Οι τράπεζες αρνούνται να δώσουν δάνεια; Η απάντηση θα μπορούσε είναι ξεκάθαρα ΝΑΙ αλλά οι τράπεζες έχουν εγγράφως χίλιους λόγους να το αρνούνται. Ο αυστηρός έλεγχος από τον SSM, οι προβληματικοί ισολογισμοί των επιχειρήσεων και μια σειρά ακόμη από αιτιάσεις που επικαλούνται για να αρνηθούν την χρηματοδότηση. Είναι ωστόσο γεγονός ότι υπάρχουν τρόποι να κάνουν τους κανόνες πιο ελαστικούς αλλά αν κρίνει κανείς και από τα δυσθεώρητα επιτόκια που εφαρμόζουν, μάλλον δεν έχουν πρόθεση να δανείσουν ούτε ένα ευρώ αν δεν έχουν εξασφαλίσει στο έπακρο την ελαχιστοποίηση του ρίσκου τους, ακόμη κι αν αυτό αφήνει στα «κρύα του λουτρού» επιχειρήσεις με πολύ καλές προοπτικές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), περίπου μία στις 6 αιτήσεις δανειοδότησης από μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) απορρίπτονται. Μάλιστα το ποσοστό απόρριψης στην Ελλάδα είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρωζώνη, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της ΕΚΤ:
ΕΥΡΩΖΩΝΗ: ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΕ ΜμΕ
- Ελλάδα: 15-18%
- Γερμανία: 10-12%
- Γαλλία: 8-10%
- Ιταλία: 14-16%
- Ισπανία: 13-15%
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, αναγνωρίζουν και οι ίδιοι ότι η διάθεση επιχειρηματικών δανείων σε ΜμΕ βρίσκεται γενικά σε χαμηλά επίπεδα αλλά αποποιούνται την ευθύνη καθώς νιώθουν οχυρωμένοι πίσω από τα αυστηρά κριτήρια που έχουν τεθεί από τον SSM ή στα ελληνικά, τον Ενιαίο Εποπτικό μηχανισμό (ΕΕΜ) ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 2014 για την προληπτική εποπτεία των τραπεζών στην Ευρωζώνη.
Ωστόσο, τα κριτήρια αυτά δεν αποτελούν ένα «σιδηρούν» πλαίσιο που είτε κάποιος μπορεί να περάσει είτε να μείνει οριστικά εκτός. Έχουν μεγάλα περιθώρια ελαστικότητας καθώς οι τράπεζες έχουν την δυνατότητα να εξισορροπήσουν για παράδειγμα έναν ελαττωματικό ισολογισμό με εμπράγματες εξασφαλίσεις.
Οι ισολογισμοί δε, αποτελούν ένα πολύ βασικό λόγο άρνησης των τραπεζών να προχωρήσουν σε χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων παρά το γεγονός ότι η λογική επιτάσσει την κατανόηση.
Γιατί ζητούν ισολογισμούς τριετίας, δηλαδή ισολογισμούς που περιλαμβάνουν την περίοδο της πανδημίας, του lockdown και της επιχειρηματικής κατάρρευσης – όπου οι ισολογισμοί δεν μπορούν να μην είναι προβληματικοί. Η καθημερινότητα δε, αποδεικνύει ότι πράγματι οι τράπεζες μπορούν να προσπερνούν τέτοιου είδους δυσκολίες. Συγκεκριμένος επιχειρηματίας – με ζημιές στην περίοδο της πανδημίας – εμφάνισε στοιχεία ότι η επιχείρησή του πήγαινε πολύ καλά κι ενώ αρχικά η τράπεζα του «έκλεινε» την πόρτα, στην συνέχεια τον κάλεσε να συζητήσουν για ένα δάνειο της τάξης των 100.000€ αλλά του ζήτησαν 30% Collateral (δέσμευση του 30% του ποσού της χρηματοδότησης ως εγγύηση του δανείου).
ΠΟΣΟ ΑΥΣΤΗΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο SSM ΜΕ ΤΙΣ ΕΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ;
Ο SSM καθορίζει τα βασικά κριτήρια εποπτείας και κανονιστικής συμμόρφωσης, αλλά δίνει στις τράπεζες τη δυνατότητα να προσαρμόζουν τα δικά τους πρότυπα δανεισμού, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζουν τις κατευθυντήριες γραμμές για το πιστωτικό ρίσκο. Αυτό σημαίνει ότι αν και ο SSM επιβλέπει τη σταθερότητα του συστήματος, οι τράπεζες έχουν περιθώριο να εφαρμόσουν ευέλικτες πολιτικές χρηματοδότησης για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ΜμΕ.
