Σε δύο ταχύτητες φαίνεται ότι κινείται η αγορά των τροφίμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ετήσιας έκδοσης «State of Grocery Europe» η οποία αποτελεί συνέχεια μιας συνεργασίας μεταξύ της McKinsey και της EuroCommerce. Στην έκθεση, που έχει ως σκοπό την σκιαγράφηση για λογαριασμό των στελεχών του κλάδου, μίας ολοκληρωμένης εικόνας της αγοράς και των μελλοντικών τάσεων, πήραν μέρος περισσότεροι από 12.000 καταναλωτές σε 11 ευρωπαϊκές χώρες και περισσότερα από 30 στελέχη του κλάδου τροφίμων από περισσότερες από 15 χώρες σε όλη την Ευρώπη, ενώ έδωσαν συνεντεύξεις διευθύνοντες σύμβουλοι μεγάλων αλυσίδων, απαντώντας πως είναι περισσότερο αισιόδοξοι και λιγότερο απαισιόδοξοι.
Σε αυτήν λοιπόν, γίνεται αντιληπτό αρχικά ότι η αγορά των τροφίμων συνεχίζει να έρχεται αντιμέτωπη με δυσκολίες και προβληματισμούς, παρά το γεγονός ότι έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται τα πρώτα θετικά σημάδια μετά τη μεγάλη κρίση του πληθωρισμού, όμως, την ίδια ώρα, ξ κατανάλωση φαγητού εκτός σπιτιού αναμένεται να «τρέξει» 2,5 φορές πιο γρήγορα σε σύγκριση με τη συνολική κατανάλωση.
Συνθήκες πολέμου
Όλα αυτά, ενώ ο κλάδος της αγοράς τροφίμων ακόμα δεν έχει απελευθερωθεί από τις συνέπειες της πληθωριστικής κρίσης, οι συνέπειες του οποίου παραμένουν αισθητές και το 2024. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2023 ήταν μία καταστροφική χρονιά, καθώς ο πληθωρισμός των τιμών σημείωσε ένα εξαιρετικά αρνητικό ρεκόρ. Συγκεκριμένα, έφτασε κατά μέσο όρο στο 12,8%, ποσοστό που αποτελεί το πιο υψηλό από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι πωλήσεις παντοπωλείων σε πραγματικούς όρους (δηλαδή, προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό) μειώθηκαν ξανά το 2023 και βρέθηκαν 4,5% κάτω από τα επίπεδα του 2019.
Είναι όμως τα πράγματα τόσο αρνητικά για τον κλάδο; Όπως φαίνεται μάλλον όχι, ή τουλάχιστον όχι τόσο αρνητικά όσο θα περίμενε κανείς. Συγκεκριμένα, ενώ οι καταναλωτές έρχονται αντιμέτωποι με ισχυρές πιέσεις προς τα εισοδήματά τους, και οι επιχειρήσεις βλέπουν τα περιθώριο κερδών τους να υποχωρεί σημαντικά, κάποια δειλά σημάδια ανάκαμψης έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους.
Τα πρώτα χαμόγελα
Αναλυτικότερα, ενώ θα περίμενε κανείς οι καταναλωτές να είναι έτοιμοι να περιορίσουν τα χρήματα που ξοδεύουν και να κάνουν παραχωρήσεις στις επιλογές τους, κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται. Αντιθέτως, λαμβάνοντας ώθηση από το γεγονός ότι ο πληθωρισμός παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης και οι πραγματικοί μισθοί αυξάνονται, καθώς έχει γίνει αντιληπτή η ανάγκη για ενίσχυση των καταναλωτών, όλο και λιγότεροι είναι εκείνου που δηλώνουν πρόθυμοι να συμβιβαστούν και να αποχωριστούν αγαπημένες τους -καταναλωτικές- συνήθειες. Αντιθέτως, ήδη παρατηρούνται ορισμένοι τομείς του λιανικού εμπορίου που όχι μόνο έχουν σταματήσει την πτωτική τους πορεία αλλά καταφέρνουν να σημειώνουν ανάπτυξη.
Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, το 2024 αναμένεται συνολικά να είναι μία καλή χρονιά, ειδικά σε σχέση με το 2023. Ειδικότερα, για το πρώτο εξάμηνο, η πεποίθηση που κυριαρχεί είναι ότι θα επικρατήσουν οι τάσεις σταθεροποίησης, ενώ, το δεύτερο εξάμηνο θα υπάρξει ανοδική πορεία. Αυτό καθώς θεωρείται σχεδόν δεδομένη η μείωση των -δυσβάσταχτων- επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την ώρα που οι εντάσεις στην γεωπολιτική σκακιέρα δεν φαίνεται να έχουν άμεση αρνητική επίδραση. τροφίμων να αποφύγουν τις επιπτώσεις από τις συνεχείς αβεβαιότητες και να επωφεληθούν από μελλοντικές ευκαιρίες ανάπτυξης.
