Στην Ελλάδα, όταν μιλάμε για Franchise συνήθως έχουμε στο μυαλό μας την χρήση της επωνυμίας και του εμπορικού σήματος μιας εταιρείας από έναν επιχειρηματία, ο οποίος εξασφαλίζει το συγκριμένο δικαίωμα βάση μίας συμφωνίας.
Στην πραγματικότητα όμως, το Franchise έχει κι άλλες μορφές, που ουσιαστικά συναντούν το Licensing, το οποίο θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε σαν ένα «μέλος» της «οικογένειας» του Franchise αλλά με κάποιες διαφορές.
Ορισμός του Franchise
Το franchise μπορεί να θεωρηθεί ως μια ολοκληρωμένη επιχειρηματική στρατηγική που περιλαμβάνει την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης μιας επιτυχημένης επιχειρηματικής μοντέλου.
Ας δούμε πιο αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του franchise:
Εκπαίδευση και Υποστήριξη
Ο franchisor παρέχει λεπτομερή εκπαίδευση για όλα τα στάδια λειτουργίας της επιχείρησης, από τη διαχείριση του καταστήματος μέχρι τις τεχνικές marketing και πωλήσεων. Αυτή η εκπαίδευση περιλαμβάνει συχνά και συνεχιζόμενη υποστήριξη μέσω σεμιναρίων, επισκέψεων στον χώρο του franchisee και άλλων μορφών επικοινωνίας.
Επωνυμία και Εμπορικό Σήμα
Η χρήση ενός γνωστού εμπορικού σήματος αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τον franchisee, καθώς μπορεί να εκμεταλλευτεί την αναγνωρισιμότητα και την εμπιστοσύνη που έχει ήδη χτίσει η επωνυμία του franchisor.
Λειτουργικά Συστήματα
Ο franchisor έχει αναπτύξει και τελειοποιήσει τα λειτουργικά συστήματα της επιχείρησης, τα οποία ο franchisee καλείται να ακολουθήσει. Αυτά τα συστήματα περιλαμβάνουν διαδικασίες παραγωγής, διανομής, εξυπηρέτησης πελατών, διαχείρισης προσωπικού κ.λπ.
Υποχρεώσεις Franchisee
Ο franchisee αναλαμβάνει την υποχρέωση να ακολουθεί τα συστήματα και τις διαδικασίες του franchisor και να πληρώνει τα καθορισμένα τέλη. Οι υποχρεώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την τήρηση συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας, τη συμμετοχή σε διαφημιστικές καμπάνιες και την παροχή οικονομικών αναφορών στον franchisor.
Tι είναι το Licensing
Το licensing επικεντρώνεται στη χρήση πνευματικής ιδιοκτησίας και έχει πιο περιορισμένο πεδίο εφαρμογής σε σχέση με το franchising.
Ας δούμε πιο αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του licensing:
Πνευματική Ιδιοκτησία
Ο licensor παραχωρεί στον licensee το δικαίωμα χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως εμπορικά σήματα, τεχνολογίες, πατέντες, λογισμικό κ.λπ. Αυτή η συμφωνία επιτρέπει στον licensee να χρησιμοποιεί αυτή την ιδιοκτησία για συγκεκριμένους σκοπούς και υπό συγκεκριμένους όρους.
Περιορισμένη Υποστήριξη
Σε αντίθεση με το franchise, ο licensor δεν παρέχει εκτενή υποστήριξη ή εκπαίδευση. Η συνεργασία περιορίζεται κυρίως στη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Περιορισμένη Επίβλεψη
Ο licensor δεν έχει τον ίδιο βαθμό ελέγχου στη λειτουργία της επιχείρησης του licensee όπως έχει ένας franchisor. Ο licensee λειτουργεί πιο ανεξάρτητα και με λιγότερες υποχρεώσεις να ακολουθεί συγκεκριμένα συστήματα και διαδικασίες.
Οικονομικοί όροι
Ο licensee πληρώνει στον licensor ένα ποσό ή ποσοστό για τη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτές οι πληρωμές μπορεί να είναι εφάπαξ, τακτικές ή βασισμένες στα έσοδα που προκύπτουν από τη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Βασικές Διαφορές μεταξύ Franchise και Licensing
Παρά τις ομοιότητες μεταξύ Franchise και licensing υπάρχουν και κάποιες σημαντικές διαφορές που τα ξεχωρίζουν.
Οι σημαντικότερες είναι οι εξής:
1. Έκταση Συνεργασίας και Υποστήριξης:
Στο franchise, ο franchisor παρέχει συνεχή υποστήριξη, εκπαίδευση και καθοδήγηση στον franchisee, ενώ στο licensing η υποστήριξη είναι πιο περιορισμένη.
2. Επίπεδο Ελέγχου:
Στο franchise, ο franchisor έχει μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στη λειτουργία της επιχείρησης του franchisee, ενώ στο licensing, ο licensee λειτουργεί πιο ανεξάρτητα.
