Όλο και πιο συχνά, κάποια θεία μας θα μπει να σχολιάσει ένα post που έχουμε κάνει στο facebook -συνήθως γράφοντας κάτι που δείχνει ότι απλά θέλει να συμμετάσχει στην κουβέντα, χωρίς απαραίτητα να έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται. Όλο και συχνότερα δε, θα βρεθούμε σε ένα οικογενειακό τραπέζι όπου η μεγαλύτερη σε ηλικία συγγενής μας θα έχει ετοιμάσει μια συνταγή που βρήκε στο ίντερνετ.
Κι όμως, είναι γεγονός
Μεγαλώνοντας οι άνθρωποι τείνουν να συμμετάσχουν όλο και λιγότερο σε κοινωνικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις. Επιπλέον, τα προβλήματα υγείας μπορεί και να τους οδηγούν σε αναγκαστική κοινωνική απομόνωση. Πρόσφατες μελέτες φέρνουν στην επιφάνεια κάτι πολύ ενδιαφέρον: τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνονται μέρος της ζωής των ανθρώπων ηλικίας 65 ετών και άνω.
Το 2000, μόλις το 14% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών ήταν χρήστες του διαδικτύου, ενώ το 2019 το ποσοστό έφτασε το 73%. Μόνο οι μισοί είχαν smartphone το 2014, ενώ σήμερα έχει το 81%.
Αποτρέπουμε τα παιδιά και εθίζονται οι ηλικιωμένοι;
To αίσθημα μοναξιάς, η έντονη επιθυμία και προθυμία να συμμετάσχουν στην οικογενειακή τους ζωή και σε κοινότητες που έχουν συναφή ενδιαφέροντα και η ανάγκη να δημιουργήσουν νέους κοινωνικούς κύκλους και σχέσεις φαίνεται να είναι τα σημαντικότερα κίνητρα της ηλικιακής ομάδας 65+ για να χρησιμοποιήσουν τα social media.
Πολλοί άνθρωποι αυτής της ηλικίας επιλέγουν την τεχνολογία επειδή οι δυνατότητές τους να απασχοληθούν με κάτι άλλο έχουν πια περιοριστεί. Το γεγονός δε ότι οι περισσότεροι έχουν στην κατοχή τους ένα smart phone, βοηθά την κατάσταση αυτή. Κοινός παρανομαστής; Η μοναξιά που αισθάνονται όταν τα παιδιά τους ζουν και εργάζονται μακριά, η επιθυμία να μαθαίνουν νέα τους και να βλέπουν φωτογραφίες και η ενημέρωση που μπορούν να έχουν από τα social media σχετικά με την επικαιρότητα -την οποία δεν μπορούν να έχουν πλέον από την τηλεόραση- τους φέρνει όλο και πιο κοντά.
Ακαδημαϊκοί που μελετούν το φαινόμενο χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης καταλήγουν στο ότι ο Covid-19 αποτέλεσε στιγμή – ορόσημο. Οι αυστηροί έλεγχοι και η απαγόρευση κυκλοφορίας έκαναν τους ηλικιωμένους να αναζητούν σύνδεση και να στραφούν εκεί. Τα φθηνότερα smart phones και τα πακέτα δεδομένων και ομιλίας διευκόλυναν το πέρασμα τους από την απραγία στον κόσμο των σύντομων βίντεο.
Έτσι, ενώ από την τηλεόραση μπορούν να ενημερώνονται μόνο για την “επίσημη” άποψη, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε διαφορετικές απόψεις που αφορούν το ίδιο θέμα. Στην Κίνα, για παράδειγμα, όπου οι διαφορετικές από τις κυβερνητικές απόψεις λογοκρίνονται, 267 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας άνω των 60 ετών, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, χρησιμοποιούν την εφαρμογή Douyin, που μοιάζει με το Tik Tok.
Οι όροι έχουν αντιστραφεί
Τα παιδιά τους ανησυχούν. Παρατηρούν ότι οι ηλικιωμένοι γονείς τους, όταν δεν μαγειρεύουν ή κοιμούνται, βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη, παρακολουθώντας βίντεο και κάνοντας αγορές. Αναζητούν τρόπους να αποσπάσουν την προσοχή τους από το κινητό, προτείνοντας τους να αποκτήσουν ένα κατοικίδιο ή να απασχοληθούν δημιουργικά με κάτι άλλο, φοβούμενοι ότι αυτό θα καταλήξει σε εθισμό, δημιουργώντας τους προβλήματα συγκέντρωσης και προσοχής.
Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, από την άλλη πλευρά, παρατηρώντας την τάση αυτή διαφημίζουν τηλέφωνα με μεγάλες οθόνες και προγράμματα ομιλίας και δεδομένων χαμηλού κόστους. Τα εγγόνια έρχονται να παίξουν το ρόλο τους, ως οι πιο ενημερωμένοι σε αυτά τα θέματα. Δυο-τρεις επισκέψεις σε σελίδες με θεματολογία που αφορά τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους -μαγειρική, ραπτική, κηπουρική, ψάρεμα, αθλητικά, γεωργία, κυνήγι ή ο,τιδήποτε άλλο- είναι αρκετές για να καταγράψει ο αλγόριθμος τις προτιμήσεις και να γεμίσει το feed με σχετικές ενημερώσεις.
Έτσι, η πληθυσμιακή αυτή ομάδα, της οποίας οι μετακινήσεις έχουν περιοριστεί κατά πολύ λόγω ηλικίας, μπορεί πλέον να αισθάνεται ότι δεν ζει μια περιορισμένη ζωή, αλλά μια ζωή μέσα σε όλα, ακόμα κι αν αυτές οι μετακινήσεις τους είναι εικονικές. Νιώθουν πως συμμετέχουν και ανήκουν σε κοινότητες με όμοια ενδιαφέροντα. Σχολιάζουν, συνομιλούν και ανυπομονούν να συνδεθούν για να δουν τί νέο υπάρχει.
Οι πιο τολμηροί και εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα. Ανταποκρίνονται σε διαφημίσεις και παρακολουθούν μαθήματα επεξεργασίας βίντεο και εικόνας για να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους. Μαθήματα που απευθύνονται σε infuencers, παρακολουθούνται από ηλικιωμένους οι οποίοι μαθαίνουν για τις γωνίες λήψης και το καδράρισμα, χωρίς να τους ενδιαφέρει πώς θα κερδίσουν χρήματα από αυτό. Κι αυτό είναι κάτι που γεμίζει το χρόνο τους δημιουργικά, χαρίζοντας τους ικανοποίηση και ψυχική ευεξία.
Πολλοί από τους ηλικιωμένους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει επιτυχημένοι δημιουργοί περιεχομένου, αμφισβητώντας ανοιχτά τα στερεότυπα της τρίτης ηλικίας. Και η τεράστια απήχηση που έχουν στο κοινό, δείχνει ότι υπάρχει η δυνατότητα να αλλάξουν τα αρνητικά ηλικιακά στερεότυπα που θέλουν τους ηλικιωμένους κλεισμένους στο σπίτι και βυθισμένους στην απραγία και την αδράνεια. Ναι, ο κόσμος αλλάζει και αλλάζει προς πολλές κατευθύνσεις.
Με πληροφορίες από Wired
Photo: Unsplash
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
