Μπορεί η χώρα μας να έχει επιστρέψει σε μία οικονομική «κανονικότητα», έχοντας καταφέρει να ξεπεράσει ένα σημαντικό μέρος από τις «πληγές» που της άνοιξε η οικονομική κρίση, ο «πόλεμος» αυτός όμως άφησε πίσω του και πολλά θύματα, που κανείς δε θα περίμενε λίγα χρόνια πριν ότι θα σταματήσουν τη λειτουργία τους.
Ο λόγος για μερικές πολύ σημαντικές επιχειρήσεις που πρωταγωνιστούσαν στην ελληνική αγορά, αναγκάστηκαν όμως να βάλουν «λουκέτο» καθώς δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί στη χώρα μας.
Στο άρθρο που ακολουθεί θα δούμε 5 χαρακτηριστικά παραδείγματα κορυφαίων ονομάτων που όμως πλέον υπάρχουν μόνο ως μία ανάμνηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για επιχειρήσεις που προέρχονται από διαφορετικούς χώρους δραστηριοποιήσης, γεγονός που μαρτυρά ότι η μνημονιακή λαίλαπα που σάρωσε τη χώρα έπληξε όλους τους κλάδους του εμπορίου.
Ηλεκτρονική Αθηνών
Η Ηλεκτρονική Αθηνών ξεκίνησε την δραστηριοποίησή της τη δεκαετία του 1950, έχοντας τη μορφή μίας μικρής οικογενειακής επιχείρησης, που αρχικά στεγάστηκε σε ένα κατάστημα στην οδό Δραγατσανίου. Η ιστορία της άλλαξε το 1989, όταν πέρασε στην κατοχή της οικογένειας Στρούτση και κατάφερε, σταδιακά, να μετατραπεί στην ελληνική αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών που μπορούσε να σταθεί απέναντι στις ξένες πολυεθνικές. Το 1999 πραγματοποιήθηκε η είσοδός της στο Χρηματιστήριο Αθηνών,-ως ΗΛΕΑΘ-, κίνηση που της επέτρεψε να εξασφαλίσει πόρους αναγκαίους για την εξάπλωσή της. Τελικά, η οικονομική κρίση ξεκίνησε άμεσα να δημιουργεί προβλήματα στην Ηλεκτρονική Αθηνών, ενώ από την 1η Οκτωβρίου 2012 η διαπραγμάτευση της μετοχής της ανεστάλη.
Στις ημέρες της δόξας της, όταν οι τηλεοπτικές διαφημίσεις με το «Έλα Αλέκο» έκαναν πάταγο, είχε καταφέρει να αναπτύξει πανελλαδικό δίκτυο με 45 καταστήματα στην Ελλάδα και 3 στην Κύπρο, ενώ για λογαριασμό της εργάζονταν περίπου 450 άνθρωποι. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν την οικονομική κρίση, και συγκεκριμένα την περίοδο 2008-2009, είχε τζίρο 151,45 εκατ. ευρώ. Τελικά, ένα μοιραίο μείγμα μείωσης των εισοδημάτων των καταναλωτών, σκληρού ανταγωνισμού και capital controls, έβαλαν τέλος στο σχέδιο αναδιάρθρωσης που -υποστηρίζει ότι- επιχείρησε να υλοποιήσει η διοίκηση σε συμφωνία με τις τράπεζες.
Σημειώνεται ότι τον Ιούνιο του 2015 τα χρέη της εταιρείας προς τράπεζες και προμηθευτές είχαν φτάσει τα 85,69 εκατ. ευρώ, ενώ ο τζίρος της είχε «βυθιστεί» στα 65,37 εκατ. ευρώ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι κατηγορίες για φορολογική απάτη (η οποία παρά το γεγονός ότι δεν αποδείχθηκε επέφερε πρόστιμο 1,5 εκατ. ευρώ) αποτέλεσαν το τελειωτικό χτύπημα. Τελικά, με διαδικασίες fast-track η εταιρεία πτώχευσε επισήμως στις 14 Απριλίου 2016.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ηλεκτρονική Αθηνών «παρέσυρε» μαζί της και την βορειοελλαδίτικη αλυσίδα ηλεκτρικών Σαραφίδης την οποία είχε εξαγοράσει το 2007.
