Είναι -είμαστε!- γεννημένοι μεταξύ 1965 και 1980. Η σχηματοποίηση για χάρη ευκολίας, δίνει το όνομα σ αυτή τη γενιά Gen X. Για όλους όσοι έχουν ζήσει τη λήξη του ψυχρού πολέμου, τη πτώση του Τείχους του Βερολίνου, τα νέα πρώην σοβιετικά έθνη και μάθανε πρωτεύουσες φτου και απ την αρχή. Και ακόμα απ το κόκκινο τηλέφωνο στο περίπτερο με το εικοσάδραχμο του χρυσού χρώματος, πέρασε στα πρώτα κινητά σε μέγεθος παντόφλας, στα κομπιούτερ που συνδέονταν στα καλώδια του τηλεφώνου και οι οθόνες τα δείχνανε όλα πράσινα και ταχύρρυθμη εκπαίδευση σε πολύ digital επαναστατικές επικοινωνίες και κοινωνίες, ενώ βίωσε τη αρχή της παγκοσμιοποίησης.
Η τηλεόραση ήταν σπάνια και ασπρόμαυρη, μετα συνήθης σε έγχρωμη εκδοχή με δυο -ύστερα 3- κρατικά κανάλια -το ένα η ΥΕΝΕΔ των ενόπλων δυνάμεων, παρακαλώ!-, ώσπου να δημιουργηθεί η ιδιωτική τηλεόραση. Και αυτή, η οικοσκευή στο κέντρο του σαλονιού συνήθως, ήταν η κύρια πηγή ψυχαγωγίας και ενημέρωσης. Κάπου εκεί, η αλάνα και ο πετροπόλεμος συναντήθηκαν με τα Atari, τα Pac-Man, τα μάγκικα UFAδικά και έγιναν στο τέλος και μεσόκοπα εξάρτηση με υπερεξοπλισμούς τεχνολογικους και τον τίτλο εθισμού «gamer»! Και είναι αυτή γενιά, που έζησε και ενσωμάτωσε και επιβίωσε από τόσες αλλαγές, εργαζόμενοι στη μέση της σταδιοδρομίας του, που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα ηλικίας στην αγορά εργασίας!
Gen X: Die hard
Λένε πως η γενιά αυτή, χαρακτηρίζεται από την ανεξαρτησία, την εργατικότητα και την ευελιξία, με έναν ισχυρό πρακτικό ρεαλισμό και την τάση να αμφισβητεί αυθεντίες. Δουλεύει σκληρά και προσαρμόζεται στις αρχές της ψηφιακής εποχής. Μα βίωσε μεγάλες οικονομικές κρίσεις, αλλαγές σε εργατικούς συσχετισμούς, δυναμικές σπουδών και μέχρι τη μέση ηλικία της, επιβίωσε! Και ενώ παίζουν μπαλαντέρ λόγω προσαρμοστικότητας σε ρόλους κάθε εργασιακού είδους, οι εργοδότες φυσικά και προτιμούν τους νέους, θεωρώντας τους πιο εύπλαστους! Ένας φίλος, 53 ετών, παντρεμένος με τρία παιδιά, το ένα φοιτήτρια στα πολύ ακριβά αμερικανικά πανεπιστήμια, από προηγούμενο γάμο, με πτυχίο και μεταπτυχιακό, έκανε δεκάδες αιτήσεις, έφτασε σε δέκα συνεντεύξεις σε πολύ μεγάλες εταιρείες και βρέθηκε στον τελικό γύρο σε τέσσερις από αυτές. Κάθε φορά, η θέση πήγαινε σε έναν νεότερο υποψήφιο. Η ψυχολογία του καταρρακώθηκε και τι να λέμε τώρα! Απορούσε και έλεγε πως είναι δυνατόν με τόση εμπειρία και τέτοιο βιογραφικό, να μην βρίσκει τίποτα και να φλερτάρει με την πτώχευση. Και αυτά στις ΗΠΑ που υπάρχουν δουλειές και εδρεύουν και επαγγελματικοί κολοσσοί, για να κάνουμε μια αναγωγή στην ελληνική πραγματικότητα, να πέσουμε σε θρήνο! Και χωρίς να έχεις τις παχυλές αποζημιώσεις και τη στήριξή της ανεργίας πίσω σου! Παρ όλα αυτά η άβυσσος της πλήρους ανέχειας ελλοχεύει απ το θεσμικό πλέον δανεισμό και τις κάρτες που χωρίς αυτές δεν υπάρχεις στις ΗΠΑ! Και έτσι ο «Θάνατος του εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ, απ το 1949, γινεται ο «θάνατος του στελέχους» του 2024, και μπορεί πάντα «ένας άντρας να αξίζει περισσότερο νεκρός παρά ζωντανός»! Είναι έτσι, ή οι τύποι της Gen X, είναι πολύ σκληροί για να πεθάνουν; Ξέρω πολλούς, λοιπόν, που αφαιρούν τις ημερομηνίες εκπαίδευσής από το προφίλ τους στο LinkedIn και τα ηλεκτρονικά βιογραφικά τους, για να εμποδίσουν τους εργοδότες να υπολογίσουν την ηλικία τους. Παρ όλα αυτά, για όλους μας θεωρείται ακόμη και αν δε μας το λένε στα μούτρα, πως ό,τι κάναμε, αυτό ήταν και τέλος και έχουμε ήδη, φτάσει στο αποκορύφωμα της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας. Μπορεί να στο πούνε, σε κάποιες περιπτώσεις και στα μούτρα, συνήθως άνθρωποι, που είναι μεγαλύτεροι από σένα.
