Τα τελευταία 30 χρόνια το franchise στην Ελλάδα είχε μεγάλη ανάπτυξη αλλά δεν ήταν πάντα μια βιώσιμη επιλογή αφού πάρα πολλά νέα concepts παρουσιάστηκαν αλλά πολύ λιγότερα είχαν μια μακροπρόθεσμη επιτυχία.Οι λόγοι είναι αρκετοί αλλά τις περισσότερες φορές η αιτία ήταν μια “στρεβλή” επιχειρηματικότητα που εστίαζε στο γρήγορο κέρδος αλλά χωρίς ουσιαστικές βάσεις και πραγματική διαφοροποίηση.
Υπάρχουν κάποιοι κλάδοι που είχαν πάντα πολύ μεγάλη ανάπτυξη αλλά και κάποιοι άλλοι που εμφανίστηκαν ως τάσεις μιας χρονικής περιόδου αλλά “κάηκαν” πολύ σύντομα.Και αυτό συμβαίνει γιατί στην πρώτη κατηγορία υπάρχει μια διαχρονική “αγάπη’ ενώ στην δεύτερη κατηγορία υπήρχε “έρωτας με την πρώτη ματιά” αλλά χωρίς μέλλον.
Σε μια σχέση franchise υπάρχουν δύο μέρη τα οποία πρέπει να συμφωνήσουν ότι μπορούν να έχουν κοινό και επιτυχημένο μέλλον αλλά αρκετές φορές δεν υπάρχει αμοιβαία και ειλικρινής κατανόηση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων.Η με άλλα λόγια προβάλλεται “πολύ το τυρί και λιγότερο η φάκα”.
Ο κλάδος του Food & Beverage είναι αγαπημένος στην Ελλάδα και ίσως η πιο συχνή επιλογή στο franchise ενώ άλλοι κλάδοι έκαναν την εμφανισή τους γρήγορα και εντυπωσιακά αλλά χωρίς την μοκροπρόθεση επιτυχία, ένα παράδειγμα το frozen yogurt αλλά και πολλά άλλα.
Διαχρονικά είναι λίγα τα franchise concepts που είχαν επιτυχία και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μια έντονη ανάπτυξη 1-3 ετών η οποία στην συνέχεια επιβραδύνεται και τελικά διακόπτεται οριστικά.
Η μέθοδος franchise έχει πολλά θετικά στοιχεία και για τα δύο μέρη αλλά και πολλές αδυναμίες που πρέπει να αξιολογηθούν επαρκώς πριν κάθε συμφωνία.Υπάρχουν μια σειρά από παράμετροι που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα και λειτουργούν ως κρίσιμα στοιχεία επιλογής ώστε τα δύο μέρη να συνεργαστούν επιτυχημένα.
Ταχύτητα
Για τις εταιρείες που θέλουν να αναπτυχθούν γρήγορα το franchise είναι μια μέθοδος που μπορεί να βοηθήσει σε ταχύτητα.Για τους franchisees ο χρόνος εισόδου σε μια νέα δουλειά είναι σημαντικός αφού η επιδίωξη είναι κάποιος να κάνει γρήγορα μια δουλειά και σε σύντομο χρονικό διάστημα να εισπράτει έσοδα.
Κεφάλαια
Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει μια καλή ιδέα η οποία έχει λειτουργήσει σε ενα-δύο καταστήματα αλλά στην συνέχεια δεν υπάρχουν τα απαιτούμενα κεφάλαια από τον δημιουργό του concept για να προχωρήσει σε ανάπτυξη.Σε αυτές τις περιπτώσεις με την επιλογή του franchise παρέχονται κεφάλαια απο τους franchisees οι οποίοι λειοτυργούν ως χρηματοδότες μιας ιδέας που θα δοκιμαστεί και με την προσδοκία να κερδίσουν και τα δύο μέρη.
Scale
Σε όλες τις περιπτώσεις η κλιμάκωση σε μεγάλο μέγεθος ενός δικτύου θα αποδείξει την βιωσιμότητα του εγχειρήματος αφού μόνο τότε θα φανεί πραγματικά εάν μπορεί εταιρεία και συνεργάτες να αποτελέσουν ένα ενιαίο και επιτυχημένο σύστημα franchise.Το σωστό μέγεθος είναι η πιο κρίσιμη απόφαση αφού αυτό θα επηρεάσει έσοδα και κερδοφορία.