Οι τράπεζες χρησιμοποιούν συχνά πιο εξατομικευμένα κριτήρια και την εμπειρία τους για να αξιολογήσουν το πιστωτικό ρίσκο μιας επιχείρησης. Μπορούν να προσφέρουν εναλλακτικές εγγυήσεις ή να προσαρμόσουν τους όρους δανεισμού σε περίπτωση που το επιχειρηματικό μοντέλο ή οι προοπτικές της επιχείρησης θεωρούνται ελπιδοφόρες, ακόμα και αν οι οικονομικές καταστάσεις δεν είναι ισχυρές.
ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ: 1 ΣΤΟΥΣ 2 ΜμΕ ΔΕΝ ΠΛΗΡΟΙ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, τα στοιχεία που διαθέτουν – ανεπίσημα – οι τράπεζες δίνουν μια πολύ ανησυχητική εικόνα για τις ΜμΕ στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα τις μικρές. Κι αυτό διότι – όπως ισχυρίζονται τραπεζικά στελέχη – διαχρονικά η απόρριψη της χρηματοδότησης κυμαίνεται σε ένα ποσοστό 55-60% και οφείλεται σε λόγους που αφορούν τα οικονομικά μεγέθη ή την πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρησης. Όπως για παράδειγμα την έλλειψη φορολογικής ή και ασφαλιστικής ενημερότητας σε ποσοστό διαχρονικά υψηλό – γύρω στο 28%.
Υποστηρίζουν δε, ότι με τη συμμετοχή των οφειλετών στον εξωδικαστικό συμβιβασμό, ίσως το ποσοστό αυτό να βελτιώνεται μέσω της ρύθμισης των οφειλών αλλά γενικά 1 στις 3 επιχειρήσεις έχει πρόβλημα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ένα επίσης υψηλό ποσοστό γύρω στα 22% έχει αρνητικά οικονομικά στοιχεία, δηλαδή ζημιογόνες χρήσεις και αρνητικά ίδια κεφάλαια. Σε γενικές γραμμές 1 στις 2 επιχειρήσεις έχουν δυσκολία πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό λόγω της δικής τους αρνητικής οικονομικής εικόνας.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΑΠΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΓΑΛΛΙΑ
Ένα από τα ερωτήματα που απαιτούν ρεαλιστικές απαντήσεις είναι σχετικά με το ύψος των επιτοκίων δανεισμού σε ΜμΕ. Και πάλι η Ελλάδα, βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τα ακριβότερα επιτόκια στην Ευρωζώνη, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της ΕΚΤ. Ακολουθεί η λίστα με τα επιτόκια δανεισμού μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) σε επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης, όπως καταγράφηκαν τον Ιούλιο του 2024 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB):
Επιτόκια δανεισμού ΜμΕ:
- Γερμανία:5.58%
- Γαλλία:3.55%
- Ελλάδα:5.88%
- Ιταλία:5.34%
- Ιρλανδία: 5.92%
- Ισπανία: 4.7%
- Πορτογαλία: 5.37%
- Ολλανδία: 4.38%
- Λουξεμβούργο: 4.49%
- Φινλανδία: 7.07%
- Εσθονία: 6.65%
Τα επιτόκια αυτά αφορούν δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέχρι 250.000 ευρώ με κυμαινόμενο επιτόκιο και προθεσμία έως 3 μήνες.
Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Γαλλία εμφανίζει το χαμηλότερο επιτόκιο καθώς το κράτος παρέχει πρόσθετες εγγυήσεις. Αντίθετα, τα επιτόκια δανεισμού στην Ελλάδα είναι σε επίπεδα αποτροπής για τις ΜμΕ που αναζητούν απεγνωσμένα ρευστότητα για να συνεχίσουν να υπάρχουν ή για να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους.
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΔΑΝΕΙΑ ΟΙ ΜμΕ;
Αρκεί μια ματιά στις εκθέσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία, οι ΜμΕ εξαρτώνται από τα εσωτερικά τους κεφάλαια για χρηματοδότηση επενδύσεων σε ποσοστό 81% . Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το μερίδιο των ΜμΕ που αντιμετωπίζουν χρηματοδοτικούς περιορισμούς κυμαίνεται στο 19,1% – δηλαδή, σχεδόν μία στις 5 μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με εξαμηνιαίο δελτίο οικονομικού κλίματος μικρών & πολύ μικρών επιχειρήσεων του ΙΜΕ της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, για το πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφεται μείωση της ρευστότητας για σχεδόν 6 στις 10 επιχειρήσεις (55,9%).