Sprider Stores
Τα «ελληνικά Ζara» ξεκίνησαν την πορεία τους το 1978 ως μία μικρή βιοτεχνία ρούχων στην Ξάνθη, με κύριο αντικείμενο την εμπορία μαγιό και αθλητικών ειδών, ενώ το 1999 τα αδέρφια Σάκης και Σάββας την εξαγόρασαν από τον Θανάση Αργυρό, έχοντας μεγάλα σχέδια για την επιχείρηση.
Συγκεκριμένα, επιθυμούσαν μέχρι το 2013 να έχουν παρουσία σε 100 καταστήματα στην Ελλάδα και 30 στο εξωτερικό. Ο στόχος αυτός βέβαια αποδείχθηκε ανέφικτος, ενώ «τραγική ειρωνεία» είναι το γεγονός ότι το 2013 ήταν η χρονιά που η εταιρεία πτώχευσε. Τα σημαντικότερα προβλήματα που οδήγησαν στην κατάσταση αυτή ήταν ο μεγάλος δανεισμός από τράπεζες, τα μεγάλα χρέη στους προμηθευτές και το υψηλό κόστος λειτουργίας.
Τις ημέρες της δόξας της απασχολούσε κοντά στους 890 εργαζόμενους, ενώ είχε εισαχθεί και στο Χρηματιστήριο Αθηνών, τα χρόνια της κρίσης όμως την βρήκαν με μειωμένη πελατεία, λιγότερα έσοδα, και ζημιές. Μάλιστα, τον Φεβρουάριο του 2012 άγνωστοι έκαψαν το κτήριο της αλυσίδας Sprider Stores στην Ανθούσα, συνολικής επιφάνειας 20.000 τ.μ. ενώ είχε προηγηθεί φωτιά, το 2004, σε αποθήκη της εταιρίας στον Άλιμο, αλλά και το κάψιμο των καταστημάτων σε Λυκόβρυση και Ερμού το 2008.
Το εισαγγελικό πόρισμα ήταν κόλαφος, καθώς έκανε λόγο για προσχεδιασμένο εμπρησμό του κτηρίου στην Ανθούσα, με σκοπό την είσπραξη του ασφαλιζόμενου κεφαλαίου ύψους 16 εκατ. ευρώ. Στη συνέχεια η Sprider Stores κατέθεσε αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 99, η οποία απορρίφθηκε. Τελικά, το 2013, με μια λιτή ανακοίνωση, η εταιρεία έκανε γνωστό ότι αναστέλλει τη λειτουργία της.
Ατλάντικ Σούπερ Μάρκετ
Άδοξο ήταν το τέλος και της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Ατλάντικ. Η Ατλάντικ ιδρύθηκε το 1980 από τον Παναγιώτη Αποστόλου, ενώ μέχρι το 1990 είχε στο δυναμικό της 10 καταστήματα. Το νούμερο αυτό «εκτοξεύτηκε» μέχρι το 2000, όταν και η εταιρεία αριθμεί 118 καταστήματα ενώ εισάγεται και στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Με την οικονομική κρίση να φτάνει και στη χώρα μας, ξεκινάνε έντονες φήμες μεταξύ 2008 και 2009 για δυσβάσταχτα οικονομικά ανοίγματα. Την ίδια ώρα, η εικόνα που βγαίνει προς τα έξω δημιουργεί την ακριβώς αντίθετη εντύπωση. Η επιχείρηση αριθμεί 151 καταστήματα, 3 κέντρα διανομής, 21 καταστήματα Cash & Carry, 545 σημεία ειδικών συνεργασιών και franchise, πάνω από 4.000 υπαλλήλους, και 2.500.000 πελάτες ανά μήνα. Ακόμα, ο ενοποιημένος τζίρος της υπολογίζεται στα 614 εκατομμύρια ευρώ, στοιχεία που της επιτρέπουν να είναι η 6η μεγαλύτερη εμπορική εταιρεία του κλάδου της και 14η μεγαλύτερη εμπορική εταιρεία στην Ελλάδα.
