Οι τάσεις διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρίες παράγουν προϊόντα, χαράσσουν τις στρατηγικές, την επικοινωνία τους, από τα συστατικά που θα συμπεριλάβουν, μέχρι τη συσκευασία που θα χρησιμοποιήσουν. Στη συνέχεια, οι τάσεις αυτές είναι λογικό να καθορίσουν τα είδη προϊόντων που θα προμηθευτούν τα καταστήματα και αντίστοιχα προσδιορίζονται και οι καταναλωτικές συνήθειες, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν νέες ανάγκες που επαναπροσδιορίζουν τα δεδομένα της αγοράς, δημιουργώντας μία αλυσίδα αλληλοεπηρεαζόμενων παραγόντων.
Εν έτει 2024, σε παγκόσμιο και – σε μικρότερη, αλλά όχι αμελητέα κλίμακα – επίπεδο, ίσως κυρίαρχη τάση στη διατροφή είναι η στροφή προς τις υγιεινές επιλογές και γενικότερα το wellness και τη φιλικότητα προς το περιβάλλον. Μεγάλο μερίδιο “ευθύνης” έχουν οι λεγόμενοι Gen-Zers επαναπροσδιορίζουν τάσεις, τον σχεδιασμό προϊόντων, μέσα από τη δική τους σύγχρονη οπτική για την κοινωνία, την ηθική παραγωγή, τη βιωσιμότητα, αλλά και τη διατροφή προς όφελος του οργανισμού τους.
Η ειδική διατροφή και ο βιγκανισμός
Μία από τις τάσεις που βλέπουμε στο παρόν, αλλά θα βλέπουμε σίγουρα και στο μέλλον, είναι οι ευέλικτες δίαιτες. Το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει στραφεί στην εναλλακτική διατροφή, με προϊόντα φυτικής προέλευσης, παραμερίζοντας τα ζωικά παράγωγα. Χορτοφάγοι και vegans παραμένουν βέβαια λιγότεροι σε αριθμό, ωστόσο και οι παραδοσιακές διατροφικές κοινότητες έχουν υιοθετήσει τις επιλογές αυτές σε ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητας τους, για μία πιο υγιεινή ζωή. Κάτι που αναλογικά ισχύει και για τη χώρα μας και δημιουργεί την ανάγκη για επιλογές vegan και χαμηλών λιπαρών προϊόντα όπως και χωρίς γλουτένη, ζάχαρη και λευκό αλεύρι, αν και το ποσοστό των vegans βρίσκεται ακόμη στο 4%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του 2022 από την Wikipedia. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) για το 2023 έδειξαν μείωση της δαπάνης για πηγές πρωτεΐνης, (ενδεικτικά το μοσχαρίσιο κρέας μείωση 18% και το κρέας από αιγοπρόβατα μείωση 40%), μείωση της δαπάνης σε γαλακτοκομικά (φρέσκο γάλα με μείωση 30%). Αυτό βέβαια στην Ελλάδα οφείλεται και στη μείωση της δαπάνης στην οποία καταφεύγουν οι καταναλωτές λόγω της ακρίβειας, ωστόσο δεν αφορά μόνο αυτό. Ο αριθμός των χορτοφάγων παγκοσμίως, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της αμερικανικής εταιρίας Soylent, φτάνει περίπου τα 79 εκατομμύρια. Από το 2004 έως το 2019, ο αριθμός τους στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 30 φορές, ενώ η αγορά των φυτικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 27% κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η φιλική προς το περιβάλλον διατροφή
Επιπλέον, τα περιβαλλοντικά οφέλη της φυτικής διατροφής είναι πλέον αδύνατο να αγνοηθούν. Με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με το αποτύπωμα άνθρακα της παραγωγής κρέατος και την εξάντληση των φυσικών πόρων, οι καταναλωτές παγκοσμίως στρέφονται προς τις φυτικές επιλογές ως έναν τρόπο να μειώσουν τις οικολογικές τους επιπτώσεις.
Οι Gen-Zers επαναπροσδιορίζουν τάσεις, τον σχεδιασμό προϊόντων, μέσα από τη δική τους σύγχρονη οπτική για την κοινωνία, την ηθική παραγωγή, τη βιωσιμότητα, αλλά και τη διατροφή προς όφελος του οργανισμού τους
Η βιώσιμη καλλιέργεια και η εξάλειψη των βιοαποβλήτων
Έχει αποδειχθεί ότι οι καλλιέργειες σε μολυσμένα εδάφη ή αρδεύονται από νερό μολυσμένο από απόβλητα ορυχείων, περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων, τα οποία, όπως και το αποτύπωμα του άνθρακα, καταλήγουν στις διατροφικές μας επιλογές. Σύμφωνα με έρευνα της McKinsey & Company, το 2019 τα παγκόσμια αγροδιατροφικά συστήματα αντιπροσώπευαν περίπου το 30% των ανθρωπογενών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός που τα καθιστά κρίσιμο σημείο εστίασης για την επίτευξη ολοένα και πιο τολμηρών κλιματικών στόχων. Έτσι, πολλές εταιρίες που σχετίζονται ευρύτερα με τον κλάδο του τροφίμου, αναγκάζονται να επανεξετάσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα και να επιδιώξουν την καινοτομία. Σήμερα, η προσδοκία ότι οι επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων και τροφίμων, πρέπει να αντιπροσωπεύουν κάτι περισσότερο από τη μεγιστοποίηση των κερδών γίνεται όλο και πιο κοινή. Αυτό οδηγεί πολλούς να επαναπροσδιορίσουν τον σκοπό τους. Για παράδειγμα, η γαλλική εταιρία Schneider Electric, ανέπτυξε το πρόγραμμα Zero Carbon Project, συνεργαζόμενη με περισσότερους από 1.000 προμηθευτές με στόχο να μειώσει στο μισό το συλλογικό αποτύπωμα άνθρακα μέχρι το 2025, ενώ στο ίδιο πλαίσιο μία ακόμη τάση – λύση που αναδεικνύεται, είναι για παράδειγμα αυτή της αναγεννητικής γεωπονίας, η οποία μπορεί να συμβάλλει στη δέσμευση άνθρακα, στη μείωση της απώλειας βιοποικιλότητας, στη μείωση της χρήσης γλυκού νερού, αλλά και της ρύπανσης από θρεπτικά συστατικά.