Περισσότερες από τις μισές δεν έχουν ταμειακά διαθέσιμα (29,6%) ή έχουν το πολύ για ένα μήνα (22,5%), αντικατοπτρίζοντας το πρόβλημα ρευστότητας.
Η ταμειακή επάρκεια των επιχειρήσεων συσχετίζεται με το μέγεθός τους, καθώς οι μικρότερες επιχειρήσεις εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερη έλλειψη ρευστών διαθεσίμων από ότι οι μεγαλύτερες. Ειδικότερα, το 40,49% των επιχειρήσεων χωρίς προσωπικό δήλωσε ότι δεν έχειταμειακά διαθέσιμα, ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται όσο αυξάνεται το μέγεθος της επιχείρησης, αντιστοιχώντας στο 24,89% των πολύ μικρών επιχειρήσεων (1-9 εργαζόμενους), και στο 14,29% των επιχειρήσεων με προσωπικό από 10 άτομα και άνω.
Σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας φαίνεται να αντιμετωπίζει το 35,1% των εμπορικών επιχειρήσεων, το 26,4% των επιχειρήσεων στον τομέα των υπηρεσιών και το 26% των επιχειρήσεων στον τομέα της μεταποίησης, δεδομένου ότι τα προαναφερόμενα ποσοστά αφορούν σε επιχειρήσεις με μηδενικά ρευστά διαθέσιμα.
Ιδιαίτερα δυσμενή είναι τα στοιχεία για τις επιχειρήσεις εστίασης, καθώς το ποσοστό εκείνων που δεν έχουν καθόλου ταμειακά διαθέσιμα ανέρχεται στο 30% και εκείνων που τα διαθέσιμά τους επαρκούν το πολύ για έναν μήνα ανέρχεται στο 37,1%.
ΧΩΡΙΣ SSM Ο «ΠΕΜΠΤΟΣ» ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ
Παράγοντες της αγοράς έχουν πλέον στρέψει την προσοχή τους, σε αυτό που ονομάζεται «πέμπτος τραπεζικός πυλώνας». Ακόμη και μέσα στη Βουλή κατά την διάρκεια της συζήτησης για την συγχώνευση «Attica Bank» και «Πανκρήτιας» εκφράστηκαν αισιόδοξες προβλέψεις σχετικά με την χρηματοδότηση των ΜμΕ από αυτή την 5η μεγάλη τράπεζα που διαμορφώνεται στην Ελλάδα, η οποία καθώς δεν είναι συστημική, δεν θα εποπτεύεται από τον SSM αλλά από την Τράπεζα της Ελλάδος. Άρα δεν θα έχει τον SSM ως «δικαιολογία».
Τραπεζικοί παράγοντες ωστόσο εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με τη νέα τράπεζα που προκύπτει μετά την συγχώνευση καθώς το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα έχει μάθει να «φυσάει και το γιαούρτι» στο ρίσκο που αναλαμβάνει δανείζοντας κεφάλαια σε επιχειρήσεις και διώτες.
Ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ πάντως, κ.Γιώργος Μότσιος, μιλώντας στο THETOTALBUSINESS εξέφρασε την επιθυμία να ανοίξει ο δρόμος του δανεισμού στις ΜμΕ που αποτελούν το 99% των Ελληνικών Επιχειρήσεων και παίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της ανεργίας και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον προβληματισμό του για τις πρόσφατες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού σχετικά με κίνητρα συγχωνεύσεων στις επιχειρήσεις που θα τους ανοίξει το δρόμο για πρόσβαση μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις. «Σήμερα υπάρχουν περίπου 700.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ας μας πουν, αν θέλουν να μειωθούν και σε τι αριθμό να φτάσουν με τις συγχωνεύσεις» τόνισε.
Το THETOTALBUSINESS, απευθύνθηκε στον Υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη ο οποίος διευκρίνησε πως δεν πρόκειται για μια υποχρεωτική διαδικασία αλλά για μια εναλλακτική που βρίσκει σύμφωνους, οικονομικούς παράγοντες της αγοράς: «Κίνητρα δίνουμε. Όποιος θέλει τα εκμεταλλεύεται. Και είναι βασικό για μια οικονομία πιο παραγωγική και πιο ανταγωνιστική. Το προτείνουν σχεδόν όλοι οι οικονομικοί αναλυτές».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
