Μέχρι το 2025, η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ότι περισσότεροι από 40 εκατ. κάτοικοί της θα εργάζονται για ψηφιακές πλατφόρμες, εκτελώντας εργασίες όπως παράδοση φαγητού, οδηγοί ταξί, φύλαξη παιδιών, φροντίδα ηλικιωμένων και εισαγωγή δεδομένων. Κι αν δεν μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος, να πούμε ότι ο αριθμός ξεπερνά τον πληθυσμό της Πολωνίας, της πέμπτης μεγαλύτερης χώρας της ΕΕ.
Μα τί κάνουν αυτοί εκεί έξω;
Μια ομάδα διαδηλωτών στέκεται απέναντι από το κτίριο Europa των Βρυξελλών, παρά τη δυνατή βροχή. Έχουν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν σε εκείνους που μέσα αποφασίζουν για το μέλλον της οικονομίας της Ευρώπης. Το μήνυμά τους γράφει στο πανό “Μην αφήνετε την Uber να κάνει το νόμο”. Ανάμεσά τους, εργαζόμενοι σε πλατφόρμες παράδοσης φαγητού από διαφορετικές χώρες -Βέλγιο, Αυστρία και Ισπανία- λένε κάτι που δεν ακούμε για πρώτη φορά, ότι δηλαδή οι πλατφόρμες εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους τους. Και ισχυρίζονται ότι οι ίδιες εταιρείες προσπαθούν να σαμποτάρουν αυτό που οι Ευρωπαίοι Αξιωματούχοι προσπαθούν να λύσουν στη συνεδρίαση τους: τα προβλήματα των εργαζομένων στις συναυλίες.
Τι πραγματικά συμβαίνει
Οι εκατομμύρια εργαζόμενοι στις πλατφόρμες βρίσκονται εργασιακά σε μια νόμιμη γκρίζα ζώνη: δεν είναι σαφές εάν είναι μισθωτοί εργαζόμενοι, που δικαιούνται άδεια, επίδομα ασθενείας και ό,τι άλλο προβλέπει ο νόμος ή αν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, που δεν τα δικαιούνται.
Οι νέοι κανόνες εργασίας που προτάθηκαν από την ΕΕ λίγα χρόνια πριν είχαν σκοπό να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο επωφελές και για τις δυο πλευρές θέτοντας σαφείς κατευθυντήριες γραμμές. Το γεγονός είχε προκαλέσει αισιοδοξία στον κλάδο και οι εργαζόμενοι πίστεψαν ότι η δουλειά τους επρόκειτο να αλλάξει προς το καλύτερο.
Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις μεταξύ αξιωματούχων της ΕΕ σχετικά με το τι ακριβώς θα έπρεπε να περιλαμβάνουν αυτοί οι κανόνες, γνωστοί και ως Οδηγία Εργασίας Πλατφόρμας, κατακλύστηκαν από εσωτερικές διαμάχες. Συνδικαλιστές και ακτιβιστές ισχυρίζονται ότι αυτό συμβαίνει επειδή η συζήτηση έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την Uber.
Ο ρόλος της Uber
Η Uber έχει έδρα το San Fransisco και είναι η μεγαλύτερη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών μεταφοράς προσώπων παγκοσμίως. Μέσω της εφαρμογής της μπορεί κάποιος να καλέσει taxi σε 72 χώρες.
Η επιρροή της σε αποφάσεις σχετικές με τον κλάδο φαίνεται ισχυρή και αυτό κάνει τα συνδικάτα και τις ομάδες ακτιβιστών που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες να ανησυχούν και να διαμαρτύρονται, δηλώνοντας έτσι την επιφύλαξή τους ότι η ΕΕ θα καταφέρει να θεσμοθετήσει τους νέους κανόνες.
Πέρυσι, η Guardian και η Le Monde στοχοποίησαν την Uber κατηγορώντας την ότι δημιούργησε στενούς δεσμούς με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν όσο ήταν υπουργός Οικονομίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει την έντονη αντίσταση των ντόπιων οδηγών ταξί και να εισέλθει στη γαλλική αγορά. Τώρα οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες ανησυχούν ότι η Uber πρόκειται να επαναλάβει την τακτική του lobbying στην ΕΕ επηρεάζοντας τη διαμόρφωση των νέων κανόνων εργασίας.
