Ταξίδι στο χωριό, πελώρια τραπέζια με σύσσωμους τους συγγενείς να παίρνουν τον πρώτο μεζέ απευθείας από τη σούβλα, μεγάλες ποσότητες σε αρνί, ποικιλία σε παραδοσιακά και μη γλυκά, πληθωρικά δώρα και λαμπάδες για τα βαφτιστήρια. Η μεγάλη γιορτή του Πάσχα είναι στο μυαλό του Έλληνα συνυφασμένη με το οικογενειακό τραπέζι στην εξοχή. Παράδοση στην οποία ωστόσο φαίνεται πως βάζουν «φρένο» τα, βαρύτατα πια, κόστη διαβίωσης, που έρχονται ως συνέπεια του πληθωρισμού, της ραγδαίας αύξησης των τιμών σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, της ενεργειακής κρίσης που συνεχώς «φουσκώνει» τους λογαριασμούς του ελληνικού νοικοκυριού, ενώ παράλληλα το έσοδο παραμένει στάσιμο, δημιουργώντας έτσι μία άνιση μάχη.
Κάπως έτσι, το πατροπαράδοτο ελληνικό Πάσχα εμφανίζει αρκετές διαφοροποιήσεις σε σχέση με αυτό που παραμένει στη μνήμη μας, και γίνεται λίγο πιο φειδωλό, πιο συγκρατημένο, κάνοντας ακόμη και παραδόσεις που ήταν δεδομένες, όπως το ταξίδι στο χωριό, να αποτελούν για πολλούς παρελθόν.
Ενδεικτικά της κατάστασης είναι τα ευρήματα που δημοσίευσε μετά από έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο Μάρτιο 2024 για το σύγχρονο ελληνικό Πάσχα το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών), τα οποία φανερώνουν ριζική αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων, η οποία, εκτός από την καθημερινότητα και τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ, που διαμορφώνονται εντελώς διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν, αντικατοπτρίζεται και στη γιορτή του Πάσχα, άμεσα συνδεδεμένη με την ελληνική ταυτότητα, τοπικότητα, τα ήθη και τα έθιμα.
Δείγμα για την έρευνα αποτέλεσαν 800 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα, γεγονός που υποδεικνύει ότι το φαινόμενο είναι γενικευμένο. Όπως αναφέρεται, ένα στα τέσσερα νοικοκυριά (ποσοστό μόλις 26%) δηλώνει ότι θα ταξιδέψει το Πάσχα εκτός των αστικών κέντρων σε χωριό ή νησί. Ωστόσο αξίζει να παρατηρήσουμε τη μεγάλη διαφορά από την προηγούμενη δεκαετία, οπότε και το ποσοστό αυτό έφτανε ακόμα και το 53%. Φαίνεται λοιπόν πως οι περισσότεροι Έλληνες τα τελευταία χρόνια δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταβούν προς τις εξοχικές τους κατοικίες, με το κόστος μετακινήσεων τόσο από πλευρά καυσίμων, όσο και λοιπών εξόδων που προκύπτουν να είναι δυσβάσταχτο.
Το γενικότερο πνεύμα «οικονομίας», αντικατοπτρίζεται και στο οικογενειακό τραπέζι, ακόμη και στα αστικά κέντρα. Όπως αναφέρει το ΙΕΛΚΑ, τα τραπέζια αυτών των ημερών θα είναι μικρότερα σε σχέση με το παρελθόν, καθώς ενώ το 43% δηλώνει ότι θα συμμετέχει σε μεγάλα οικογενειακά τραπέζια άνω των 10 ατόμων, ποσοστό που είναι βέβαια αυξημένο σε σχέση με το 40% του 2023, τα πληθωρικά οικογενειακά τραπέζια είναι σαφώς μειωμένα σε σχέση με το 67% του 2019. Αξίζει να σημειώσουμε πως μεσολάβησαν σημαντικές κρίσεις όπως αυτή της πανδημίας, αλλά και οι κατακόρυφες αυξήσεις του κόστους ζωής, παράγοντες που μέσα σε πέντε χρόνια έριξαν σε σημαντικό βαθμό το ποσοστό των καταναλωτών που θα οργανώσουν μεγάλα οικογενειακά τραπέζια για τη γιορτή του Πάσχα.
Το πατροπαράδοτο ελληνικό Πάσχα εμφανίζει αρκετές διαφοροποιήσεις σε σχέση με αυτό που παραμένει στη μνήμη μας, και γίνεται λίγο πιο φειδωλό, πιο συγκρατημένο.