Λειτουργία
Ένα άλλο κρίσιμο και καθοριστικό συστατικό της επιτυχίας ενός συστήματος franchise είναι η λειτουργία του.Εκεί κρίνεται μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η επιτυχία και η βιωσιμότητα και ίσως είναι το πιο δύσκολο να κρατηθεί η πειθαρχία ενός δικτύου με κοινό ορίζοντα, κοινές προτεραιότητες και κοινή στόχευση.
Ανθρώπινος Παράγοντας
Η πιο σοβαρή παράμετρος, ο ανθρώπινος παράγοντας, όπως σε κάθε σχέση η συνεργασία είναι αυτό που θα καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα.Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε παραδείγματα και εμπειρίες από καταστήματα που ανήκουν στο ίδιο δίκτυο αλλά με σαφώς διαφορετική ποιότητα προϊόντων, υπηρεσιών και εξυπηρέτησης.Και αυτό που μεταβάλλει αυτή την ποιότητα είναι ο ανθρώπινος παράγοντας, αυτός που “τρέχει το μαγαζί”.
Υπάρχουν κάποιες συμπεριφορές από franchisor και franchisees που φαίνεται να επαναλαμβάνονται και να οδηγούν σε αποτελέσματα που δεν ικανοποιούν κανέναν μακροπρόθεσμα.Στο σημερινό άρθρο θα εξετάσουμε ορισμένες από αυτές.
Η μάνα τα παίρνει όλα
Σε αρκετές περιπτώσεις οι εταιρείες φροντίζουν για την κερδοφορία τους αλλά δεν φροντίζουν για την κερδοφορία των συνεργατών τους και ουσιαστικά την βιωσιμότητα τους.Ορισμένες εταιρείες που παρέχουν franchise δημιουργούν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο ο συνεργάτης δεν μπορεί να κερδίσει αφού τα περιθώρια κέρδους περιορίζονται σε τέτοιο βαθμό που ο μόνος που κερδίζει πραγματικά είναι η ίδια η εταιρεία.Προφανώς αυτό είναι μια επιλογή που δεν έχει μακροπρόθεσμη επιτυχία και οδηγεί σε παρά πολλά προβλήματα.Τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά την κρίση από το 2010 αναπτύχθηκε άτυπα μια νέα προσέγγιση συνεργασίας, “η επένδυση σε μια θέση εργασίας που δεν θα χάσω”.Πάρα πολλοί επενδύουν σε μια επιχείρηση με στόχο να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν μια θέση εργασίας για τον εαυτό τους αφού μπορεί να είχε προηγηθεί ανεργία η ανασφάλεια από έλλειψη σταθερής εργασίας.Πολλά συστήματα franchise βρίσκονται κάτω από μια τέτοια προσέγγιση και υπάρχει μια ανοχή από την πλευρά του συνεργάτη θέλοντας να διατηρήσει την θέση εργασίας και μια πίεση από την εταιρεία που γνωρίζει την αδυναμία του συνεργάτη.
Η συνταγή και ο σπουδαστής μαγειρικής που γίνεται Chef
Η επιλογή να γίνει κάποιος franchisee εμπεριέχει τρεις κυρίως παραδοχές, ότι η μάρκα της εταιρείας θα φέρει έσοδα, η επενδύση σε ένα δίκτυο είναι σχετικά ασφαλέστερη από την μοναχική δραστηριότητα και τρίτον ότι η εταιρεία ξέρει καλύτερα από εμένα και “έχει την συνταγή”.Όταν κάποιος εντάσσεται σε ένα δίκτυο franchise συνήθως είναι ανοικτός να μάθει αφού αποδέχεται έναν τρόπο επιχειρηματικότητας που κάποιος άλλος θα τον διδάξει.Σε αρκετές περιπτώσεις όμως ο συνεργάτης είτε νομίζει ότι ξέρει καλύτερα είτε πραγματικά ξέρει καλύτερα.Και οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι προβληματικές.Στην πρώτη περίπτωση έχουμε δυσλειτουργίες, ασυνέπεια και ασυνέχεια και προβλήματα στην ποιότητα.Στη δεύτερη περίπτωση το πρόβλημα είναι σοβαρότερο αφού η εταιρεία δεν μπορεί να κάνει αυτά που θα έπρεπε να κάνει.Συνεπώς στην πρώτη περίπτωση ο “σπουδαστής μαγειρικής νομίζει ότι ξέρει η έχει την δική του συνταγή” ενώ στην δεύτερη περίπτωση “έχει όντως καλύτερη συνταγή”.