Κι όμως, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Την ώρα που η ελληνική οικονομία καταρρέει και ο κόσμος μειώνει σημαντικά τα έξοδά του, η Ατλάντικ έχει να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως τα μεγάλα οικονομικά ανοίγματά της και τις έριδες μεταξύ των μετόχων της. Τελικά, το 2010 η εταιρεία καταθέτει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99, ενώ το 2011 μπαίνει τέλος σε μία διαδρομή 31 ετών, καθώς πτωχεύει και επίσημα.
Η απόφαση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να κλείσουν και τα τελευταία 31 καταστήματά της που παρέμεναν σε λειτουργία, ενώ 844 εργαζόμενοι, που για μήνες είχαν να δουν το «χρώμα του χρήματος», έμειναν άνεργοι.
Σημειώνεται ότι τους τελευταίους μήνες της λειτουργίας της η Ατλάντικ είχε προχωρήσει στη λύση μισθώσεων και στην πώληση του παγίου εξοπλισμού 103 καταστημάτων σε άλλες λιανεμπορικές αλυσίδες και σε προμηθευτές της, ενώ διέκοψε τη λειτουργία 27 καταστημάτων. Συγκεκριμένα, τα καταστήματα είχαν πουληθεί ως εξής: 16 στη Market In, 11 στον Σκλαβενίτη, 9 στην ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, 8 στη Φραγκίδης – Χαλκοματίδης, 5 στην Αλιμέντα Τοπ, 5 στην Προμηθευτική Τροφίμων, 5 στην ΑΒ Βασιλόπουλος, 5 στη Βιδάλης, 2 στην Αφοί Παναγιωτόπουλοι και από 1 κατάστημα στις εταιρείες Τρόφιμα Ηλίας Δούκας, AGK, Αφοί Καραγιάννη και Παναγιώτα Ρουμελιώτη. Ακόμα, 12 καταστήματα κατέληξαν στον έλεγχο των εξής προμηθευτών: 5 στη ΒΕΛΠΑΖ, 2 στη Φλωρίδης και από 1 στις ΜΕΒΓΑΛ, ΑΒΙΓΑΛ, Τσάνταλης, Ζούμης και Λαμπρινή Ψαρρή.
Fokas
Πικρός ήταν και ο επίλογος για μία από τις πιο γνωστές ελληνικές εταιρείες ένδυσης και υπόδησης. Ένας επίλογος που γράφτηκε τον Μάρτιο του 2014 με την απόφαση 4668 του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης. Η Fokas, από τις ημέρες δόξας της, βρέθηκε να χρωστά 40,8 εκατ. ευρώ σε προμηθευτές και 33,3 εκατ. ευρώ σε εργαζόμενους.
Κι όμως, τίποτα τέτοιο δεν φαινόταν στον ορίζοντα μερικά χρόνια πριν, για την εταιρεία που ξεκίνησε την διαδρομή της στο λιανεμπόριο από το 1936. Τότε, τα τρία αδέρφια Απόστολος, Λέανδρος και Οδυσσέας Φωκάς, ίδρυσαν την Βεργόπουλος, έχοντας αρχικά δραστηριοποιηθεί ως μικροπωλητές στην ιστορική στοά Σαούλ της Θεσσαλονίκης. Το όνομα Fokas η εταιρεία το απέκτησε το 1958, ενώ, 20 χρόνια μετά, σε μία εμβληματική στιγμή, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του πολυκαταστήματος 7.500 τ.μ. στην οδό Τσιμισκή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο όμιλος καθιερώθηκε στις συνειδήσεις -κυρίως- των κατοίκων της Θεσσαλονίκης για το πλούσιο κοινωνικό του έργο, στο οποίο ξεχώριζε η κατασκευή και επιχορήγηση δομών δημόσιας εκπαίδευσης, πάρκων αναψυχής και δομών υγείας.