«Πονοκέφαλος» το αρνί και το κατσίκι – Για τους περισσότερους η σούβλα αποτελεί παρελθόν
Το – κατά τα άλλα αγαπημένο για τους περισσότερους – αρνί και κατσίκι, έχει γίνει τελευταία «πονοκέφαλος» για τους καταναλωτές, όσο πλησιάζει η Κυριακή του Πάσχα, λόγω του ιδιαίτερα αυξημένου κόστους του. Επίσης, εξαιτίας της μείωσης των μελών που απαρτίζουν πια το τραπέζι της Πασχαλιάς, μια οικογένεια δεν έχει λόγο – και σαφώς δεν τη συμφέρει – να «επενδύσει» σε ένα ολόκληρο αρνί στη σούβλα, το οποίο, αφενός θα κάνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό να ξεφύγει, αφετέρου το πιο πιθανό είναι ότι ποσοτικά θα είναι περιττό. Αρκετοί μάλιστα, λόγω της επιλογής για Πάσχα στα αστικά κέντρα, αλλά και προς αποφυγή της χρονοβόρας διαδικασίας και του «κόπου» που απαιτείται, επιλέγουν το ψήσιμο του οβελία στον φούρνο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, όσον αφορά στο αρνί και το κατσίκι, το σούβλισμα του αρνιού αν και καταγράφει μία αύξηση σε σχέση με το 2023, σε σχέση με το παρελθόν, τα ποσοστά είναι εμφανώς χαμηλά. Συγκεκριμένα, 33% δηλώνει ότι θα σουβλίσει αρνί έναντι 32% το 2023, όταν το ποσοστό 2019 ήταν στο 67%. Από την άλλη, το ψήσιμο στον φούρνο καταγράφεται αυξημένο από 40% σε 46%. Επίσης, αν και το 42% πιστό στην προμήθεια από το κρεοπωλείο, ένα σημαντικό ποσοστό (31%) δηλώνει ότι θα αγοράσει το κρέας από το σούπερ μάρκετ. Αυτή η μερίδα του κοινού αντικατοπτρίζει τη γενικότερη καταναλωτική τάση των τελευταίων χρόνων για στροφή προς τις μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου, οι οποίες προωθούν προσφορές και ανταγωνιστικές τιμές, προσελκύοντας το κοινό που «φοβάται» ότι το κρεοπωλείο θα αποβεί περισσότερο δαπανηρό.
Επίδοξοι ζαχαροπλάστες στο πνεύμα της οικονομίας
Μεγάλη μερίδα του καταναλωτικού κοινού όμως φαίνεται πως χάνουν και τα ζαχαροπλαστεία, τα οποία εναποθέτουν τις ελπίδες τους στις εορταστικές περιόδους όπως αυτή, προκειμένου να αυξήσουν τον τζίρο. Αντίθετα, τα περισσότερα νοικοκυριά φαίνεται πως πλέον στρέφονται… στην κουζίνα του σπιτιού, επιστρατεύοντας ζαχαροπλαστικές ικανότητες και συνταγές για παραδοσιακά, και μη, γλυκά και πασχαλινά προϊόντα, τα οποία φτιάχνουν πλέον ως επί το πλείστον, μόνοι τους. Συγκεκριμένα, το ποσοστό που θα φτιάξει γλυκά στο σπίτι ανεβαίνει από το 43% στο 50% και το βάψιμο αυγών από το 62% στο 79%.
Ακόμη περισσότερο, αρκετά μειωμένο είναι το ποσοστό (9%, έναντι 12% το 2023) που δηλώνει ότι θα κάνει πασχαλινό γεύμα έξω, σε κάποιο κατάστημα εστίασης, με τη συντριπτική πλειοψηφία να προτιμά τις συγκεντρώσεις στο σπίτι.
«Σφιχτές» και τελευταία στιγμή οι πασχαλινές αγορές
Εκτός από τα απαραίτητα για το πασχαλινό τραπέζι και τον τρόπο που αυτό θα πραγματοποιηθεί φέτος, συγκρατημένες είναι και οι αγορές των καταναλωτών.
Με βάση τα στοιχεία, η πλειοψηφία των αγορών θα γίνει τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ μόνο το 35% θα κάνει τις αγορές νωρίτερα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μόλις το 4% απάντησε πως θα κάνει τις αγορές του ερχόμενο Σαββατοκύριακο (27& 28 Απριλίου, οπότε και θα είναι σε ισχύ το εορταστικό ωράριο), ενώ το 53% τη Μεγάλη εβδομάδα και το 9%, ακόμη και την τελευταία στιγμή. Καίριας σημασίας όσον αφορά αυτή την τάση είναι η καταβολή του δώρου Πάσχα – που οι εργοδότες οφείλουν να καταβάλουν μέχρι την 1η Μαίου-, το οποίο και περιμένουν ως «ανάσα» οι περισσότεροι καταναλωτές για να προβούν στις αγορές τους. Ακόμη, το 40% εκτιμά ότι θα μειώσει τις αγορές του, ενώ το 34% ότι θα τις αυξήσει. Το 26% θεωρεί ότι αυτή θα μείνει σταθερή.
Τέλος, όπως συμπεραίνει το ΙΕΛΚΑ, συνολικά, εκτιμάται ότι η φετινή δαπάνη για το Πάσχα ανά νοικοκυριό θα ανέρχεται σε 190 ευρώ, με 120 ευρώ να δαπανώνται σε είδη παντοπωλείου και 70 ευρώ σε άλλα είδη, όπως για παράδειγμα, τα δώρα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
