Η λέξη «Υπερταμείο» ήρθε στις ζωές μας το 2015, σε μία πολύ δύσκολη και κρίσιμη χρονιά για τη χώρα μας. Ουσιαστικά, ήρθε ως συνέχεια των δραματικών διαπραγματεύσεων της -τότε- κυβέρνησης, που τελικά οδήγησαν στο τρίτο μνημόνιο. Αποτελούσε πρόταση της γερμανικής πλευράς, η οποία, με λίγα λόγια, προέβλεπε την ομαδοποίηση σε έναν θεσμό των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, προκειμένου -μέρος από -τα έσοδά τους να οδηγούνται στην αποπληρωμή των χρεών της Ελλάδας.
Ουσιαστικά ήταν ένα είδος εξασφάλισης των δανειστών μας ότι θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Κι αν απορεί κανείς γιατί να υπάρχει τόση καχυποψία, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι αυτή είχε φτάσει σε τέτοιο βαθμό ούτως ώστε η πλευρά της Γερμανίας απαιτούσε μέχρι την τελευταία στιγμή αυτό να έχει την έδρα του στο… Λουξεμβούργο, προκειμένου να μην υπάρξουν διάφορες περιπτώσεις… αλχημειών.
Η νέα εποχή και η βελτίωση των σχέσεων
Από τότε, αν και έχουν περάσει μόλις 9 χρόνια, ουσιαστικά τα πράγματα έχουν αλλάξει από πολλές απόψεις. Πλέον η χώρα μας έχει επιστρέψει στον δρόμο της… αρετής, σε ό,τι αφορά στα οικονομικά της, η Γερμανία δεν έχει την ίδια δύναμη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ οι σχέσεις των Ευρωπαίων δανειστών με την ελληνική πλευρά έχουν περιέλθει στο πιο καλό επίπεδο των τελευταίων ετών. Ως εκ τούτου, και αφού πλέον δεν θεωρούμαστε για τους εταίρους μας «επικίνδυνοι», εισερχόμαστε πλέον σε μία φάση «χαλάρωσης» του ελέγχου. Σε αυτή τη βάση άλλωστε πραγματοποιήθηκαν και οι σημαντικές αλλαγές που ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί ως το τέλος του μήνα στη Βουλή.
Στις σημαντικότερες αλλαγές, συμπεριλαμβάνεται η αλλαγή τακτικής στις ΔΕΚΟ που υπάγονται στο Υπερταμείο, στις οποίες ξεχωρίζουν τα ΕΛΤΑ και οι συγκοινωνίες. Συγκεκριμένα, αναμένεται να ακολουθηθεί το μοντέλο της ΔΕΗ, το οποίο θεωρείται ότι έχει αποδώσει -σημαντικούς- καρπούς. Έτσι, θα επιτρέπεται για παράδειγμα η ελεύθερη αναζήτηση στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα θεωρούνται ικανά να αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί.
Ένα ακόμα πολύ σημαντικό στοιχείο, σε πρακτικό αλλά και ηθικό επίπεδο, είναι η χαλάρωση των μηχανισμών που έχουν ως σκοπό την επιτήρηση των ελληνικών κινήσεων, Υπενθυμίζεται ότι εξαιτίας των κακών σχέσεων που υπήρχαν τότε μεταξύ Αθήνας και δανειστών, είχε αποφασιστεί το Υπερταμείο να διοικείται υπό την αυστηρή επιτήρηση ενός εποπτικού συμβουλίου με πέντε μέλη. Τα δύο εξ αυτών θα αποτελούσαν επιλογές ESM (Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης) με το ένα να τοποθετείται στη θέση του προέδρου. Για την ιστορία, σήμερα πρόεδρος του Υπερταμείου είναι ο Γάλλος Ζακ Λε Παπ, με μακρά θητεία στο γαλλικό υπουργείο Οικονομικών.