Σταδιακά στη διοίκηση της εταιρείας ανέλαβαν σημαντικό ρόλο οι «εκπρόσωποι» της δεύτερης γενιάς, , με τη Bασιλική Φωκά, κόρη του Λέανδρου, να αναλαμβάνει διευθύνουσα σύμβουλος του Oμίλου από το 1985. Ο όμιλος αποφασίζει την είσοδο στη χονδρική πώληση, ενώ ξεκινά και η αντιπροσώπευση ξένων εμπορικών σημάτων στην ελληνική αγορά, κάτι αρκετά συνηθισμένο εκείνη την περίοδο.
Τη δεκαετία του 1990 η επέκταση της Fokasx συνεχίστηκε, ενώ ξεκίνησε η λειτουργία του καταστήματος στην Ερμού. Επεκτατική πολιτική ακολουθήθηκε και την δεκαετία του 2000, καθώς η εταιρεία ξεκίνησε να έχει παρουσία και στην υπόλοιπη Ελλάδα, σε περιοχές όπως η Κρήτη, ο Βόλος και η Κέρκυρα. Την ίδια περίοδο, ο όμιλος ξεκίνησε να λειτουργεί και τα πρώτα καταστήματα «Original Levi’s Stores» σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Ακόμα, μετά από συμφωνία με την Esprit, έφτασε πολύ κοντά στην είσοδό του στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σχέδιο όμως που τελικά δεν ολοκληρώθηκε.
Με την κρίση να έχει «ρίξει την σκιά» της πάνω στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, το 2010 ο όμιλος βρίσκεται να λειτουργεί οκτώ πολυκαταστήματα και ένα πολυκατάστημα Stock House στην Αθήνα, ενώ για λογαριασμό του εργάζονται περίπου 1.500 άτομα προσωπικό. Τη συγκεκριμένη χρονιά εμφανίστηκαν για πρώτη φορά ζημιές ύψους 7,6 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών άνω των 210 χιλ. ευρώ το 2009. Τελικά, το 2012 η εταιρεία δε μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, ως αποτέλεσμα της καταβαράθρωσης των πωλήσεών της και των σημαντικών οικονομικών ανοιγμάτων της. Είναι ενδεικτικό ότι η Fokas πέτυχε πωλήσεις ύψους 70 εκατ. ευρώ με κόστος 42,5 εκατ. ευρώ. Δηλαδή ποσοστό μεγαλύτερο του 60% του κύκλου εργασιών ήταν έξοδα. Τα αβάσταχτα -όπως αποδείχτηκαν- έξοδα, το υψηλό κόστος διοικητικής λειτουργίας και η αύξηση των υποχρεώσεων, σε συνδυασμό με την πολύ μεγάλη πτώση των πωλήσεων από το 2010, είχαν ως αποτέλεσμα η Fokas να καταγράψει ζημιές.
Τελικά, αναγκάστηκε να καταθέσει αίτημα υπαγωγής στον πτωχευτικό κώδικα το 2013, ενώ η κατάσταση ήταν τόσο δύσκολη που τελικά πραγματοποιήθηκε έξωση μέχρι και από το ακίνητο της Μονής Αγίας Θεοδώρας, το οποίο στέγαζε το ιστορικό υποκατάστημα της εταιρίας στη Θεσσαλονίκη.
Neoset
H Νeoset ήταν μία από τις πιο γνωστές και επιτυχημένες βιομηχανίες επίπλων.
Ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, από τον Κωνσταντίνο Αλεξανδράκη, ο οποίος είχε ως στόχο να αλλάξει τον τρόπο που οι Έλληνες θα επιπλώνουν τα σπίτια τους. Προσφέροντας έπιπλα μοντέρνα, ανθεκτικά και συγχρόνως οικονομικά -όχι όμως φτηνά- γρήγορα κατάφερε να δημιουργήσει έναν «μύθο» γύρω από το όνομά της.
Το 1984 πραγματοποίησε επενδύσεις στο εργοστάσιό της στο Βασιλικό Χαλκίδας ενώ προχώρησε και στη διεύρυνση του δικτύου της. Η επιτυχία ήταν τέτοια που της επέτρεψε να επεκταθεί και εκτός των ελληνικών συνόρων, καθώς από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 ξεκίνησε να δραστηριοποιείται σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, ενώ έφτιαξε μέχρι και εργοστάσια στη Ρωσία και στη Ρουμανία. Το άνοιγμά της στη συνέχεια έφτασε έως και τον Καναδά, με τις αποφάσεις αυτές πάντως να μην είναι σίγουρο ότι βοήθησαν στη βιωσιμότητα της εταιρείες.
Και εντός των συνόρων πάντως η επέκταση πήγαινε πολύ καλά, αφού με τη βοήθεια του μοντέλου του franchising, η Neoset βρέθηκε το 2000 να είναι η πρώτη δύναμη της ελληνικής αγοράς, με δίκτυο 100 καταστημάτων. Επίσης, προχώρησε σε εξαγορές εταιρειών όπως Νέο Κατοικείν και Σκουρόπουλος, που όμως και πάλι δεν είναι σίγουρο ότι βοήθησαν την Neoset να παραμείνει βιώσιμη.
Οι τελευταίες μέρες δόξας την ήταν κοντά στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όταν ανέλαβε μεγάλο μέρος της επίπλωσης του Ολυμπιακού Χωριού. Στη συνέχεια τα πράγματα δεν πήγαν όπως θα ήθελαν οι άνθρωποι της εταιρείας, καθώς από τη μία πλευρά η είσοδος της ΙΚΕΑ, με τα πιο προσιτά έπιπλα σε τιμή, κι από την άλλη η οικονομική κρίση, δημιούργησαν αρκετά προβλήματα, που επιδεινώθηκαν από θέματα που είχαν δημιουργηθεί εσωτερικά, σε επίπεδο διοίκησης.
Τελικά τον Νοέμβριο του 2012 η εταιρεία έκανε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99, χωρίς όμως να γίνει αποδεκτή, ενώ το 2013 ο κ. Αλεξανδράκης συλλαμβάνεται, εξαιτίας χρεών προς το ΙΚΑ, πάνω από 500.000 ευρώ.
Τελικά το 2014 η Neoset πτωχεύει, ενώ εμφανίζει ζημιές ύψους 53,1 εκατ. ευρώ, αλλά συνεχίζει να δραστηριοποιείται στην αγορά με το σήμα της και μέσω του δικτύου της Furniture New Line, η οποία εμφανιζόταν να σχετίζεται με την κυπριακή Hazarezo Limited. Τελικά, ύστερα από δικαστικές περιπέτειες και πλειστηριασμούς, το καλοκαίρι του 2016 μπαίνει τέλος οριστικά σε μία ιστορία που ξεκίνησε σαν παραμύθι και κατέληξε να έχει ένα εφιαλτικό τέλος.
Οι 5 αυτές εταιρείες αγαπήθηκαν, γνώρισαν αποδοχή από το ελληνικό κοινό, βίωσαν ημέρες δόξας, όμως τελικά έβαλαν λουκέτο, θυμίζοντάς μας πως στην επιχειρηματικότητα, όπως και στη ζωή, τίποτα δε μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
