Είναι σαφές ότι η ζήτηση για clean label προϊόντα έχει αυξηθεί, ξεπερνώντας την αναγνωρισιμότητα της μάρκας ως κριτήριο την αγορά ενός προϊόντος. Ωστόσο, επί του παρόντος δεν υπάρχει ρύθμιση για τη χρήση της λέξης «φυσικό» στις ετικέτες τροφίμων και ποτών, γεγονός που καθιστά δύσκολη την κατανόηση της πραγματικής σημασίας του όρου.
Είκοσι χρόνια προσπαθεί ο μη κυβερνητικός οργανισμός Safe Food Advocacy Europe να προσελκύσει το ενδιαφέρον των ιθυνόντων στις Βρυξέλλες και των μεγαλύτερων εταιρειών τροφίμων και ποτών στην Ευρώπη, προκειμένου να οριστεί ένας νομικός όρος που να καλύπτει την ευρύτητα της χρήσης του όρου “φυσικό” στις ετικέτες τροφίμων. Αρκετές αναγνωρίζουν την ανάγκη για κάτι τέτοιο αφού προσβλέπουν ότι θα υπάρχουν πλεονεκτήματα για τους καταναλωτές και το περιβάλλον.
Δεν υπάρχει κανένας ορισμός για το χαρακτηρισμό “φυσικος” – και όμως η χρήση του είναι άκριτη, αφού εμφανίζεται σε συσκευασίες τροφίμων και ποτών ως 100% φυσικά συστατικά, φυσικές χρωστικές ή φυσικά γλυκαντικά. Οι παραινέσεις υπάρχουν και στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. (FDA) να έχει δεχτεί αρκετές επιστολές Αμερικανών πολιτών τα τελευταία χρόνια, στις οποίες ζητούν να οριστεί και επίσημα τι είναι φυσικό ή ακόμα και να απαγορευτεί η χρήση του στις ετικέτες των τροφίμων γιατί δεν μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη σε αυτό που αγοράζουν.
Διαβάστε ακόμα: Ετοιμάζονται παγκόσμιοι κανόνες βιωσιμότητας για τις επιχειρήσεις
Τι αντιλαμβάνονται όμως οι καταναλωτές ως “φυσικό”; Κάθε τρόφιμο που καταναλώνεται στην πιο αγνή του μορφή όπως βρίσκεται στη φύση με ελάχιστη έως καθόλου επεξεργασία και κυρίως χωρίς την παρουσία χημικών. Συνεπώς, αγοράζοντας ένα προϊόν που παρουσιάζεται ως φυσικό αλλά έχει συντηρητικά, οι καταναλωτές εξαπατώνται και όταν το συνειδητοποιούν κλονίζεται η εμπιστοσύνη τους απέναντι στο brand, τη βιομηχανία των τροφίμων και τους θεσμούς.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ζεαξανθίνης, μίας ουσίας η οποία μπορεί να είναι φυτική (ανήκει στην οικογένεια των κατοτενοειδών και απαντάται στην πάπρικα, το καλαμπόκι και το σαφράν) ή τεχνητή και εμπεριέχεται σε πολλά συσκευασμένα τρόφιμα. Η MKO εξέτασε προσεκτικά την περίπτωσή της αφού το 2018 η Κομισιόν είχε υιοθετήσει την πρόταση για αφαίρεση του όρου “συνθετική” από την περιγραφή της εν λόγω ουσίας στις ετικέτες των τροφίμων. Η απουσία αυτή θα μπορούσε να παραπλανήσει τους καταναλωτές και να τους οδηγήσει στην αγορά προϊόντων που στην πραγματικότητα είναι βλαβερά για την υγεία τους αλλά και για το περιβάλλον.
Για τους λόγους αυτούς, οι θεσμοί έχουν κάνει κάποιες προσπάθειες για να μειώσουν το μέγεθος του προβλήματος. Η Κομισιόν θέλει να εξαλείψει την παραπληροφόρηση σχετικά με το ζήτημα αυτό με σκοπό να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν πιο “πράσινες” αγορές, ενώ τόσο ο FDA όσο και το USDA αρχίζουν να θέτουν συγκεκριμένα πλαίσια εντός των οποίων κάποιο προϊόν μπορεί να είναι φυσικό.
Διαβάστε ακόμα: Πώς επηρεάζονται οι καταναλωτές από τις σημάνσεις για βιωσιμότητα στις συσκευασίες
Οι προσπάθειες θα πρέπει να ενταθούν καθώς για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα θα χρειαστεί μεγαλύτερη σαφήνεια. Εκτός από το γεγονός ότι θα διευκολυνθούν οι καταναλωτές στις αγορές τους, θα ωφεληθεί μεσοπρόθεσμα και το περιβάλλον, αφού θα γίνει πιο αντιληπτή η σύνδεση φυσικού και βιοδιασπώμενου προϊόντος. Εάν ένα προϊόν και με τα δύο χαρακτηριστικά, επικοινωνηθεί με ορθό τρόπο στους καταναλωτές, τότε η “πράσινη” ταυτότητα των αγορών μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Και αν η αποσαφήνιση του όρου τελικά λειτουργεί προς όφελος καταναλωτών και περιβάλλοντος, γιατί δεν προχωράει με πιο γοργούς ρυθμούς; Ο λόγος αποδίδεται στη στρατηγική marketing ενός μεγάλου μέρους της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών που αντιστέκονται σε ανάλογες διακρίσεις συστατικών προκειμένου να μην δουν τις πωλήσεις τους να μειώνονται. Η αυστηροποίηση του ορισμού θα οδηγούσε πολλές επιχειρήσεις στην υποχρέωση αλλαγής χαρακτηρισμών, ετικετών και συσκευασιών, αλλά και επαναπροδιορισμού των προϊόντων τους.
Ωστόσο, για όλες εκείνες τις εταιρείες που εφαρμόζουν την σωστή αναγραφή των συστατικών τους στα συσκευασμένα τους προϊόντα, η ρύθμιση της χρήσης του όρου “φυσικός” θα αποτελέσει μια δικαίωση για την επένδυσή τους. Και φυσικά, η έλλειψη ορισμού δεν επηρεάζει μόνο την βιομηχανία των τροφίμων αλλά και όλες όσες χρησιμοποιούν τον όρο, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στην βιομηχανία των καλλυντικών.
Με πληροφορίες από Confectionary News και CNN
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