Πλέον το κλίμα είναι διαφορετικό, και οι αλλαγές οδηγούν σε περιορισμό του ρόλου που θα έχει το Εποπτικό Συμβούλιο. Συγκεκριμένα, θα ονομάζεται πλέον Συμβούλιο Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΣΕΔ) και οι αρμοδιότητές του θα αντιστοιχούν πλέον σε όργανο απλής εποπτείας και όχι διοίκησης του Υπερταμείου. Έτσι, δεν θα έχει πλέον λόγο σε αποφάσεις όπως πιθανές ΑΜΚ του Υπερταμείου, ανάκλησης των μελών των ΔΣ των άμεσων θυγατρικών του και δημοσίευσης των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας. Με λίγα λόγια, η διοίκηση περνάει αποκλειστικά στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Οι -σημαντικές- αλλαγές δεν σταματούν εδώ, καθώς δύο οργανισμοί που ουσιαστικά αποτελούν «παιδιά» της μνημονιακής εποχής, το ΤΑΙΠΕΔ και το ΤΧΣ μέχρι το τέλος της χρονιάς θα απορροφηθούν από το Υπερταμείο, αφού Αθήνα και Βρυξέλλες συμφωνούν ουσιαστικά ότι δεν έχουν πλέον λόγω ύπαρξης, έχοντας επιτύχει την αποστολή τους, το μεν πρώτο στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων, και το δεύτερο στην στήριξη του τραπεζικού τομέα.
«Μοντέλο ΔΕΗ» για οκτώ ΔΕΚΟ
Τα τεράστια άλματα προόδου που έχει επιτύχει τα τελευταία χρόνια η ΔΕΗ έχουν ουσιαστικά «ανοίξει την όρεξη» στο ελληνικό δημόσιο, το οποίο αποφάσισε να ακολουθήσει ανάλογο μοντέλο λειτουργίας σε 8 ακόμα ΔΕΚΟ που βρίσκονται στον έλεγχο του Υπερταμείου. Με τον τρόπο αυτό η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ευελπιστεί ότι θα παρουσιαστούν αυξημένες επιδόσεις, χωρίς πάντως να θεωρεί κανείς ότι παγιωμένες καταστάσεις -και προβλήματα- θα λυθούν σε μία μέρα. Ουσιαστικά πλέον δίνεται η δυνατότητα να αναζητηθούν ικανά στελέχη από τον ιδιωτικό τομέα -και να πληρωθούν με τιμές… αγοράς- με την ελπίδα να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικά τα σχέδια εξυγίανσης που μπορεί να έχουν τεθεί ήδη σε εφαρμογή αλλά δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα.
Αναλυτικότερα, στα χνάρια» της ΔΕΗ αναμένεται να βαδίσουν οι εταιρείες: Όμιλος ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι 100% θυγατρικές του: Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ, Ελληνικά Ταχυδρομεία (και η 100% θυγατρική τους: ΕΛΤΑ Courier), ΔΕΘ-Helexpo, Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ), ΓΑΙΑΟΣΕ, Ελληνικές Αλυκές και Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ).
Τι είναι το Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο
Στο πλαίσιο των αλλαγών, δημιουργείται και μία νέα θυγατρική του Υπερταμείου, το νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο. Ουσιαστικά η εξέλιξη αυτή έρχεται σε συνέχεια της συμφωνίας Ελλάδας και δανειστών προκειμένου να εφαρμοσθεί η απόφαση του ΣτΕ σύμφωνα με την οποία οι μετοχές ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ πρέπει να επιστραφούν στο Δημόσιο.
Στο πλαίσιο αυτό το κράτος θα πληρώσει στο Υπερταμείο ένα ποσό που φτάνει στα 600 εκατ. ευρώ, προκειμένου να πάρει τις μετοχές. Τα χρήματα αυτά θα αξιοποιηθούν για την απομείωση του χρέους (300 εκατ. ευρώ) και την δημιουργία κεφαλαίου (300 εκατ. ευρώ) στο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το νέο Ταμείο θα χαράξει την επενδυτική του πορεία σε δύο δρόμους. Ο ένας θα είναι να αγοράζει αποκλειστικά μειοψηφικές συμμετοχές σε επιχειρήσεις που έχουν ήδη λάβει ιδιωτικά κεφάλαια, ενώ θα επενδύει συμπληρωματικά σε τομείς με προστιθέμενη αξία για την οικονομία, που όμως τα ιδιωτικά κεφάλαια δεν επαρκούν για να καλύψουν τις επενδύσεις.
Τι θα γίνει με τα ακίνητα του Δημοσίου
Ακόμα, λύση αναζητείται στον «γρίφο» της αξιοποίησης των ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο. Αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η καταγραφή και η ρεαλιστική αποτίμηση των 36.000 ακινήτων που βρίσκονται υπό την κατοχή της ΕΤΑΔ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μέχρι σήμερα, ποτέ δεν έχει γίνει στην Ελλάδα μία ουσιαστική προσπάθεια χαρτογράφησης της ακίνητης περιουσίας που ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί μέχρι τώρα, και δεν τιμά κανέναν αρμόδιο, είναι η πιλοτική προσπάθεια που έλαβε χώρα εντός του 2023 για 500 κρατικά ακίνητα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι για το 43% δεν ήταν διαθέσιμα ούτε τα ακριβή στοιχεία τοποθεσίας.