Έλλειμα στρατηγικής και διαφοροποίησης
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα μια συνεργασία franchise υιοθετεί τρεις κυρίως παραδοχές, δύο από αυτές είναι η δημιουργία εσόδων “κάτω από την ομπρέλα” μιας μάρκας και η σχετικά ασφαλέστερη επένδυση.Προφανώς αυτές οι δύο παραδοχές θα πρέπει να βασίζονται σε ένα πραγματικό στρατηγικό σχέδιο και διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό από την μεριά της εταιρείας.Όμως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο ούτε ουσιαστική διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό.Αυτό που υπάρχει με μεγάλη ένταση είναι μια μιμητική συμπεριφορά που οδηγεί σε ανούσια, άνευρα και άψυχα συστήματα franchise τα οποία έχουν δημιουργηθεί ως κακέκτυπα κάποιων επιτυχημένων μοντέλων που υπάρχουν ήδη στην αγορά.Όλα τα επιτυχημένα συστήματα franchise είχαν σοβαρό στρατηγικό σχέδιο το οποίο εξελισσόταν στην πορεία του χρόνου και διακριτή διαφοροποίηση σε μάρκα, ποιότητα, προϊόν η υπηρεσία.Επειδή πολλές φορές κάποια γρήγορα καλά αποτελέσματα δημιούργησαν προσδοκίες και εντυπώσεις παραλείφθηκε η σοβαρή αξιολόγηση για βιωσιμότητα και μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Πέρα από τις συμπεριφορές που επαναλαμβάνονται και κάποιες από αυτές εξετάσαμε σήμερα υπάρχει ένα σημείο που πρέπει πλέον να δοθεί μεγάλη σημασία καθώς μπορεί να καθορίσει κατά μεγάλο ποσοστό την αγορά τώρα και στο μέλλον.
“Ο νέος άγνωστος παράγοντας”
Τα περισσότερα συστήματα franchise αφορούν δίκτυα φυσικών καταστημάτων στην Ελλάδα σε αντίθεση με το εξωτερικό όπου το franchise και το licensing είναι μεγαλύτερες και ωριμότερες αγορές και αφορούν από αθλητικές ομάδες μέχρι υπηρεσίες.Πλέον το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει μπει για τα καλά στην καθημερινότητα μας και αυτό έχει επηρεάσει τα φυσικά καταστήματα.Θα πρέπει λοιπόν στην αξιoλόγηση για την επιλογή ενός συστήματος franchise να ερευνάται και το θέμα του ηλεκτρονικού εμπορίου στις περιπτώσεις που έχει εφαρμογή.Σε πιο ώριμες αγορές οι συνεργάτες των εταιρειών λαμβάνουν μέρος και συμμετέχουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο αφού αυτό συμφωνείται από την αρχή.Μέχρι τώρα ήταν ξεκάθαρο το δικαίωμα που έχει το φυσικό κατάστημα με τον ορισμό μιας γεωγραφικής περιοχής αλλά το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν μπορεί να πλαισιωθεί με τον αντίστοιχο τρόπο.Θα πρέπει λοιπόν να είναι γνωστό και συμφωνημένο από την αρχή ποιο δικαίωμα και ποια υποχρέωση έχουν εταιρεία και συνεργάτες στην αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η ελληνική αγορά franchise είναι “ρηχή” χωρίς μεγάλο μέγεθος και βάθος αφού λίγες εταιρείες μπορούν πράγματι να ισχυριστούν μέσα από την πορεία τους και τα αποτελέσματα τους ότι είναι επιτυχημένες οι ίδιες αλλά και οι συνεργάτες τους.Χρειάζεται προσοχή στην επιλογή μιας συνεργασίας franchise αφού στις περισσότερες περιπτώσεις πέρα από τον αρχικό ενθουσιασμό και τις πρώτες καλές εντυπώσεις τα αποτελέσματα θα είναι φτωχά.Και τότε επιβεβαιώνεται ότι “πολλοί βλέπουν το τυρί αλλά ελάχιστοι την φάκα”.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