3. Επωνυμία και Συστήματα:
Ο franchisee χρησιμοποιεί την επωνυμία, τα συστήματα και τις διαδικασίες του franchisor, ενώ ο licensee χρησιμοποιεί μόνο την πνευματική ιδιοκτησία του licensor.
4. Νομική Δομή:
Η σύμβαση franchise είναι πιο σύνθετη και περιλαμβάνει περισσότερους όρους και υποχρεώσεις, ενώ η σύμβαση licensing είναι πιο απλή και επικεντρώνεται στη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας.
5. Αρχικά Κόστη και Τέλη:
Το franchise συνήθως απαιτεί μεγαλύτερα αρχικά κόστη και συνεχιζόμενα τέλη, ενώ το licensing μπορεί να έχει χαμηλότερα αρχικά κόστη και λιγότερα ή καθόλου συνεχιζόμενα τέλη.
Παραδείγματα Franchise και Licensing
Για να γίνει αντιληπτή η διαφορά μεταξύ των δύο κατηγοριών, παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα που ανήκουν στις αντίστοιχες κατηγορίες.
Παραδείγματα Franchise
1. McDonald’s: Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα franchise. Ο franchisee λειτουργεί ένα εστιατόριο McDonald’s, ακολουθώντας τα πρότυπα και τις διαδικασίες της εταιρείας.
2. Pizza Fan: Άλλο ένα δημοφιλές franchise στον τομέα της γρήγορης εστίασης, όπου ο franchisee εκμεταλλεύεται την επωνυμία και τα συστήματα της εταιρείας για να λειτουργήσει ένα κατάστημα.
Παραδείγματα Licensing
1. Disney: Η Disney παραχωρεί το δικαίωμα σε άλλες εταιρείες να χρησιμοποιούν τους χαρακτήρες της σε προϊόντα, όπως παιχνίδια, ρούχα και άλλα εμπορεύματα.
2. Microsoft: Η Microsoft παραχωρεί άδειες χρήσης του λογισμικού της, όπως τα Windows και το Office, σε άλλες επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Τα μεγαλύτερα Franchise στον κόσμο του Licensing
Στον κόσμο της ψυχαγωγίας και της ποπ κουλτούρας, μερικά από τα πιο επιτυχημένα franchise βασίζονται στη δύναμη του licensing. Αυτά τα franchise όχι μόνο έχουν κατακτήσει τις καρδιές των θεατών, αλλά έχουν επίσης δημιουργήσει έναν ολόκληρο κόσμο προϊόντων, παιχνιδιών, βιβλίων, ταινιών και τηλεοπτικών σειρών που συνδέονται με το αρχικό περιεχόμενο. Ας δούμε μερικά από τα μεγαλύτερα και πιο επιτυχημένα franchise αυτού του είδους.
1. Pokémon
Το “Pokémon” ξεκίνησε ως βιντεοπαιχνίδι στην Ιαπωνία το 1996 και έκτοτε έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο επιτυχημένα franchise όλων των εποχών. Το παιχνίδι, που αρχικά κυκλοφόρησε για το Game Boy, οδήγησε σε μια δημοφιλή σειρά κινουμένων σχεδίων, ταινίες, παιχνίδια καρτών και πολλά άλλα.
Το licensing του “Pokémon” περιλαμβάνει όλα, από παιχνίδια και ρούχα μέχρι σχολικά είδη και αξεσουάρ. Η επιτυχία του franchise έχει φέρει 147 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα, κάνοντάς το ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα brand σε όλο τον κόσμο.
2. Harry Potter
Το “Harry Potter” ξεκίνησε ως μια σειρά βιβλίων της J.K. Rowling και γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Οι ταινίες, που ακολούθησαν τα βιβλία, ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο την επιτυχία του franchise.
Ο κόσμος του “Harry Potter” επεκτάθηκε σε θεματικά πάρκα, θεατρικές παραστάσεις, και αμέτρητα προϊόντα merchandising. Από ραβδιά και καπέλα μέχρι ρούχα και σχολικά είδη, τα προϊόντα του “Harry Potter” καλύπτουν κάθε πιθανή κατηγορία, δημιουργώντας μια διαρκή κληρονομιά με έσοδα, μέχρι σήμερα 32 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
3. Marvel Cinematic Universe (MCU)
Το MCU έχει επηρεάσει καθοριστικά την κινηματογραφική βιομηχανία με την εισαγωγή ενός κοινού κινηματογραφικού σύμπαντος. Ξεκινώντας με τον “Iron Man” το 2008, η Marvel κατάφερε να δημιουργήσει μια σειρά αλληλοσυνδεόμενων ταινιών που αποφέρουν δισεκατομμύρια δολάρια.
Το franchise έχει επίσης αξιοποιηθεί με τεράστια επιτυχία μέσω licensing. Από φιγούρες και παιχνίδια μέχρι ρούχα και αξεσουάρ, τα προϊόντα της Marvel είναι πανταχού παρόντα. Επιπλέον, το MCU έχει επεκταθεί σε τηλεοπτικές σειρές, βιβλία κόμικ και βιντεοπαιχνίδια, διασφαλίζοντας τη συνεχή δημοτικότητα του με τα έσοδα να φτάνουν μέχρι σήμερα τα 35 δισεκατομμύρια δολάρια.
