Ακραίες κλιματολογικές συνθήκες, υψηλά λειτουργικά κόστη και ΕΦΚ επηρεάζουν την τιμή του καφέ
Διαχρονική αποδεικνύεται η σχέση του Έλληνα με τον καφέ. Από την περίοδο της Τουρκοκρατίας όταν Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και της Βόρειας Ελλάδας γνώρισαν πρώτοι τον καφέ, μέχρι τα χρόνια μετά το 1760 που εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο καφές υπήρξε μια σταθερή αξία κοινωνικοποίησης για τον Έλληνα καταναλωτή. Οι υψηλές τιμές διάθεσής του, όμως, θα αλλάξουν αυτή τη σχέση;
Η σχέση είναι αδιαμφισβήτητα διαχρονική. Τουλάχιστον αυτό αποδεικνύει η ίδια η ιστορία, ακόμη και αυτή των αρχών του 20ου αιώνα που έθεσε τον πάλαι ποτέ τούρκικο καφέ σε πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε ελληνικό σπίτι. Η ανέγερση του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία συνοδεύτηκε από την πρώτη εμφάνιση του καφέ φίλτρου προς ευχαρίστηση των Ευρωπαίων επισκεπτών του, ενώ τα διεθνή εκθεσιακά γεγονότα της δεκαετίας του ’50 συνδέθηκαν με την εφεύρεση ενός κρύου στιγμιαίου ροφήματος, του φραπέ, που έγινε συνώνυμη της νεανικής κουλτούρας για δεκαετίες. Όλα αυτά όμως μέχρι τα τέλη των 90s’, όταν η είσοδος του espresso άρχισε να σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του μέχρι και σήμερα όπου κυριαρχεί στις out-of-home καταναλώσεις. Με κάθε τρόπο, ο Έλληνας πάντα αναζητούσε την στιγμή να απολαύσει ή να πάει “για καφέ”.
Σαφής η προτίμηση στον καφέ
Αυτή την προτίμηση αποτύπωσε η πανελλαδική έρευνα της Ελληνικής Ένωσης Καφέ για το πώς διαμορφώνεται σήμερα η σχέση του Έλληνα καταναλωτή με τον καφέ. Η έρευνα που διεξήχθη από την Kάπα Research τον Ιανουάριο του 2023, επισήμανε ότι η κατανάλωση καφέ παραμένει μια ισχυρή́ νεοελληνική παράδοση, καθότι το 95% των Ελλήνων αγοράζουν καφέ.
Περισσότεροι από́ 8 στους 10 ερωτωμένους πίνουν καφέ́ καθημερινά (84%), ενώ́ οι περισσότεροι από αυτούς που δεν πίνουν (66%), φροντίζουν να εφοδιάζουν με καφέ́ το νοικοκυριό́ τους. Το 50% των ερωτηθέντων θα καταναλώσουν πάνω από́ έναν καφέ́ την ημερά (συνηθώς 2 ή 3). Για το 73% όσων πίνουν καφέ, η συνήθεια του καφέ́ είναι σταθερή και δεν υποκαθίσταται με την κατανάλωση άλλου ροφήματος όπως το τσάι ή το χαμομήλι. Η συνήθεια αυτή́, ειδικά́ εκτός σπιτιού́, δεν επηρεάστηκε ούτε από́ τις αλλαγές και τους περιορισμούς που έφερε η πανδημία στην καθημερινότητά́ μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 53% των ερωτηθέντων δεν έχει σκεφτεί́ ποτέ́ να κόψει τον καφέ́. Ωστόσο, ένα ποσοστό 17% θα το έκανε για λόγους υγείας, το 14% για οικονομικούς λόγους και ένα 13% επειδή ο καφές του προκαλεί αϋπνία. Συν τοις άλλοις για το 38% εκείνων που πίνουν καφέ, ο περιορισμός της κατανάλωσής του στο σπίτι, στη δουλειά ή και εκτός σπιτιού, είτε για οικονομικούς λόγους, είτε για άλλα αίτια, θα σήμαινε αυτομάτως και τον περιορισμό των κοινωνικών τους συναναστροφών.
Η περίπτωση του espresso
Η αγορά του espresso, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, παρουσιάζει μία σταθερά ανοδική πορεία, όταν οι υπόλοιπες κατηγορίες εμφανίζουν μια πτωτική τάση. Μπροστά στις διευρυμένες δυνατότητες δραστηριοποίησης σε μια εξαιρετικά δυναμική αγορά, οι επιχειρήσεις -πολυεθνικές και μη- θα συνεχίσουν τον σφιχτό εναγκαλισμό με τον espresso. Λογικό, εάν σκεφτεί κανείς ότι σήμερα, η κατανάλωση καφέ όλων των παρασκευών αγγίζει τις 510 κούπες καφέ/ άτομο, στοιχείο που μεταφράζεται σε ετήσια κατανάλωση 5 δισ. κούπες συνολικά.