Οι οκτώ τάσεις που φαίνεται να επικρατούν
Στα συμπεράσματα της έρευνας φαίνεται να κυριαρχούν 8 τάσεις που αναμένεται να επικρατήσουν τη φετινή χρονιά στην αγορά των τροφίμων.
Στην κορυφή, όπως ήταν και αναμενόμενο ίσως, βρίσκεται -με ποσοστό 70%- η αναγκαιότητα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πίεση κόστους που κυριαρχεί και να αυξηθεί το περιθώριο κέρδους. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η απόφαση που έχει λάβει 1 στους 5 ευρωπαίους καταναλωτές σχετικά με την αλλαγή καταστήματος από το οποίο ψωνίζει τα τρόφιμά του, μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μία «επιστροφή της πόλωσης» που μαρτυρά ότι οι επόμενοι μήνες θα περιλαμβάνουν «μάχες» μεταξύ των επιχειρήσεων προκειμένου να κερδίσουν την προτίμηση του κοινού. Συγκεκριμένα, τα παντοπωλεία επιδιώκουν να εξισορροπήσουν την προσιτή τιμή με τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας, ενώ εξορθολογούν την ποικιλία για να βελτιστοποιήσουν το κόστος. Για να υπερασπιστούν το μερίδιο αγοράς τους, τα σούπερ μάρκετ και οι υπεραγορές θα θέλουν να συνεχίσουν να ενισχύουν τις προσφορές ιδιωτικών ετικετών τους. Εξάλλου, αυτό είναι μια φυσιολογική εξέλιξη αν αναλογιστεί κανείς ότι στις τάσεις συμπεριλαμβάνεται η προσπάθεια που κάνει 1 στους 2 καταναλωτές προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα και να μειώσει τις απώλειες του εισοδήματός του.
Ακόμα, όσο οι καταναλωτές περνάνε όλο και περισσότερο χρόνο μακριά από το σπίτι τους, αναμένεται 2,5 φορές ταχύτερη ανάπτυξη στο φαγητό που καταναλώνεται μακριά από το σπίτι, έναντι της συνολικής κατανάλωσης. Στη βιωσιμότητα σημειώθηκε πρόοδος, αλλά υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα, αφού μόνο το 29% των 10 κορυφαίων επιχειρήσεων λιανικής έχουν επιτύχει τους στόχους τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2024 το μερίδιο των καταναλωτών που θέλουν να αγοράσουν προϊόντα που είναι πιο βιώσιμα τους επόμενους 12 μήνες μειώθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα από το 2023.
Το «online» είναι η απελευθέρωση από το «offline», με το 37% των διαδικτυακών αγοραστών να πηγαίνουν σε διαφορετικά καταστήματα online από ό,τι εκτός σύνδεσης. Οι πωλήσεις μέσω διαδικτύου έχασαν μερίδιο αγοράς το 2023, αλλά οι καταναλωτές αρχίζουν να επιστρέφουν, με την πρόθεσή τους να αγοράσουν περισσότερα τρόφιμα «ηλεκτρονικά» να αυξάνεται κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Ακόμα, στην 6η τάση συναντάμε την λιανική πώληση, η οποία παραμένει αναμφίβολα ένας σημαντικός παράγοντας κερδοφορίας για τους λιανοπωλητές παντοπωλείων, με 20 από τους 30 κορυφαίους να δραστηριοποιούνται πλέον στην αγορά. Οι καταναλωτές «κάνουν κλικ» στα κοινωνικά δίκτυα, με 20 από τα 30 κορυφαίες ευρωπαϊκές αλυσίδες τροφίμων να έχουν ήδη μια καθιερωμένη επιχείρηση κοινωνικών μέσων της λιανικής τους πώλησης. Το «συνομιλητικό εμπόριο» (δηλαδή η αλληλεπίδραση καταναλωτών και εμπόρων μέσα από πλατφόρμες όπως Facebook Messenger, WhatsApp, and WeChat αλλά και μέσω Chatbot) βρίσκεται στην 7η τάση, ενώ την ίδια ώρα οι έμποροι δείχνουν να πειραματίζονται και με άλλα εργαλεία που έχει να τους προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, μεταξύ των οποίων ακόμα πιο ποιοτικά αναλυτικά στοιχεία, τα οποία οδηγούν στην αύξηση της κερδοφορίας. Τέλος, καθώς οι κενές θέσεις στη συγκεκριμένη αγορά αυξάνονται ( 29,4% το 2024 από 2,2% το 2023)., η όγδοη τάση είναι να γίνει ξανά το λιανικό εμπόριο μια απασχόληση με ταλέντο και δεξιότητες.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι παρά τις δυσκολίες, υπάρχει μία διάχυτη αισιοδοξία, την οποία συναντάμε και στους CEO των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων, ότι οι συνθήκες που θα επικρατήσουν στην αγορά το 2024 θα είναι εμφανώς βελτιωμένες σε σχέση με το 2023, κάτι που βέβαια μένει να επιβεβαιωθεί στην πράξη.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