4.Star Wars
Το “Star Wars” είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο επιτυχημένα και αναγνωρίσιμα franchise στην ιστορία. Δημιουργήθηκε από τον George Lucas και έκανε το ντεμπούτο του το 1977. Η σειρά ταινιών, η οποία περιλαμβάνει τριλογίες, spinoff ταινίες και σειρές, έχει επηρεάσει γενιές οπαδών.
Η επιτυχία του “Star Wars” δεν περιορίζεται στις ταινίες. Το franchise έχει επεκταθεί σε μια πληθώρα προϊόντων, από παιχνίδια και ρούχα μέχρι βιβλία και βιντεοπαιχνίδια. Οικονομικά, το “Star Wars” έχει αποφέρει 70 δισεκατομμύρια δολάρια από το licensing, καθιστώντας το ένα από τα πιο προσοδοφόρα franchise όλων των εποχών.
5. Disney Princesses
Οι πριγκίπισσες της Disney, από τη Χιονάτη μέχρι την Έλσα, αποτελούν μια τεράστια πηγή εσόδων για την Disney. Οι χαρακτήρες αυτοί, αν και προέρχονται από διάφορες ταινίες, έχουν συνενωθεί κάτω από το brand των “Disney Princesses”.
Η επιτυχία του franchise βασίζεται κυρίως στο licensing προϊόντων, όπως παιχνίδια, ρούχα, βιβλία, και άλλα είδη για παιδιά. Επιπλέον, τα θεματικά πάρκα της Disney και οι εμπειρίες που προσφέρουν, όπως οι συναντήσεις με τις πριγκίπισσες, ενισχύουν ακόμα περισσότερο την αξία του brand με τα έσοδα να φτάνουν στα 46 δισ. δολάρια.
6. Star Trek
Το “Star Trek”, που ξεκίνησε ως τηλεοπτική σειρά το 1966, έχει εξελιχθεί σε ένα εκτεταμένο franchise που περιλαμβάνει ταινίες, σειρές, βιβλία, κόμικ και παιχνίδια. Η θεματολογία της επιστημονικής φαντασίας και η προοδευτική προσέγγιση του franchise το έχουν κάνει δημοφιλές σε γενιές οπαδών.
Το licensing του “Star Trek” περιλαμβάνει ευρεία γκάμα προϊόντων, από μοντέλα διαστημοπλοίων και κοστούμια μέχρι παιχνίδια και βιβλία. Η διαρκής δημοτικότητα του franchise έχει εξασφαλίσει τη συνέχιση της παραγωγής νέου περιεχομένου και προϊόντων.
7. Transformers
Το “Transformers” ξεκίνησε ως μια σειρά παιχνιδιών που μετατρέπονται από οχήματα σε ρομπότ και γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο franchise με τηλεοπτικές σειρές, ταινίες και κόμικ. Οι ταινίες των τελευταίων δεκαετιών ενίσχυσαν περαιτέρω τη δημοτικότητα του franchise.
Τα προϊόντα του “Transformers” περιλαμβάνουν παιχνίδια, ρούχα, βιβλία και αξεσουάρ. Το licensing του franchise έχει αποφέρει τεράστια έσοδα, ύψους 30 δισ. δολαρίων, καθιστώντας το ένα από τα πιο επιτυχημένα παιδικά brand.
Αυτά είναι μερικά από τα μεγαλύτερα και πιο επιτυχημένα franchise στον κόσμο του licensing, ενώ ακόμα μπορούμε να αναφέρουμε τον Μickey Mouse και τους φίλους του με έσοδα 74 δισ. δολαρίων, την Hello Kitty με έσοδα 80 δισ. δολαρίων και τον Γουίνι το Αρκουδάκι με έσοδα 76 δισ. δολαρίων. Καθένα από αυτά έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο αντίκτυπο στην ποπ κουλτούρα και έχει αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια από πωλήσεις προϊόντων. Το κοινό τους παραμένει πιστό και ενθουσιώδες, εξασφαλίζοντας τη συνεχή ανάπτυξη και επιτυχία των franchise αυτών.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το franchise και το licensing είναι δύο διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα με διαφορετικά χαρακτηριστικά, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Το franchise παρέχει έναν ολοκληρωμένο επιχειρηματικό οδηγό και συνεχή υποστήριξη, αλλά απαιτεί μεγαλύτερη επένδυση και δέσμευση. Το licensing προσφέρει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει κάποιος πνευματική ιδιοκτησία χωρίς την εκτενή υποστήριξη και επίβλεψη που συνοδεύει το franchise, καθιστώντας το πιο ευέλικτο αλλά και με λιγότερη καθοδήγηση.
Ο επιχειρηματίας πρέπει να αξιολογήσει όλες τις παραμέτρους πριν αποφασίσει
Κάθε επιχειρηματίας θα πρέπει να αξιολογήσει προσεκτικά τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις κάθε μοντέλου προτού επιλέξει την κατάλληλη στρατηγική για την επιχείρησή του.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
