Άλλη μία μεταβολή στην καθημερινότητα των πολιτών που κινούνται με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς φέρνει η ανακοίνωση του ΟΑΣΑ για την ψηφιοποίηση των πληρωμών για την είσοδο, αρχικά στα λεωφορεία, μέσω της κοινοπραξίας ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ-LG CNS σε συνεργασία με τη VISA και την NBG Pay.
Η «επανάσταση» του «αόρατου» εισιτηρίου
Σε πρακτικό επίπεδο, ουσιαστικά το χάρτινο, πολλαπλό εισιτήριο – το οποίο αποτελεί επίσης την εξέλιξη του κλασικού εισιτηρίου που γνωρίζαμε παλιότερα, προσφέροντας τη δυνατότητα επαναφόρτισης αλλά και εκπτώσεις στην αρχική τιμή του εισιτηρίου – καταργείται. Αντιθέτως, δίνεται η δυνατότητα πληρωμής των εισιτηρίων του ΟΑΣΑ μέσω ανέπαφης συναλλαγής με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες ή μέσω smartphone (μέσα στο οποίο πρέπει να είναι ενσωματωμένη σε ψηφιακή μορφή η τραπεζική κάρτα) στα μηχανήματα που θα βρίσκονται σε πρώτη φάση στα λεωφορεία express που εξυπηρετούν τις γραμμές του αεροδρομίου. Το μέτρο ήδη εφαρμόζεται στην Αθήνα, ενώ επόμενος «σταθμός» είναι η Θεσσαλονίκη.
Στόχος είναι βέβαια μετά την πιλοτική περίοδο, το μέτρο να ισχύσει σε όλα τα ΜΜΜ του ΟΑΣΑ, συμπεριλαμβανομένων και των Μέσων Σταθερής Τροχιάς. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα, μέχρι τα τέλη του έτους, το σύστημα ανέπαφων συναλλαγών θα είναι διαθέσιμο για τους επιβάτες σε όλα τα Λεωφορεία, Τρόλεϊ, Μετρό και Τραμ.
Πρόκειται για μία μέθοδο η οποία εφαρμόζεται ήδη εδώ και καιρό σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, και ο ΟΑΣΑ, ακολουθώντας αυτό το πρότυπο, στοχεύει στην αναβάθμιση των υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό, αλλά και τη μείωση του λειτουργικού κόστους για την έκδοση των χάρτινων εισιτηρίων, ακόμη και την πάταξη της λαθρεπιβίβασης, καθώς ακόμη και οι πιο «βιαστικοί» δεν θα χρειάζεται να περιμένουν για να πληρώσουν εισιτήριο.
Σε πόλεις όπως το Λονδίνο και η Μαδρίτη, η μέθοδος του Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου έχει ενσωματωθεί πλήρως στην καθημερινότητα των μετακινήσεων, με τους επιβάτες να κερδίζουν χρόνο, εφόσον δεν χρειάζεται πια να ξοδεύουν χρόνο στις ουρές αναμονής για έκδοση εισιτηρίου, ενώ ουσιαστικά το «εισιτήριο» βρίσκεται πάντα μαζί τους, είτε σε πλαστική μορφή (τραπεζική κάρτα), είτε στο κινητό τους.
Στην περίπτωση των αθηναϊκών λεωφορείων, η εφαρμογή του μέτρου «λύνει τα χέρια» των επιβατών οι οποίοι, λόγω της σημαντικής έλλειψης υποδομών, με τις περισσότερες στάσεις να μην διαθέτουν καν εκδοτήρια, κατέφευγαν – στην καλύτερη περίπτωση – στην προμήθεια εισιτηρίων είτε πολύ πριν τη διαδρομή τους, είτε αφού αναγκάζονταν να διανύσουν αποστάσεις, προκειμένου να βρουν ένα εκδοτήριο, είτε ακόμη και στη λαθρεπιβίβαση.
Σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα, μέχρι τα τέλη του έτους, το σύστημα ανέπαφων συναλλαγών θα είναι διαθέσιμο για τους επιβάτες σε όλα τα Λεωφορεία, Τρόλεϊ, Μετρό και Τραμ.
Λαθρεπιβίβαση: Τα νούμερα των προστίμων και η… πραγματικότητα
Εν τω μεταξύ, η επιβατική κίνηση στα ΜΜΜ της Αθήνας φαίνεται πως συνεχώς αυξάνεται. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΣΑ, ήδη από το 2023, αυτή προσέγγιζε το 90% των προ πανδημίας επιπέδων, σημειώνοντας συνεχή ανοδική τάση και ξεπερνώντας το 1 εκατομμύριο επιβάτες, σε ημερήσια βάση. Τι γίνεται όμως με τη λαθρεπιβίβαση;
Η τοποθέτηση της μπάρας κατά την είσοδο και έξοδο αναφορικά με τα Μέσα Σταθερής Τροχιάς έφερε ως ένα σημείο «κόφτη» στους «παράνομους», χωρίς ωστόσο το φαινόμενο να εξαλειφθεί. Ταυτόχρονα, η κατάσταση στα λεωφορεία, δεδομένης της έλλειψης ελέγχου, αλλά και υποδομών και εύρυθμης λειτουργίας, που δημιουργεί σε αρκετές περιπτώσεις την άρνηση των επιβατών να πληρώσουν, έχει εκτροχιάσει την κατάσταση. Από την πανδημία και μετά μάλιστα, παρατηρήθηκε μία έντονη «χαλάρωση» από πλευράς των επιβατών, όσον αφορά στη νόμιμη επιβίβαση.