Συνολικά, ετησίως στην Ελλάδα καταναλώνονται 40.000 τόνοι. Από αυτό, το 60% αφορά κατανάλωση που γίνεται εντός σπιτιού και το 40% κατανάλωση εκτός σπιτιού. Η αξία της κατανάλωσης εντός σπιτιού ανέρχεται σε 400 εκατ. ευρώ ενώ στην αγορά εκτός σπιτιού ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ.
Οι ανατιμήσεις βλάπτουν την κατανάλωση καφέ
Σύμφωνα με την Kάπα Research, ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές καφέ (54%) δηλώνουν ότι έχουν περιορίσει τις εξόδους τους εξαιτίας του γενικότερου κλίματος ανατιμήσεων στην αγορά, ενώ το 45% από αυτούς αναφέρει ότι δεν έχει περιορίσει τις εξόδους, παρά το γενικότερο κλίμα αυξήσεων. Σε ό,τι αφορά την διαμόρφωση των τιμών, όσοι καταναλώνουν καφέ (σ.σ. το 95% των ερωτηθέντων) εκτιμούν ότι η τιμή του το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί.
Πού κυμαίνονται όμως οι τιμές; Σύμφωνα με έρευνα της Pricefox, στην Πορτογαλία ένα φλιτζάνι καφέ ξεκινάει από €1 και φτάνει μέχρι τα €5. Ενώ στην Ισπανία οι τιμές είναι ακόμα πιο χαμηλές ξεκινώντας από τα €0.60 και φτάνοντας τα €2.50. Στην Ιταλία, η τιμή ενός espresso δεν ξεπερνά το €1,5 ακόμα και στην πιο τουριστική πόλη. Στην Ελλάδα οι τιμές του καφέ ξεκινάνε από τα €1,5 και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα €4,5 σε μερικές περιοχές στην Αθήνα.
Πού οφείλεται η αύξηση;
Την ώρα που τα διεθνή οικονομικά επιτελεία προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τον υψηλό πληθωρισμό, το φαινόμενο Ελ Νίνιο, έρχεται για να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο τα πράγματα, σύμφωνα με το Bloomberg. Προϊόντα, όπως ο καφές, αλλά και η ζάχαρη και η σοκολάτα αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, με τις τιμές τους να εκτοξεύονται φέτος λόγω περιορισμών στην προσφορά. Είναι ενδεικτικό ότι σημείωσαν άνοδο περίπου 24%, ενώ ο ευρύτερος δείκτης γεωργίας υποχώρησε 3% λόγω της πτώσης των τιμών του σιταριού και του καλαμποκιού.
Η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα καφέ στον κόσμο, η Βραζιλία, απ’ όπου προέρχεται το 38% της παγκόσμιας παραγωγής, βρίσκεται αντιμέτωπη με ξηρασία και θερμότερο του προβλεπόμενου κλίματος. Την ίδια στιγμή η παραγωγή robusta αναμένεται να μειωθεί κατά 5% στη Βραζιλία, ενώ στην Ινδονησία, τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα robusta στον κόσμο, η παραγωγή προβλέπεται να μειωθεί κατά 20%. Αυτό σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση των αποθεμάτων στο Βιετνάμ, τον μεγαλύτερο παραγωγό robusta στον κόσμο, είναι πιθανό να διατηρήσει τις τιμές υψηλές.
Κι αυτό παίζει ρόλο αν σκεφτεί κανείς ότι σε επίπεδο παραγωγής, 10 χώρες σε όλον τον κόσμο παράγουν το 90% της παγκόσμιας αγοράς κόκκων καφέ. Η Βραζιλία είναι με διαφορά η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή ξεπερνώντας της επόμενες τέσσερις μαζί με ετήσια παραγωγή 3,804 χιλιάδων τόνων, ενώ το Βιετνάμ, η Κολομβία και η Ινδονησία είναι οι επόμενες τρεις μεγάλες καφεπαραγωγές χώρες με 3,318 χιλιάδες τόνους παραγωγής ετησίως. Οι επόμενες 6 -Αιθιοπία, Ονδούρα, Ινδία, Ουγκάντα, Μεξικό, Περού- τροφοδοτούν λιγότερο από το 5% της αγοράς ως μεμονωμένοι παραγωγοί (20% αθροιστικά) με ετήσια παραγωγή μικρότερη των 500 χιλιάδων τόνων.
Πάνω σε αυτή τη βάση της προμήθειας της πρώτης ύλης, προστέθηκαν το τελευταίο διάστημα ανατιμήσεις στην ενέργεια, υψηλά λειτουργικά κόστη, αλλά και το φαινόμενο του ΕΦΚ που ισχύει στην ελληνική αγορά, ένα φορολογικό μέτρο το οποίο επιβαρύνει το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων αλλά και την τιμή του καφέ που αγοράζει ο καταναλωτής με ποσό που υπερβαίνει τα 140 εκατ. ευρώ ετησίως.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
