Τι θα γίνει με το burn-out;
Τα τελευταία χρόνια πολλοί εργαζόμενοι ξεπερνούν τα όρια που έθεταν οι περιγραφές των θέσεων εργασίας τους, προκειμένου να διεκδικήσουν όχι μόνο μια προαγωγή, αλλά την παραμονή τους στην εταιρεία όπου απασχολούνται. Αυτή η παραβίαση των ορίων, συχνά οδηγεί σε burnout. Και μας το ξαναθύμισε η πρόσφατη περίπτωση της Jacinda Ardern, της πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας.
To burnout ή επαγγελματική εξουθένωση ορίζεται σε γενικές γραμμές ως σωματική και συναισθηματική εξάντληση, σε συνδυασμό με μειωμένα κίνητρα και μειωμένη απόδοση στην εργασία. Η επαγγελματική εξουθένωση οφείλεται σε παράγοντες όπως ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, η αντιληπτή έλλειψη ελέγχου και η αίσθηση ότι ο χρόνος και η προσπάθεια που καταβάλλεται σε μια εργασία δεν είναι ανάλογες με τις προσφερόμενες ανταμοιβές.
Διαβάστε ακόμα: Πώς μπορεί να αποτραπεί το burnout των εργαζομένων;
Επαγγελματικό φαινόμενο
Το 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) συμπεριέλαβε την επαγγελματική εξουθένωση στη Διεθνή Ταξινόμηση των Ασθενειών του και την όρισε ως “επαγγελματικό φαινόμενο”.
Και όχι άδικα. Η επαγγελματική εξουθένωση έχει παραδοσιακά συνδεθεί με στελέχη σε κλάδους όπως οι επιχειρήσεις, η νομική, η συμβουλευτική και η χρηματοοικονομική, όπου ιστορικά επικρατούσε η κουλτούρα της παρουσίας, που απαιτούσε εξαιρετικά πολλές ώρες εργασίας και συχνά οδηγούσε σε υπερκόπωση. Ωστόσο, επηρεάζει όλο και περισσότερο διαφορετικές γενεαλογικές ομάδες, ιδίως τους νέους, και εκδηλώνεται σε μια σειρά από τομείς.
To burnout μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αναφορές για την επαγγελματική εξουθένωση αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η παγκόσμια έρευνα του Catalyst -ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που συμβάλει στη δημιουργία χώρων εργασίας που λειτουργούν για τις γυναίκες- σε περισσότερους από 7.000 εργαζομένους στα τέλη του 2020, δείχνει ότι πάνω από το 90% βιώνει κάποια μορφή επαγγελματικής εξουθένωσης.
Όμως, παρά την επικράτηση και τη διάδοσή της, οι επικεφαλής των επιχειρήσεων, οι διευθυντές και οι εργαζόμενοι έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να αντιμετωπίσουν με ουσιαστικό τρόπο τόσο τα αίτια, όσο και τις συνέπειές της.
Η επαγγελματική εξουθένωση στιγματίζεται ευρέως. Μια μελέτη του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας (N.I.H.), έδειξε ότι το κοινωνικό στίγμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στη θεραπεία των ψυχικών διαταραχών. Το αντιληπτό στίγμα αντανακλά την πεποίθηση των περισσότερων ανθρώπων, που θεωρούν πως τα άτομα που έχουν εξαντληθεί είναι λιγότερο ικανά από εκείνα που δεν έχουν εξαντληθεί.
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα οι burned out εργαζόμενοι να δυσκολεύονται να το επικοινωνήσουν στους άλλους. Η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να μιλήσουν για την ψυχική τους υγεία και να αναζητήσουν θεραπεία. Αλλά ακόμη και όταν τα άτομα τελικά μιλούν και λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, ο μηχανισμός και οι πόροι για την υποστήριξή τους, συχνά δεν υφίστανται ή δεν επαρκούν.
Αυτή η έλλειψη θεσμικής υποστήριξης σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι μπορεί να βρεθούν στο “χείλος του γκρεμού” – ειδικά εκείνοι που δεν είναι σε θέση να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους ή να προσεγγίσουν τους ανωτέρους τους για βοήθεια.
“Someone like you”
Στα μέσα του Ιανουαρίου, η Jacinda Ardern ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί από την πρωθυπουργία της Νέας Ζηλανδίας. Η 42χρονη, η πενταετής και πλέον θητεία της οποίας σημαδεύτηκε από τον χειρισμό των συνεπειών των χειρότερων μαζικών πυροβολισμών στη χώρα, μιας θανατηφόρας ηφαιστειακής έκρηξης και της πανδημίας Covid-19, δήλωσε στις 19 Ιανουαρίου ότι δεν είχε πλέον αρκετή ενέργεια για να ανταποκριθεί στη δουλειά της.
Πολλοί είναι εκείνοι που ελπίζουν ότι αυτή η απόφασή της θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την ομαλοποίηση της συζήτησης για την ψυχική υγεία και την εργασία. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η παραίτηση της Ardern θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημάδι ότι οι ηγέτες αναγνωρίζουν την ψυχική υγεία των υπαλλήλων τους ως στρατηγική προτεραιότητα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι υπάρχουν διάφορα χαρακτηριστικά που διακρίνουν την Ardern ως πιθανό καταλύτη για μια άνευ προηγουμένου αλλαγή. Πρώτον, τα δεδομένα δείχνουν ότι χαίρει ευρείας εκτίμησης και δεύτερον, θεωρείται επίσης ευρέως αναγνωρίσιμη.
Η ειλικρίνεια της Ardern γύρω από την επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα τις γυναίκες, οι οποίες την έχουν παρακολουθήσει να περνάει κάποια εξαιρετικά δύσκολα χρόνια ως νεαρή μητέρα σε δημόσια θέα.
Διαβάστε ακόμα: Τάση | Η τεχνολογία που προβλέπει παραιτήσεις και burnout υπαλλήλων
Η παραίτηση της Ardern ανοίγει τη συζήτηση, αλλά δεν θα αλλάξει τη βασική αιτία του προβλήματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι υπερεργάζονται, επειδή επηρεάζονται από την κουλτούρα τους, την κοινωνική πολιτική ή τους κακώς καθορισμένους ρόλους τους.
Ορισμένοι μάλιστα διερωτώνται ακόμη και αν αυτό μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ για την αξιοπιστία των γυναικών στην ηγεσία. Είναι πολύ πιθανό οι μισογύνηδες να το δουν σαν ευκαιρία να αμφισβητήσουν τι κατά πόσο οι γυναίκες είναι ικανές για ηγεσία υψηλού προφίλ.
Η κουλτούρα της υπέρβασης είναι πλέον μέσα σε όλους μας τόσο βαθιά εντυπωμένη, που η αλλαγή προς τη βελτίωση θα πάρει χρόνο. Ας ελπίσουμε ότι η ειλικρίνεια της πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας, δεν θα τροφοδοτήσει την προκατάληψη κατά των εργαζόμενων μητέρων και την άνοδό τους σε ηγετικούς ρόλους, αλλά θα εξομαλύνει περαιτέρω τις συζητήσεις γύρω από την ψυχική υγεία.
Με πληροφορίες από BBC
Photo: Unsplash
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