Όπως αποκαλύπτουν πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΣΑ, αλλά και του ΟΑΣΘ για το 2023, περίπου 9.000 πρόστιμα βεβαιώνονται κάθε μήνα για λαθρεπιβίβαση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αριθμός που μεταφράζεται σε περισσότερο από μισό εκατομμύριο ευρώ. Πιο ειδικά, επιβλήθηκαν 13.897 πρόστιμα για λαθρεπιβίβαση στα οδικά μέσα του ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ) από 609.361 ελέγχους (2,3% των ελέγχων) και 81.458 πρόστιμα στα μέσα της ΣΤΑΣΥ (Μετρό, ΗΣΑΠ, Τραμ) από 3.113.916 ελέγχους (2,6% των ελέγχων).
Πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι στην πραγματικότητα ο αριθμός της λαθρεπιβίβασης είναι ακόμη μεγαλύτερος, αφού, ειδικά στα οδικά μέσα, οι έλεγχοι δεν είναι τόσοι πολλοί, ώστε να γίνονται αντιληπτοί όσοι δεν «χτυπούν» εισιτήριο. Επίσης, πολλοί επιβάτες μπαίνοντας σε αυτά έχουν «χτυπήσει» ήδη το εισιτήριό τους σε προηγούμενη διαδρομή, πχ. στο μετρό, και δεν το επικυρώνουν ξανά.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου των Εργαζομένων Τεχνικών του ΟΑΣΑ – ΟΣΥ, Απόστολου Ραυτόπουλου, οι οδηγοί εκτιμούν, ανεξάρτητα από τα πρόστιμα και με βάση την εμπειρία τους, πως οι επιβάτες που επικυρώνουν το εισιτήριό τους στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ δεν ξεπερνούν το 15%-20%.
Το 2023 η επιβατική κίνηση προσέγγιζε το 90% των προ πανδημίας επιπέδων, ξεπερνώντας το 1 εκατομμύριο επιβάτες ημερησίως.
Ζητούνται επειγόντως λεωφορεία
Παράλληλα, η αναβάθμιση των υπηρεσιών όσον αφορά το εισιτήριο στα λεωφορεία του ΟΑΣΑ, συμπαρασύρει και τον εκσυγχρονισμό του στόλου των οχημάτων, ο οποίος κρίνεται υπέρ – απαραίτητος. Άλλωστε, η τεχνολογική εξέλιξη και η «ευκολία» που παρέχει η ψηφιοποίηση, δεν έχει νόημα, αν συνοδεύεται από απαρχαιωμένα οχήματα, τα οποία εμφανίζουν βλάβες κατά τη διάρκεια των δρομολογίων, φθορές που θέτουν σε κίνδυνο το επιβατικό κοινό και, σημαντικές καθυστερήσεις, σε μία εποχή όπου ο χρόνος είναι για όλους πολύτιμος.
Η αλήθεια είναι πως η κακή κατάσταση των λεωφορειακών γραμμών στην πρωτεύουσα έχει έρθει αρκετές φορές στο φως της δημοσιότητας, μέσω καταγγελιών, με περιστατικά οχημάτων που πλημμυρίζουν κατά τη διάρκεια κακοκαιριών, τραβούν χειρόφρενο λόγω επικίνδυνων βλαβών, με τους επιβάτες να αποβιβάζονται ξαφνικά στη μέση του δρομολογίου και καθημερινές προκλήσεις για τους επιβάτες ΑμεΑ. Η κατάσταση αντικατοπτρίζεται και στην εμφάνιση των οχημάτων, τα οποία συχνά παρουσιάζουν πρόχειρες επιδιορθώσεις, ακόμη και σπασμένα καθίσματα. Επίσης, το κεφάλαιο «βιώσιμη κινητικότητα» είναι ένα μεγάλο ζήτημα, που χρειάζεται άμεσες και δραστικές λύσεις.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, στον συνολικό στόλο των λεωφορείων που κινούνται στην Αθήνα υπάρχουν ακόμη οχήματα από το 1994.
Έτσι, «φως στο τούνελ» φέρνει – παράλληλα με την ανακοίνωση του νέου τρόπου πληρωμής για την είσοδο στα μέσα – το γεγονός πως σε λίγες εβδομάδες αναμένεται να ξεκινήσουν δρομολόγια στους δρόμους της Αθήνας 140 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη τρεις διαγωνισμοί για πάνω από 1.000, φιλικά προς το περιβάλλον, νέα οχήματα που θα εκτελούν δρομολόγια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με στόχο να ξεκινήσει μία νέα εποχή για τη λειτουργία των ελληνικών Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