Το κρέας που έρχεται από το εργαστήριο
Η αλήθεια είναι ότι δεν θα κάνουν όλοι οι καταναλωτές τη στροφή προς τις φυτικές πρωτεΐνες, τόσο σε Ελλάδα όσο και σε εξωτερικό, πολλοί όμως θέλουν να περιορίσουν τα ζωικά προϊόντα. Έτσι, οι νέες επιχειρήσεις, προσανατολίζονται σε εναλλακτικές πρωτεΐνες, όπως τα εναλλακτικά προϊόντα κρέατος που καλλιεργούνται στο εργαστήριο. Ο τομέας του κρέατος που καλλιεργείται στο εργαστήριο θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε αξία έως το 2030. Ένα τέτοιο παράδειγμα εταιρίας – ηγέτη στην αγορά, που τα τελευταία χρόνια έχει κάνει είσοδο και στα ελληνικά δεδομένα, είναι η εταιρία Beyond Meat, με υποκατάστατα κρέατος με βάση τα φυτά. Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και όλα τα υπόλοιπα φυτικά προϊόντα, από γάλατα μέχρι άλλα υποκατάστατα γαλακτοκομικών («γιαούρτι», τυρί, παγωτά).
Η άνοδος των βιολογικών προϊόντων
Η τάση είναι παγκόσμια, και τα τελευταία χρόνια έχει διαδοθεί ακόμη περισσότερο και στην Ελλάδα, με αρκετούς καταναλωτές να δίνουν ευκαιρία στα βιολογικά προϊόντα. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της διεθνούς εταιρίας έρευνας και αναλύσεων Precedence Research, βάσει των οποίων το μέλλον της αγοράς των βιολογικών τροφίμων και ποτών είναι ιδιαίτερα ευοίωνο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της τελευταίας, η εν λόγω κατηγορία θα πορευθεί με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 13,7% έως το 2032, με τις πωλήσεις των βιολογικών τροφίμων και ποτών να δύνανται να φτάσουν στα 783,68 δισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, από 218 δισ. το 2022. Τη στροφή των Ελλήνων ανέδειξε ήδη από το 2019 έρευνα της Nielsen, με δείγμα 1.200 ατόμων ηλικίας άνω των 18. Σύμφωνα με αυτή, 8 στους 10 Έλληνες δήλωσαν ότι είχαν καταναλώσει έστω και ένα βιολογικό προϊόν τον μήνα που συμμετείχαν στην έρευνα, ενώ στους βασικούς λόγους επιλογής βιολογικών προϊόντων, το 45% των ερωτηθέντων ανέφερε την υγιεινή διατροφή και την υγεία του οργανισμού.
Η μείωση του Food Waste
Σχεδόν το 30% των τροφίμων που παράγονται σήμερα σπαταλιέται και η αλήθεια είναι πως είναι αρκετό για να θρέψει δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή υπερδιπλάσιο του υποσιτισμένου πληθυσμού σε όλο τον κόσμο. Δεδομένης αυτής της κλίμακας, η μείωση της σπατάλης έρχεται στο προσκήνιο και θα αποτελέσει κρίσιμο στοιχείο του μελλοντικού συστήματος τροφίμων. Οι λύσεις ίσως περιλαμβάνουν τη διατήρηση των καλλιεργειών σε επίπεδο αγροκτήματος και τη μείωση της σπατάλης τροφίμων σε επίπεδο επεξεργασίας, λιανικής πώλησης και καταναλωτών, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στην ανάκτηση μεγαλύτερης αξίας από την παραγωγή τροφίμων. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμη και αν τα τρόφιμα δεν καταναλώνονται από τον άνθρωπο, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, όπως στη διατροφή των ζώων, ή να μετατραπούν σε ενέργεια ή άλλα προϊόντα μέσω τεχνικών όπως η μετατροπή των αποβλήτων σε ενέργεια, το ανανεώσιμο φυσικό αέριο, η μετατροπή σε βιοάνθρακα για το έδαφος και το κομπόστ.
Συνολικά, από την παραγωγή, μέχρι τις καταναλωτικές συνήθειες, οι τάσεις που έρχονται στο προσκήνιο διεθνώς αλλά και σε εγχώριο επίπεδο έχουν ως κοινό παρονομαστή την ευρύτερη έννοια της υγείας. Ευεξία, βιωσιμότητα, καλύτερες συνήθειες, φιλικότητα προς το περιβάλλον αλλά και τον οργανισμό μας, κατευθύνουν τις τάσεις και δημιουργούν μία νέα εποχή για τον κλάδο του τροφίμου, με τον πολυπόθητο στόχο του ευ ζην.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
