Ζούμε σε μια εποχή που όλα γύρω μας αλλάζουν. Κινητήριος δύναμη αυτής της αλλαγής είναι η τεχνολογία, η οποία αποτελεί βασικό κομμάτι της ζωής μας και επεκτείνεται σε κάθε φάσμα της καθημερινότητας από την εργασία μέχρι την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία. Όμως φαίνεται ότι δεν είναι για όλους – τελικά το ψηφιακό χάσμα αποκαλύπτει ένα μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα.
Ένα μακροχρόνιο πρόβλημα της κοινωνίας παγκοσμίως είναι το ψηφιακό χάσμα, δηλαδή ένα κενό που παράγεται ανάμεσα σε άτομα ή και ομάδες που ωφελούνται από τις νέες τεχνολογίες και σε εκείνα που δεν ωφελούνται εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων. Ο όρος αυτός έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης τα τελευταία χρόνια με στόχο να καθορίσει την απόσταση ανάμεσα στους «έχοντες» και «μη έχοντες» πρόσβαση στη σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με έμφαση στο διαδίκτυο.
Ωστόσο, σήμερα η αντικατάσταση των υπηρεσιών με ψηφιακές εναλλακτικές γίνεται μια διαρκώς αυξανόμενη ταλαιπωρία για όσους βρίσκονται στη «λάθος πλευρά» του ψηφιακού χάσματος, δηλαδή τους “μη έχοντες”. Σίγουρα όλοι σκεφτόμαστε ότι η ηλικία είναι ένας βασικός παράγοντας όξυνσης του χάσματος, όμως η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή. Οι ψηφιακές ανισότητες φαίνεται ότι έχουν ηλικιακό, οικονομικό και ταξικό πρόσημο.
Τα επίπεδα εισοδήματος των νοικοκυριών παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στο διευρυνόμενο χάσμα, και έχουν βεβαίως άμεση συσχέτιση και με την εκπαίδευση και την ηλικία. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU), την υπηρεσία πληροφορικής των Ηνωμένων Εθνών, τα νοικοκυριά που κερδίζουν εισόδημα άνω των 75.000$ τον χρόνο είναι 20 φορές πιο πιθανό να έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο στο σπίτι από ότι τα νοικοκυριά με χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος, και 10 φορές πιο πιθανό να έχουν υπολογιστή εάν ζουν στην πόλη ή την προαστιακή περιοχή από ό, τι στην αγροτική περιοχή.
Διαβάστε ακόμα: Έρευνα YouTube | Οι Gen Z-ers προτιμούν content που τους αφορά, όχι viral βίντεο
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατοχή smartphone, απαραίτητο για την σύνδεση στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με το Pew Research Center, το 97% των Αμερικανών έχουν κινητό τηλέφωνο, όμως μόνο το 85% έχει smartphone που μπορεί να συνδεθεί. Αντίστοιχα, το 92% των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτουν smartphone, όμως έρευνα της Deloitte δείχνει ότι περίπου 1 στους 10 Βρετανούς εξακολουθεί να έχει ένα κανονικό κινητό τηλέφωνο.
Λόγω των χαμηλότερων εισοδημάτων, οι φτωχές γειτονιές δεν διαθέτουν τις κατάλληλες και αναγκαίες υποδομές, σε αντίθεση με τις πιο εύπορες περιοχές. Οι τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις είναι πιο εύκολα διαθέσιμες για πλουσιότερες κοινότητες και κάνουν πιο ελκυστικές αυτές τις περιοχές στις αναπτυσσόμενες εταιρείες για να εγκατασταθούν εκεί. Ως αποτέλεσμα, η φτώχεια και ο υποβιβασμός που χαρακτηρίζουν συνήθως τις λιγότερο τυχερές γειτονιές τις καθιστούν και λιγότερο ελκυστικές για επενδύσεις από εξωτερικές εταιρείες, επιδεινώνοντας περαιτέρω το χάσμα.
Επιπρόσθετα, το εισόδημα, όπως και η δουλειά του ατόμου, συνδέεται άμεσα και με την εκπαίδευση, όπου η διεύρυνση των επιπέδων εκπαίδευσης φαίνεται να ενισχύει αντιστοίχως και το ψηφιακό χάσμα. Συγκεκριμένα, νοικοκυριά με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης είναι όλο και πιο πιθανό να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές και το διαδίκτυο. Είναι αποτυπωμένο ξεκάθαρα ότι όσοι έχουν πτυχία ή και υψηλότερες πανεπιστημιακές αξιώσεις (μεταπτυχιακό, διδακτορικό κ.α.) έχουν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο στον χώρο εργασίας τους από ό, τι εκείνοι με μια απλή δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Έτσι, υπολογίζεται ότι 2,9 δισεκατομμύρια άνθρωποι -37% του παγκόσμιου πληθυσμού- δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο είτε επειδή δεν διαθέτουν τις υποδομές είτε δεν γνωρίζουν το πώς.
Στην Ευρώπη, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκθεση για την ψηφιακή οικονομία και κοινωνία DESI, το 2021-2022 μόνο το 54% του πληθυσμού διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ενώ το 87% χρησιμοποιεί το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Μάλιστα, μόνο το 54% των Ευρωπαίων πολιτών ηλικίας 16-74 ετών έχουν τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, την ώρα που ο στόχος είναι το ποσοστό αυτό να αυξηθεί στο 80% έως το 2030.
Διαβάστε επίσης: To Facebook αλλάζει – και θα θυμίζει TikTok
Παρά τις προσπάθειες των κρατών και των ίδιων των πολιτών να γεφυρωθεί το τεχνολογικό χάσμα, φαίνεται ότι λύση ακόμα δεν έχει βρεθεί. Ωστόσο, το χάσμα αυτό διαιρεί την κοινωνία σε δύο μέρη που δεν συμβαδίζουν μεταξύ τους, καθώς κινούνται σε δύο διαφορετικές ταχύτητες. Πολλοί άνθρωποι εξαιτίας αυτού νιώθουν πως παραγκωνίζονται και απομονώνονται, μην μπορώντας να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις και τις καινοτομίες συνανθρώπων τους που χρησιμοποιούν την τεχνολογία.
Με πληροφορίες από The Wire, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
