Λύση σε ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που χαρακτηρίζει τις ενοικιάσεις ακινήτων προσπαθεί να δώσει η κυβέρνηση, η οποία ετοιμάζεται να εισαγάγει ένα νέο σύστημα ελέγχου ιδιωτικού χρέους που θα αποτρέπει τα φαινόμενα απλήρωτων ενοικίων, προστατεύοντας έτσι τους ιδιοκτήτες ακινήτων από κακοπληρωτές.
Στόχος του κυβερνητικού επιτελείου είναι το νέο αυτό σύστημα να επιτρέψει περιπτώσεις ενοικιαστών που μετακινούνταν από το ένα σπίτι στο άλλο, αφήνοντας απλήρωτα χρέη στους προηγούμενους ιδιοκτήτες, να αποτελέσουν παρελθόν.
Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα των ιδιοκτητών, οι οποίοι, αν και καλούνται να πληρώνουν υψηλή φορολογία στο κράτος, ουσιαστικά είναι απροστάτευτοι απέναντι σε στρατηγικούς κακοπληρωτές που εκμεταλλεύονται τα κενά της νομοθεσίας. Στον νέο «Τειρεσία» θα καταγράφονται όλες οι οφειλές των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των ενοικίων, λογαριασμών κοινής ωφέλειας, δανείων, και άλλων υποχρεώσεων. Θα προσφέρεται λοιπόν έτσι η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες να μπορούν να ελέγχουν το οικονομικό προφίλ ενός υποψήφιου ενοικιαστή πριν συμφωνήσουν στην ενοικίαση.
Προχωρά το έργο
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου εντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ η Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε. έχει ήδη προχωρήσει στη διενέργεια ηλεκτρονικού διεθνούς διαγωνισμού για την ανάπτυξη του «Συστήματος Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους», με προϋπολογισμό 1,145 εκατομμύρια ευρώ.
Αυτό το σύστημα θα επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων από δημόσιους και ιδιωτικούς πιστωτές, όπως τράπεζες και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, παρέχοντας ακριβή εικόνα για το συνολικό ιδιωτικό χρέος και τις τάσεις του.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους θα περιλαμβάνει πληροφορίες από διάφορους φορείς παροχής πίστωσης, προκειμένου να υπολογίζεται το συνολικό ιδιωτικό χρέος (εξυπηρετούμενο και μη) και να παρακολουθούνται οι τάσεις του. Θα καταγράφονται μη προσωποποιημένα δεδομένα για τις οφειλές, όπως η φύση και οι όροι της οφειλής, το αρχικό και τρέχον ύψος, τυχόν προσαυξήσεις, διάρκεια αποπληρωμής, επιτόκιο, καθώς και οποιεσδήποτε δικαστικές διαφορές ή μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
Επιπλέον, θα είναι εφικτή η πρόσβαση σε γενικές πληροφορίες για τους οφειλέτες, όπως η ηλικία, ο τόπος κατοικίας και εργασίας, το επάγγελμα για τα φυσικά πρόσωπα, και ο κλάδος δραστηριότητας, η έδρα και το μέγεθος για τα νομικά πρόσωπα.
Πώς θα αντλούνται οι πληροφορίες
Προκειμένου να είναι επικαιροποιημένο, το Μητρώο θα συνδέεται με τον Τειρεσία, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων της Τράπεζας της Ελλάδος, και το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Η Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους θα προχωρά κάθε έξι μήνες σε έκθεση διαχείρισης, παρέχοντας δεδομένα ανάλυσης και πρόβλεψης για την ενίσχυση της δημόσιας στρατηγικής διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.
Πρόκειται λοιπόν για ένα σύστημα το οποίο αποσκοπεί στην ακριβή παρακολούθηση και διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, διευκολύνοντας τον σχεδιασμό πολιτικών για την αποτελεσματική διαχείρισή του.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Όπως αναφέραμε, η συγκεκριμένη εξέλιξη ουσιαστικά ήταν ένα μακροχρόνιο αίτημα των ιδιοκτητών, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των υποψηφίων ενοικιαστών μέσω συστημάτων ελέγχου, όπως οι πιστωτικοί έλεγχοι και η συλλογή οικονομικών πληροφοριών, έχει γίνει μια κοινή πρακτική σε πολλές χώρες.
Η αίσθηση που κυριαρχεί είναι ότι πρόκειται να τονώσει τον τομέα της ενοικίασης ακινήτων, αφού πολλοί ιδιοκτήτες, φοβούμενοι κακούς ενοικιαστές, είτε κρατούν κλειστό το ακίνητό τους, είτε το ενοικιάζουν σε υψηλή τιμή για να καλύψουν τυχόν απώλειες που έχουν υποστεί στο παρελθόν ή φοβούνται ότι θα υποστούν στο μέλλον. Όμως, ενώ αυτά τα συστήματα έχουν σκοπό να προστατεύσουν τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και να διασφαλίσουν την οικονομική σταθερότητα των ενοικιαστών, υπάρχουν και αρνητικές συνέπειες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Ας δούμε τα βασικά πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν τον λεγόμενο «Τειρεσία» των ενοικιαστών.