Οι συνθήκες πάντως απέχουν σημαντικά από το να χαρακτηριστούν οι ενδεδειγμένες ειδικά από την στιγμή που τα μισά από τα 70.000 ακίνητα τα οποία ανήκουν στην ΕΤΑΔ, αυτή τη στιγμή έχουν καταπατηθεί. Από όσα δεν έχουν καταπατηθεί, σχεδόν τα μισά έχουν ελλιπή στοιχεία, ενώ ορισμένα από τα υπόλοιπα είτε δε μπορούν να αξιοποιηθούν, είτε ανήκουν σε ειδικές περιοχές (πχ Natura) και απαιτούν ξεχωριστή μεταχείριση. Φυσικά όλες αυτές οι δυσκολίες δεν αλλάζουν το γεγονός ότι η ΕΤΑΔ παραμένει η μεγαλύτερη ιδιοκτήτρια ακινήτων στην Ελλάδα, με την περιουσία που έχει υπό τον έλεγχό της να είναι πολύ σημαντικά. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η αξία των 2.900 εγγεγραμμένων σήμερα ακινήτων της έχει αποτιμηθεί σε 1,5 δισ. ευρώ.
Πρώτος στόχος είναι η αποτίμηση 6.000 «ώριμων» ακινήτων προκειμένου να τεθούν προς αξιοποίηση με γοργούς ρυθμούς τουλάχιστον 1.000 εξ αυτών. Σημειώνεται ότι τα προς αξιοποίηση ακίνητα θα ομαδοποιούνται κάτω από την ομπρέλα εταιρειών χαρτοφυλακίου (holding), ώστε να γίνονται διαγωνισμοί για πακέτα ακινήτων, μέσω της πώλησης αυτών των εταιρειών.
Η περιουσία του Υπερταμείου
Το Υπερταμείο έχει καθοριστική παρουσία στην οικονομική ζωή και την ανάπτυξη της χώρας με 16 θυγατρικές και συμμετοχές, σε έξι μεγάλους τομείς επενδυτικής δραστηριότητας (ενέργεια, real estate, διατροφή και εφοδιασμός, μεταφορές και υποδομές, τεχνολογία, ταχυδρομικές υπηρεσίες), με 25.000 εργαζόμενους, ενώ διαχειρίζεται assets αξίας 5,5 δισ. ευρώ.
To «χαρτοφυλάκιο» του Υπερταμείου ξεπερνά σε αξία τα 5.5 δισ. ευρώ
Αναλυτικότερα, το χαρτοφυλάκιό του αποτελείται από τις εξής συμμετοχές και θυγατρικές: Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) με ποσοστό, 34.12%, ΕΤΒΑ Επιχειρηματικά και Βιομηχανικά Πάρκα (ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ) με ποσοστό 35%, Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών (ΔΑΑ) με ποσοστό
25%, Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) με ποσοστό 100%, Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) με ποσοστό 100%, ΓΑΙΑΟΣΕ με ποσοστό 100%, ΔΕΘ-Helexpo με ποσοστό 100%, Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ) με ποσοστό 100%, Όμιλο ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι 100% θυγατρικές του: Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ) με ποσοστό 100%, Ελληνικές Αλυκές με ποσοστό 80%, Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ) με ποσοστό 100%, Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ) με ποσοστό 100%, Phaistos με συμμετοχή 100%, Ελληνικά Ταχυδρομεία (και η 100% θυγατρική τους: ΕΛΤΑ Courier) με ποσοστό 100% και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).
Επιπλέον, στην Εταιρεία έχουν εκ νόμου παραχωρηθεί συγκεκριμένα δικαιώματα για τα 23 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας που σήμερα διαχειρίζεται η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Πρόκειται για τα αεροδρόμια Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων, Καστελόριζου, Λήμνου, Σητείας, Άραξου, Καλαμάτας, Καστοριάς, Μήλου, Σκύρου, Αστυπάλαιας, Καλύμνου, Κοζάνης, Νάξου, Σύρου, Χίου, Καρπάθου, Κυθήρων, Νέας Αγχίαλου, Ικαρίας, Κάσου, Λέρου και Πάρου.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
