Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος και Ελλάδα. Το φαινόμενο του sportswashing που ανθεί, και η Ελλάδα που προσπάθησε να τρυπώσει σε ένα «κοινό σχήμα» αμφιβόλου ποιότητας υποψηφιότητας για το Μουντιάλ του 2030.
Τα «πετροδόλαρα» από τη Μέση Ανατολή ορίζουν το παγκόσμιο ποδόσφαιρο τα τελευταία χρόνια είτε με άμεσο, είτε με έμμεσο τρόπο. Είτε δηλαδή με δισεκατομμυριούχους από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ να αγοράζουν ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές ομάδες (βλέπε Μάντσεστερ Σίτυ, Παρί Σεν Ζερμέν και Νιούκαστλ) και να τις μετατρέπουν σε υπερδυνάμεις μέσα σε λίγα μόνο χρόνια λόγω των τεραστίων ποσών που δαπανούν σε μεταγραφές, προσωπικό και εγκαταστάσεις της ομάδας, είτε με τα ίδια τα κράτη να αναλαμβάνουν σημαντικές διοργανώσεις της παγκόσμιας ομοσπονδίας ποδοσφαίρου (Fédération Internationale de Football Association, FIFA).
Με τον όρο sportswashing περιγράφεται η τακτική κρατών, κυβερνήσεων, εταιριών, οργανισμών ή και μεμονωμένων ατόμων να βελτιώσουν τη φήμη και την εικόνα τους μέσω της ενασχόλησής τους με τον αθλητισμό. Αυτό ακριβώς βλέπουμε να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στο ποδόσφαιρο, με τη Μέση Ανατολή να έχει εισβάλει στην αγορά, κάνοντας πιο «οικείες» ακόμα και στο άκουσμα χώρες όπως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία.
Το Κατάρ, μάλιστα, διοργάνωσε και το Μουντιάλ του 2022 έπειτα από σειρά έντονων αντιδράσεων με το τελικό αποτέλεσμα να είναι συζητήσιμο.
Οι τακτικές που προϋπήρχαν
Αν και ο όρος sportswashing έχει κάνει την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια, τέτοιου είδους ή παρεμφερείς τακτικές μπορούμε να βρούμε, στο κοντινό αλλά και στο μακρινό παρελθόν
Αν και ο όρος sportswashing έχει κάνει την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια, τέτοιου είδους ή παρεμφερείς τακτικές μπορούμε να βρούμε, στο κοντινό αλλά και στο μακρινό παρελθόν, να χρησιμοποιούνται από τη ναζιστική Γερμανία της δεκαετίας του 1930 μέχρι και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα! Πριν από περίπου 88 χρόνια, ο Αδόλφος Χίτλερ κήρυττε την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο, χρησιμοποιώντας τη σπουδαιότερη αθλητική διοργάνωση για να παρουσιάσει μία στρεβλή εικόνα ειρηνικής και ανεκτικής ναζιστικής Γερμανίας σε όλο τον κόσμο.
Αν θέλουμε να πάμε πιο πίσω, ο Νίκολας Μακ Γκέχαν, διευθυντής της ΜΚΟ FairSquare Research, η οποία ασχολείται με θέματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σημειώνει πως «αν ανατρέξουμε στη ρωμαϊκή αρχαιότητα, θα διαπιστώσουμε ότι οι ιθύνοντες της εποχής αξιοποιούσαν τον αθλητισμό ως εργαλείο για την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων».
«Ο αθλητισμός είναι πανίσχυρος και ενίοτε χρησιμοποιείται για λιγότερο ευγενείς σκοπούς…», καταλήγει ο Μακ Γκέχαν.
Αυτό το έχουμε δει αρκετές φορές και στη χώρα μας, όπου πολλοί επιχειρηματίες έχουν ασχοληθεί με τον αθλητισμό, κυρίως με το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ που αποτελούν τα πιο λαοφιλή αθλήματα της Ελλάδας, όχι για να βοηθήσουν πραγματικά το εκάστοτε αγώνισμα και τις ομάδες, αλλά για να εξοικονομήσουν ιδία οφέλη. Δεν είναι δα και μυστικό ότι πολλές φορές οι οπαδοί μίας ομάδας χρησιμοποιούνται ως «στρατός» του εκάστοτε παράγοντα, ώστε αυτός να έχει τη δύναμη να ασκεί πίεση για διάφορα θέματα στις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Η Ελλάδα ως παρ’ ολίγον Δούρειος Ίππος
Μέσα στο 2023 μαθεύτηκε πως υπήρχαν σκέψεις για κοινή υποψηφιότητα για τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2030 από τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Τα κοινά στην αθλητική και ποδοσφαιρική κουλτούρα μεταξύ των δύο χωρών της Ασίας και της Ελλάδας αφήνονται στην κρίση του καθενός.
Με το Κατάρ να έχει διοργανώσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του 2022 και τους κανόνες της FIFA να ορίζουν πως για να επανέλθει το Μουντιάλ σε μία ήπειρο πρέπει να έχουν παρέλθει τουλάχιστον δύο διοργανώσεις, η Σαουδική Αραβία χρειαζόταν έναν «συμπαίκτη» εκτός Ασίας κι αυτόν τον βρήκε στην Ελλάδα. Αν και το σχέδιο ναυάγησε λόγω της περιπλοκότητάς του και των σχετικών αντιδράσεων που προκάλεσε σε διπλωματικό επίπεδο, η Ελλάδα δήλωσε πρόθυμη να παίξει τον ρόλο του Δούρειου Ίππου της Σ. Αραβίας και να αποτελέσει τον τρίτο τροχό της αμάξης σε μία ποδοσφαιρική συμμαχία χωρίς κανένα ποδοσφαιρικό υπόβαθρο.
Τελικά, εφόσον το πλάνο αυτό δεν απέδωσε καρπούς, η FIFA ανέθεσε το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου του 2036 στη Σαουδική Αραβία με συνοπτικές διαδικασίες, κάνοντας πλέον ξεκάθαρο πως οι χώρες της Μέσης Ανατολής βρίσκονται σε επίπεδο να καθορίζουν τις εξελίξεις στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Από την αρχαιότητα και για πάντα
Καταλήγοντας, παρατηρούμε πως το φαινόμενο που σήμερα αποκαλούμε sportswashing υπήρχε σε διαφορετική μορφή, αλλά με ίδια λογική, από την αρχαιότητα. Ο αθλητισμός ήταν ανέκαθεν και πιθανότατα θα συνεχίσει να αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας εκατομμυρίων ανθρώπων.
Συνεπώς θα συνεχίζει να γίνεται «εργαλείο» των ισχυρών, οι οποίοι συστηματικά (θα) χρησιμοποιούν τον καθρέφτη των αθλητικών θεαμάτων για να κρύψουν την αλήθεια από το ευρύ κοινό.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