Προστασία των ιδιοκτητών ακινήτων: Οι ιδιοκτήτες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο μη πληρωμής του ενοικίου, επιλέγοντας ενοικιαστές με αποδεδειγμένη οικονομική σταθερότητα. Αυτό εξασφαλίζει μια σταθερή ροή εισοδήματος και μειώνει τα πιθανά προβλήματα που συνδέονται με καθυστερήσεις ή αδυναμία πληρωμής.
Αξιοπιστία και Διαφάνεια: Τα συστήματα αυτά προσφέρουν έναν πιο διαφανή τρόπο αξιολόγησης των υποψηφίων, επιτρέποντας στους ιδιοκτήτες να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση συγκεκριμένα οικονομικά κριτήρια και ιστορικά δεδομένα. Αυτό μειώνει την πιθανότητα διακρίσεων ή υποκειμενικών κρίσεων.
Κίνητρο για οικονομική υπευθυνότητα: Η ύπαρξη ενός τέτοιου συστήματος μπορεί να ενθαρρύνει τους ενοικιαστές να διατηρήσουν καλή οικονομική συμπεριφορά, γνωρίζοντας ότι η πιστοληπτική τους ικανότητα θα επηρεάσει την πρόσβαση τους σε κατοικίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη οικονομική διαχείριση και λιγότερα χρέη.
Μείωση των δικαστικών διαδικασιών: Με τη χρήση αυτών των συστημάτων, οι ιδιοκτήτες μπορούν να μειώσουν την ανάγκη για νομικές ενέργειες λόγω μη πληρωμής, καθώς η επιλογή των πιο αξιόπιστων υποψηφίων μειώνει τον κίνδυνο διαφορών.
Επιπροσθέτως, στη χώρα μας, θεωρείται δεδομένο ότι θα αυξήσει τον αριθμό των διαθέσιμων κατοικιών για ενοικίαση αλλά και θα μειώσει σε έναν βαθμό τις τιμές.
Στον αντίποδα βέβαια υπάρχουν και κάποια αρνητικά.
Δυσκολία πρόσβασης στη στέγαση: Τα αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης μπορεί να αποτρέψουν άτομα με χαμηλό πιστωτικό σκορ, όπως οι νέοι, οι φοιτητές, οι άνεργοι ή οι μετανάστες, από το να βρουν κατοικία. Αυτό μπορεί να εντείνει το πρόβλημα της στέγασης για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
Ανακριβείς ή άδικες εκτιμήσεις: Τα συστήματα αξιολόγησης βασίζονται σε δεδομένα που μπορεί να μην αντανακλούν πάντα την πραγματική οικονομική κατάσταση ή την πρόθεση του ενοικιαστή να πληρώσει. Ενδέχεται να υπάρχουν σφάλματα στις πιστωτικές αναφορές ή ανακριβή στοιχεία που αδικούν τους υποψηφίους.
Προστασία Δεδομένων και Ιδιωτικότητα: Η συλλογή και επεξεργασία προσωπικών και οικονομικών δεδομένων εγείρει ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικότητας. Υπάρχει ο κίνδυνος κατάχρησης ή διαρροής αυτών των ευαίσθητων πληροφοριών, κάτι που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τους ενοικιαστές.
Πιθανότητα Διακρίσεων: Αν και τα συστήματα αυτά προορίζονται για να προσφέρουν αντικειμενική αξιολόγηση, υπάρχει ο κίνδυνος έμμεσων διακρίσεων. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που δεν έχουν ιστορικό πιστωτικής κάρτας ή τραπεζικών λογαριασμών μπορεί να αποκλείονται άδικα.
Ψυχολογική πίεση και στιγματισμός: Οι διαδικασίες αξιολόγησης μπορεί να δημιουργήσουν αίσθημα ανασφάλειας και άγχους στους υποψηφίους, ειδικά αν γνωρίζουν ότι το οικονομικό τους παρελθόν δεν είναι άψογο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε στίγμα και κοινωνική απομόνωση για άτομα που ήδη αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Φυσικά το συγκεκριμένο σύστημα δεν αποτελεί μία ελληνική ανακάλυψη αλλά ήδη εφαρμόζεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Πάμε να δούμε τι ισχύει σε ορισμένες εξ αυτών.