Δε φταίω εγώ που μεγαλώνω!
Η ηλικία, ήταν από πάντα ένα παράγοντας που επηρέαζε τις δουλειές, αλλά η συρροή των μαζικών απολύσεων, η οικονομική αβεβαιότητα μετά την πανδημία και η ταχεία τεχνολογική αλλαγή – συμπεριλαμβανομένης της εμφάνισης της τεχνητής νοημοσύνης – πλήττει ιδιαίτερα τη Gen X. Σύμφωνα με έρευνα της American Association of Retired Persons του 2022, περίπου το 80% των εργαζομένων μεταξύ 40 και 65 ετών ανέφεραν ότι είτε έχουν γίνει μάρτυρες είτε έχουν αντιμετωπίσει προσωπικά διακρίσεις λόγω ηλικίας στην εργασία. Αυτό είναι και το υψηλότερο ποσοστό που καταγράφηκε, ποτέ απ’ από τον οργανισμό. Τα άτομα λοιπόν, αυτής της γενιάς της Χ, σα να λέμε, τα ηλικίας 44 έως 59 ετών, τέλος πάντων, αγωνίζονται να βρουν δουλειά! Πρώτον, οι ηγετικοί ρόλοι στους οποίους κανονικά θα ανέβαιναν δεν είναι ανοιχτοί, καθώς πολλοί απ τους μεγαλύτερους τους, οι Boomers σα να λέμε, καθυστερούν τη συνταξιοδότηση και προσκολλώνται στις δουλειές τους. Αλλά όταν ανοίξουν οι ρόλοι, η ηλικία είναι ένας βασικός παράγοντας: ο επιταχυνόμενος ρυθμός της τεχνολογικής προόδου οδήγησε τους διευθυντές να δώσουν προτεραιότητα στους ψηφιακούς νομάδες για ανοιχτούς ρόλους, πιστεύοντας ότι είναι πιο προσαρμόσιμοι από τους Gen Xers – παρόλο που οι ειδικοί λένε ότι αυτές οι κρίσεις είναι αβάσιμες, αν όχι εντελώς ψευδής. Η καλή κυρία Christina Matz, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Boston College School of Social Work, και διευθύντρια του Κέντρου για τη Γήρανση και την Εργασία δίνει έμφαση στο ότι είναι πιο σκληρή, από ποτέ, η προκατάληψη της ηλικίας, για τους εργαζόμενους στο μέσο της σταδιοδρομίας τους και πολλοί απ αυτούς, κάνουν επικίνδυνες ισορροπίες και ταχυδακτυλουργίες τσίρκου, για να ανταπεξέλθουν αναμεσά στη φροντίδα των παιδιών που έχουν αυξημένα έξοδα σπουδών και την υποστήριξη των ηλικιωμένων γονέων, με συντάξεις που δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση ασθενειών. Δουλεύουν σε κάθε λογής δουλειά, ασταμάτητα, χωρίς ελεύθερο χρόνο και χωρίς να επαρκούν τα έσοδα τους, αδυνατώντας να σταματήσουν να εργάζονται και ηλικιακά αλλά και επειδή είτε επειδή έχουν πιεστικούς λογαριασμούς να πληρώσουν.
