Κάθε τέσσερα χρόνια, ομάδες ακριβοπληρωμένων επαγγελματιών συγκεντρώνονται για να ενώσουν τον κόσμο αλλά και να επιδοθούν σε έναν διαρκή αγώνα για να αποδείξουν σε όλους ότι η ομάδα τους είναι το νούμερο ένα. Αυτές οι ομάδες αποτελούν ένα αγαπημένο πεδίο δράσης για κάθε τμήμα marketing, με το τουρνουά τους στο διαφημιστικό γήπεδο να μετρά πολλές δεκαετίες ζωής. Πριν φτάσουν οι παίκτες στο Κατάρ για φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο.
Το Μουντιάλ είναι η Μέκκα του αθλητικού marketing. Μια πανδαισία απευθείας μεταδόσεων με παθιασμένους παγκόσμιους θεατές, μεγάλα στοιχήματα, ακόμη μεγαλύτερες δαπάνες μέσων ενημέρωσης και υψηλές φιλοδοξίες για κάθε brand. Όπως οι αστέρες που κυνηγούν τη μπάλα στο γήπεδο, η ιστορία είναι γεμάτη με επιτυχημένες ή τελείως αποτυχημένες καμπάνιες εταιρειών που θέλησαν να αξιοποιήσουν τη μεγάλη ευκαιρία του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA.
Μόνο που φέτος οι ισορροπίες έχουν αλλάξει. Εξαρχής το Κατάρ δεν ήταν μια δημοφιλής επιλογή για τη διοργάνωση της εκδήλωσης και ο κατάλογος των λόγων μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Το ανεξάρτητο εμιράτο της Μέσης Ανατολής είναι μια χερσόνησος που αποτελείται από άνυδρη έρημο και μια μεγάλη παραλία στον Περσικό Κόλπο. Είναι τόσο ζεστό το καλοκαίρι εκεί (οι μέσες θερμοκρασίες είναι γύρω στους 41oC τον Αύγουστο) που ολόκληρο το τουρνουά έπρεπε να μεταφερθεί στο χειμώνα. Ακόμα κι έτσι, τα στάδια έπρεπε να έχουν μονάδες κλιματισμού ενσωματωμένες στα θεμέλιά τους, ώστε να μπορούν να αναπνέουν δροσερό αέρα οι παίκτες στο γήπεδο.
Διαβάστε ακόμα: Τα “πράσινα” τα λόγια τα μεγάλα του Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο
Η κατασκευή αυτών των σταδίων δεν είχε απλώς ένα οικονομικό κόστος. Ο Guardian υπολόγισε το 2021 ότι περισσότεροι από 6.500 μετανάστες εργάτες από την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα είχαν πεθάνει μέχρι τότε κατά τη διαδικασία κατασκευής. Αυτό είναι κατά μέσο όρο 12 άτομα την εβδομάδα από το 2010, όταν η FIFA ανακοίνωσε το Κατάρ ως οικοδεσπότη της παγκόσμιας διοργάνωσης για το 2022.
Ενώ ως προς το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, το Carbon Market Watch εκτίμησε ότι η κατασκευή των έξι νέων μόνιμων σταδίων θα εκπέμψει τουλάχιστον 1,62 εκατομμύρια τόνους CO2 ή και περισσότερο. Σε συνδυασμό με το ένα προσωρινής κατασκευής στάδιο, θα ανέλθει τελικά σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα.
Εξάλλου το Κατάρ δεν είναι ακριβώς μια ποδοσφαιρική δύναμη. Ο πληθυσμός του είναι περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι, ισοδυναμώντας με το Μπέρμιγχαμ, και στο τελευταίο Κύπελλο Αραβικού Κυπέλλου η εθνική της ομάδα περιελάμβανε παίκτες γεννημένους σε 10 διαφορετικές χώρες.
Κυρίως, όμως, το Κατάρ δεν είναι η πιο φιλόξενη χώρα στην οποία μπορεί κανείς να διοργανώσει μια παγκόσμια γιορτή αθλητικής συντροφικότητας. Η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη ενώ το μαστίγωμα αποτελεί μια αποδεκτή μορφή τιμωρίας. Βάσει του νόμου της σαρία, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως και επτά ετών, πρόστιμο ή πιθανότητα θανατικής ποινής για τους ομοφυλόφιλους μουσουλμάνους. Ομοίως, η κυβέρνηση του Κατάρ δεν αναγνωρίζει τους γάμους ομοφυλόφιλων ή τις δημόσιες σχέσεις και τις εκστρατείες για τα δικαιώματα των LGBT+.