Γερμανία: Στη Γερμανία, οι ιδιοκτήτες ακινήτων συνήθως ζητούν από τους υποψήφιους ενοικιαστές να προσκομίσουν το SCHUFA score, το οποίο είναι ένα πιστωτικό σκορ που δείχνει την οικονομική αξιοπιστία του ατόμου. Το SCHUFA συλλέγει δεδομένα από διάφορες πηγές, όπως τράπεζες και εταιρείες τηλεπικοινωνιών, και παρέχει ένα σκορ που βοηθά στον υπολογισμό του κινδύνου μη πληρωμής του ενοικίου. Επίσης, οι ιδιοκτήτες μπορεί να ζητήσουν απόδειξη εισοδήματος των τελευταίων τριών μηνών και αναφορές από προηγούμενους ιδιοκτήτες.
Ηνωμένο Βασίλειο: Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η διαδικασία είναι ελαφρώς διαφορετική. Οι ιδιοκτήτες και οι μεσίτες χρησιμοποιούν συχνά εταιρείες ελέγχου πιστοληπτικής ικανότητας για να διερευνήσουν το οικονομικό προφίλ των υποψηφίων ενοικιαστών. Αυτές οι εταιρείες εξετάζουν το πιστωτικό ιστορικό, τυχόν χρέη και πτωχεύσεις, καθώς και την εργασία και το εισόδημα του υποψήφιου ενοικιαστή. Επίσης, μπορεί να ζητηθούν αναφορές από προηγούμενους ιδιοκτήτες και εργοδότες για την επιβεβαίωση του χαρακτήρα και της αξιοπιστίας του υποψήφιου.
Γαλλία: Στη Γαλλία, η πρακτική ελέγχου περιλαμβάνει συχνά τη συλλογή λεπτομερών οικονομικών εγγράφων από τους υποψηφίους. Αυτά περιλαμβάνουν το τελευταίο εκκαθαριστικό σημείωμα, τα τρία τελευταία αποδεικτικά εισοδήματος, καθώς και τραπεζικές καταστάσεις. Οι ιδιοκτήτες μπορεί επίσης να ζητήσουν attestation d’employeur (πιστοποιητικό εργοδότη) για να επιβεβαιώσουν τη σταθερότητα της απασχόλησης του υποψηφίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται και εγγυητής, ιδίως όταν ο ενοικιαστής δεν έχει σταθερή εργασία ή ιστορικό στη χώρα.
Ιταλία: Στην Ιταλία, δεν υπάρχει ένα κεντρικό σύστημα πιστοληπτικής αξιολόγησης για τους ενοικιαστές, όπως σε άλλες χώρες. Οι ιδιοκτήτες συχνά βασίζονται σε προσωπικές συναντήσεις και άτυπες αναφορές για να αξιολογήσουν την αξιοπιστία ενός υποψηφίου. Ωστόσο, είναι σύνηθες να ζητούν από τους υποψήφιους ενοικιαστές αποδεικτικά οικονομικής κατάστασης, όπως εκκαθαριστικά μισθοδοσίας ή φορολογικές δηλώσεις.
Ολλανδία: Στην Ολλανδία, οι ιδιοκτήτες ακινήτων ζητούν συνήθως από τους υποψήφιους ενοικιαστές να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία εισοδήματος και να υποβληθούν σε έλεγχο πιστοληπτικής ικανότητας μέσω εξειδικευμένων εταιρειών. Το σύστημα ελέγχου περιλαμβάνει την αξιολόγηση του πιστωτικού ιστορικού, των εισοδημάτων και της απασχόλησης, καθώς και της προηγούμενης εμπειρίας ενοικίασης.
Ισπανία: Στην Ισπανία, οι έλεγχοι αξιοπιστίας των υποψηφίων ενοικιαστών δεν είναι τόσο εκτενείς όσο σε άλλες χώρες. Συνήθως, οι ιδιοκτήτες ζητούν αποδεικτικά εισοδήματος, όπως εκκαθαριστικά μισθοδοσίας και τραπεζικές καταστάσεις. Υπάρχει επίσης η πρακτική της απαίτησης προκαταβολής αρκετών μηνών ενοικίου ή ενός εγγυητή για την κάλυψη του κινδύνου μη πληρωμής.
Σημαντική θεωρείται η εξισορρόπηση των πλεονεκτημάτων με τα μειονεκτήματα
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε να πούμε ότι τα συστήματα αξιολόγησης αξιοπιστίας των υποψηφίων ενοικιαστών έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και να διασφαλίζουν την οικονομική σταθερότητα της αγοράς ενοικίων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξισορροπηθούν τα πλεονεκτήματα αυτά με τις κοινωνικές επιπτώσεις και τις προκλήσεις που προκύπτουν από την εφαρμογή τους.
Η δημιουργία ενός δίκαιου και συμπεριληπτικού συστήματος που να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και των δύο πλευρών αποτελεί πρόκληση, αλλά ταυτοχρόνως είναι και αναγκαία.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