Συνεχίζοντας η κυρία Christina Matz, τονίζει πως η Gen X, θεωρείται πως δεν ταιριάζει στις ψηφιακές ευκολίες των επομένων γενεών που έχουν γεννηθεί θεωρείς καλωδιωμένοι στο διαδίκτυο, αλλά ούτε, ακόμα, στις κατηγορίες εργαζομένων με υψηλή εμπειρία, οπότε μένουν σε μια μοναδικά και πρωτόγνωρη ευάλωτη θέση! Μελέτες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας από ηλικίας 55 έως 64 ετών και οι εργαζόμενοι στη μέση σταδιοδρομία από 45 έως 54 ετών αντιμετωπίζουν μια σειρά από στερεότυπα και παρανοήσεις. Η μαύρο – Gen X, του 1965 μέχρι και 1980, συμμετέχει και στις δύο αυτές ηλικιακές ομάδες! Η Christina Matz καταλήγει πως «τους χαρακτηρίζουν ως πιο αργούς και με δική τους μέθοδο και χρόνος, αλλά είναι καλοπροαίρετοι, αν και όχι τόσο ικανοί. Οι άνθρωποι μιας ορισμένης ηλικίας θεωρούνται άγνωστων συνηθειών και δεν θεωρούνται προοδευτικοί και καινοτόμοι». Η αντίφαση βέβαια, έρχεται απ την σκληρή πραγματικότητα! Η Anne Burmeister, καθηγήτρια στη σχολή Διοίκησης, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, λέει πως το εργατικό δυναμικό στις περισσότερες βιομηχανικές οικονομίες γερνάει και η διαιώνιση των προκαταλήψεων που βασίζονται στην ηλικία «δεν έχει νόημα για τη δουλειά και την παραγωγή»! Και όσο και αν οι εργοδότες και τα συμβούλια των μεγάλων εταιρειών κάνουν πως αγνοούν αυτή την δημογραφική πραγματικότητα, θα έρθουν αντιμέτωποι, αργά ή γρήγορα με την κατεπείγουσα ανάγκη να εφαρμόζουν πολιτικές που ν’ αξιοποιούν τις δεξιότητες, την τεχνογνωσία και την εμπειρία των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων.
Είσαι και γυναίκα; Διπλό -μπορεί και τριπλό!- το κακό!
Οι διακρίσεις λόγω ηλικίας είναι παράνομες σε πολλές χώρες. Στα χαρτιά! Γιατί στην πραγματικότητα άντε να αποδείξεις πως δε σε προτίμησαν γιατί είσαι 50 ετών και βάλε ή βγάλε κάτι λίγα!
Στην Ελλάδα, δε στο λένε στα μούτρα μια και ο ηλικιακός ρατσισμός ειδικά απέναντι στις γυναίκες είναι και αστεϊσμός και «μαγκιά»! Οι γυναίκες, λοιπόν αυτής της γενιάς, αντιμετωπίζουν ακόμα πιο μεγάλα εμπόδια. Και για να συμπληρωθεί το βάρος στο ζυγό, εκτός απ τις οικονομικές έχουν και τις οικογενειακές ευθύνες. Άσε και τις κοινωνικές επιβολές για να μοιάζουν νέες, πάντα καλοντυμένες και καλοβαμμένες, λες και δε δουλέψαν 11 ώρες, διάβασαν παιδιά, μαγείρεψαν, καθάρισαν και πλήρωσαν τους λογαριασμούς! Θα πεις η Τζένιφερ Λόπες που δείχνει 30 χρόνων τα τελευταία 20 χρόνια, πως τα καταφέρνει; Ε! Έτσι να το κάνουμε όλες! Μα, πουλάκι μου, δουλεύει η Τζένιφερ Λόπεζ στο γραφείο, καθιστή με τη μέση να δαγκώνει, ή πάει σπίτι μετα και διαβάζει τα παιδιά του Αφλεκ άλγεβρα και να μουλιάζει τα ρεβίθια για να τρώγονται αύριο;
Σιγά μη κλάψω, σιγά μη φοβηθώ!
Εκτός απ τις προκαταλήψεις, η Gen X, έχει να αντιμετωπίσει και το ότι όταν αναζητά εργασία, πολλές φορές, θεωρείται με περισσότερα προσόντα και μεγαλύτερη εμπειρία, από αυτά που χρειάζεται η δουλειά. Τι κάνουμε; Μαθαίνουμε συνεχώς! Εδώ μπορέσαμε και χωνέψαμε πως η Σοβιετική Ένωση είναι 15 νέα κράτη και θυμόμαστε το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν, στα νέα λογισμικά θα κωλώσουμε; Προσαρμοζόμαστε στις νέες εξελίξεις. Δείχνουμε ευελιξία. Κάποτε αλλάζουμε και δουλειά και κάνουμε κάτι εντελώς διαφορετικό από εκείνο στο όποιο διακριθήκαμε καμία 30αρια χρόνια! Και είμαστε πάντα εκείνοι, με την ισχυρή εργασιακή ηθική και τα χαμηλότερα ποσοστά απουσίας, γιατί μάθαμε να δουλεύουμε πολύ -κι ας κάνουμε κι αλλιώς!
Εδώ επιβιώσαμε απ την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τις ουρές στις τράπεζες για τα 300 ευρώ τη μέρα, που να συγκριθούν μαζί μας, αυτά τα μωρα οι Millennials, που έτσι και τους κατεβάσουμε τον γενικό του ρεύματος, θα ψάχνουν να βρουν πως ανάβουνε τα σπίρτα, απ την ανάποδη!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