Αυτή η τοποθέτηση συμβαδίζει ελάχιστα με τις οδηγίες της ίδιας της FIFA, που κάνουν λόγο για διαφάνεια, υπευθυνότητα, ακεραιότητα, αλληλεγγύη, θάρρος, δικαιοσύνη και δημοκρατία. Η στάση των συμμετεχόντων κρατών είναι επίσης αμφίσημη. Ενδεικτικά ο υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανιας, James Cleverly, πρότεινε στους ομοφυλόφιλους οπαδούς του ποδοσφαίρου που ταξιδεύουν στο Κατάρ να δείχνουν “σεβασμό” στο έθνος που φιλοξενεί το Μουντιάλ. Δήλωση που έγινε αντικείμενο χλευασμού από τον παρουσιαστή ποδοσφαίρου του BBC και πρώην ποδοσφαιριστή της Εθνικής Αγγλίας Gary Lineker ο οποίος αναρωτήθηκε στο Twitter “ό,τι κι αν κάνετε, μην κάνετε τίποτα γκέι. Αυτό είναι το μήνυμα;”.
Συνολικά, οι αξίες του εμιράτου είναι τόσο αντίθετες με τη σύγχρονη δυτική κοινωνία που θα φαίνονταν κωμικές, εάν οι κίνδυνοι και οι ποινές δεν ήταν τόσο σοβαρές. Ο ακτιβιστής για τα δικαιώματα των LGBT+ Peter Tatchell είπε πρόσφατα για το τουρνουά ότι “όλοι οι οπαδοί και όχι μόνο οι LGBT+, θα έπρεπε να μποϊκοτάρουν το Παγκόσμιο Κύπελλο και να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ενισχύσουν τις συγκλονιστικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το κράτος του Κατάρ”. Αυτό θα έπρεπε να ισχύει όμως και για χορηγούς όπως η Coca-Cola, η Hyundai/Kia, η Visa, η Adidas ή και η Budweiser που της απαγόρευσαν την πώληση των προϊόντων της;
Διαβάστε ακόμα: Το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ έχει χορηγούς και “αντιχορηγούς”
Οι μακροπρόθεσμες συμβατικές συμφωνίες των brands με τη FIFA πιθανότατα θα απαγόρευαν οποιαδήποτε τέτοια λογική σκέψη, αν και η ING, ο χορηγός της εθνικής ομάδας της Ολλανδίας, έχει απομακρυνθεί ενεργά από τις διαφημίσεις με θέμα το τουρνουά, αποδεικνύοντας ότι η εταιρική ηθική ήταν μια εφικτή επιλογή για όσες επιχειρήσεις ήταν αρκετά γενναίες.
Οκτώ ευρωπαϊκές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου έδειξαν την τόλμη που φαίνεται πως έλειπε από τους πρωτοπόρους χορηγούς, με τους αντίστοιχους αρχηγούς των εθνικών τους ομάδων να σχεδίαζαν να φορέσουν περιβραχιόνια με το ουράνιο τόξο και το moto “One Love” κατά τη διάρκεια των αγώνων του Παγκοσμίου Κυπέλλου παρά τη θέληση των διοργανωτών. Ακόμα και εκεί όμως η FIFA απείλησε να επιβάλει αγωνιστικές ποινές στους ποδοσφαιριστές ως “επίδειξη ισχύος”, “ξεκάθαρη απειλή” και “χαμηλό χτύπημα” σύμφωνα και με τον πρόεδρο της Γερμανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου Bernd Neuendorf.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 στο Κατάρ φαντάζει σαν ένα τεράστιο πλυνήριο ρούχων, που τροφοδοτείται με λάδι και απολυμαίνεται από παγκόσμιες μάρκες που σπεύδουν να διατηρήσουν τη συνάφειά τους μέσω της παγκόσμιας απήχησης του ποδοσφαίρου. Αν οι χορηγοί του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν κάνουν τίποτα γι’ αυτό, τα ρούχα φέτος θα είναι βρωμερά και γκρίζα. Ή μήπως αυτοί είναι οι κανόνες του παιχνιδιού και πρέπει να τους ακολουθήσουν;
Με πληροφορίες από MarketingWeek.com
Photo: FIFA
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