Εκπρόσωποι κομμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επιβεβαιώνουν ότι το lobbying είναι πολύ έντονο και πως η Uber πιέζει όσο μπορεί για να αποφευχθεί η νέα νομοθεσία. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε μέλος των Πρασίνων της Ολλανδίας, “Μερικές φορές είναι σαν να διαπραγματευόμαστε με εταιρείες τεχνολογίας και όχι με κράτη-μέλη”. Γαλλίδα μέλος του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία παρευρέθηκε στη διαμαρτυρία, επίσης κατέθεσε την ανησυχία της συνομολογόντας ότι η Uber χρησιμοποιεί όλα τα εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να καταστρέψει την οδηγία.
Ο εκπρόσωπος Τύπου της Uber, δεν απηύθυνε απευθείας καταγγελίες σε όσους υποστηρίζουν ότι η εταιρεία προσπαθεί να υπονομεύσει τους κανόνες που βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της οριστικοποίησης. Υποστήριξε ότι η Οδηγία Εργασίας για την Πλατφόρμα, όπως έχει συνταχθεί, ενδέχεται να κοστίσει στους ανεξάρτητους, ελεύθερους επαγγελματίες, τις θέσεις εργασίας και την ευελιξία τους. Αναφορικά με το lobbying για το οποίο κατηγορείται, αρκέστηκε να πει ότι όπως κάθε εταιρεία, έτσι και εκείνοι συνεργάζονται τακτικά με ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής για να μοιραστούν τις εμπειρίες και τη θέση τους σχετικά με τη νομοθεσία που επηρεάζει τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τους πελάτες τους.
Οι ευρωπαϊκοί κανόνες του lobbying
Σύμφωνα με τους κανόνες διαφάνειας της ΕΕ, οι εταιρείες πρέπει να δηλώνουν τον προϋπολογισμό τους για lobbying και το 2022, ο προϋπολογισμός της Uber ήταν σχεδόν 800.000 ευρώ. Από το 2019, η εταιρεία έχει δηλώσει 50 συναντήσεις με ευρωβουλευτές, αξιωματούχους και οργανισμούς σχετικά με τη νέα οδηγία σύμφωνα με στοιχεία που κοινοποίησε στο WIRED η Transparency International EU (TIEU). Κι ενώ αυτό φαίνεται να είναι εντός πλαισίου για τα δεδομένα του lobbying, η εταιρεία χρησιμοποιεί και άλλα μέσα για να ασκήσει πιέσεις που περιλαμβάνουν τη χρηματοδότηση ερευνών και διαφημίσεων που υποστηρίζουν ότι η νέα οδηγία είναι αχρείαστη και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο και οι Αξιωματούχοι διχάζονται
Η διαφορά ενός μισθωτού εργαζόμενου από τον ελεύθερο επαγγελματία, ως προς τα προνόμια και τις παροχές, είναι μεγάλη. Προστασία από άδικη απόλυση, αναρρωτική άδεια, γονική ή άδεια μητρότητας, προστασία από διακρίσεις, παρενόχληση και βία, επιδόματα και κάλυψη ανεργίας αποτελούν τεράστια θέματα για τους εργαζόμενους που εργάζονται σε καθεστώς ελεύθερης απασχόλησης.
Τα κράτη μέλη από την πλευρά τους φοβούνται πως αν το πλαίσιο αυστηροποιηθεί, οι πλατφόρμες θα αντιδράσουν συρρικνώνοντας το ανθρώπινο δυναμικό τους, γεγονός που θα επιφέρει υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην κάθε χώρα. Κι αυτό είναι κάτι που καμία από τις χώρες δεν θέλει. Οι εργαζόμενοι ανησυχούν ότι τα κράτη μέλη θα δυσκολευτούν να επιβάλουν όποιους νέους κανόνες εγκρίνει η ΕΕ.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι τίποτα περισσότερο από μέρος μιας μεγαλύτερης μάχης, στην οποία οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες διεκδικούν τα εργασιακά δικαιώματα που ισχύουν στους υπόλοιπους κλάδους. Και ακούγεται εξαιρετικά προβληματικό ο υπερσύγχρονος κλάδος της καινοτομίας και τεχνολογίας να αφαιρεί δικαιώματα, αντί να τα ενισχύει.
Με πληροφορίες από Wired
Photo: Unsplash
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
