Η διατάραξη των κλιματικών συνθηκών λόγω της κλιματικής αλλαγής και η άνοδος της θερμοκρασίας στις καλλιεργητικές ζώνες οδηγούν τους παραγωγούς σε αναζήτηση εναλλακτικών περιοχών ή καλλιεργειών. Ενδεικτική η περίπτωση μιας οικογένειας στη Σικελία, η οποία φιλοδοξεί να δημιουργήσει την πρώτη καφεκαλλιέργεια επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Στην πατρίδα του espresso και του cappuccino, εξάλλου η καλλιέργεια του καφέ Made in Italy ήταν πάντα μια εμμονή. Ήδη από τις αρχές του 1900 μια ομάδα γεωπόνων από τον βοτανικό κήπο του Παλέρμο επιχείρησε να καλλιεργήσει καφέ. Το όνειρο γκρεμίστηκε τον χειμώνα του 1912 όταν, λόγω των ιδιαίτερα χαμηλών θερμοκρασιών εκείνης της χρονιάς, τα φυτά πέθαναν.
Στη περίπτωση της οικογένειας Morettino τα πράγματα εξελίχθηκαν κάπως διαφορετικά. Για περισσότερα από 30 χρόνια η οικογένεια προσπαθούσε να παράξει το δικό της καφέ σε ένα μικρό κομμάτι γης στη Σικελία. Και για 30 χρόνια αποτύγχανε. Πριν από μερικούς μήνες όμως 66 φυτά κατάφεραν να δώσουν παραγωγή 30 κιλών καφέ και αποτελώντας μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη η οποία θα μπορούσε να μετατρέψει το ιταλικό νησί στη βορειότερη φυτεία καφέ στον κόσμο. Μπορεί όμως;
Διαβάστε ακόμα: Ο καφές μπορεί να αρχίσει να καλλιεργείται σε εργαστήριο
Τη δεκαετία του ’90, μετά από πολλά ταξίδια σε όλο τον κόσμο, επιχείρησε να φυτέψει μερικά καφεόδεντρα σε μια μικρή έκταση στα περίχωρα του Παλέρμο, 350 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ συνήθως οι φυτείες καφέ αναπτύσσονται περίπου στα 1.500 μέτρα.
Στην αρχή ήταν ένα απλό πείραμα, αλλά μετά από εκατοντάδες προσπάθειες άρχισαν να παρατηρούν ότι αυξανόταν η καρποφορία και την περασμένη άνοιξη ύστερα από μια πλούσια συγκομιδή, η οικογένεια κατάφερε να επεξεργαστεί και να καβουρδίσει τον δικό της καφέ.
Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι τα καφεόδεντρα αναπτύχθηκαν στο ύπαιθρο, χωρίς θερμοκήπια ή φυτοφάρμακα. Εκτός αυτού η κλιματική αλλαγή και η συνακόλουθη αύξηση των θερμοκρασιών φαίνεται ότι έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο στην καρποφορία των φυτών. Πράγματι η κλιματική αλλαγή μετατρέπει το ευεργετικό για τη γεωργία της Σικελίας μεσογειακό κλίμα σε τροπικό. Σύμφωνα και με μετρήσεις ενός μετεωρολογικού σταθμού στην περιοχή τον περασμένο Αύγουστο καταγράφηκε θερμοκρασία 48,8oC, την υψηλότερη που έχει επισημανθεί ποτέ στην Ευρώπη.
Το πρόβλημα της καφεκαλλιέργειας όμως δεν είναι η ζέστη αλλά το κρύο, γι’ αυτό και η οικογένεια Morettino επενδύει σταδιακά στην κατασκευή θερμοκηπίων που θα μπορέσουν να φιλοξενήσουν τα καφεόδεντρα σε συνθήκες ψύχους. Το έργο βέβαια θα πάρει χρόνια για να φτάσει σε παραγωγή μεγάλης κλίμακας, αλλά οι φιλόδοξοι καφεκαλλιεργητές είναι αποφασισμένοι να δημιουργήσουν κι άλλες φυτείες.
Το όνειρό τους είναι να φέρουν την επεξεργασία και παραγωγή καφέ για πρώτη φορά στα χρονικά σε απόσταση 0 χιλιομέτρων από την ηπειρωτική Ευρώπη. Εξάλλου τα τελευταία χρόνια, λόγω της κλιματικής αλλαγής, η Σικελία στρέφεται προς καλλιέργειες που φαινόταν αδιανόητο να υφίστανται μέχρι πριν από μια δεκαετία, και οι οποίες αναγκάζουν και τους επιχειρηματίες να εξελιχθούν περαιτέρω.
Η Σικελία αποτελούσε για αιώνες ένας από τους σημαντικότερους παραγωγούς πορτοκαλιών και λεμονιών, που εισήχθησαν για πρώτη φορά από τους Άραβες κατακτητές της στις αρχές του 9ου αιώνα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η παραγωγή εσπεριδοειδών έχει μειωθεί δραματικά: η διαθέσιμη γη έχει μειωθεί κατά 31% τα τελευταία 15 χρόνια καθώς τα ολοένα και πιο ζεστά και ξηρά καλοκαίρια σημαίνουν ότι τα δέντρα δεν μπορούν να λάβουν το νερό και την υγρασία που χρειάζονται.
Οι επιστήμονες λένε ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να σαρώσει τις παραδοσιακές γεωργικές καλλιέργειες στη Μεσόγειο και να τις εξαφανίσει, αφήνοντας τους καλλιεργητές να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις σε τροπικά φρούτα. Τα τελευταία τρία χρόνια η παραγωγή αβοκάντο, μάνγκο και παπάγιας έχει διπλασιαστεί στη Σικελία, ενώ στον βοτανικό κήπο του Παλέρμο οι ερευνητές κατέγραψαν για πρώτη φορά την άνθηση της welwitschia, φυτού της ερήμου Namib της νότιας Αφρικής.
Υπάρχει πολύ υψηλός και άμεσος κίνδυνος ερημοποίησης στο νησί, με πολλά ιστορικά αμπέλια επίσης να βρίσκονται στ πρόθυρα της απόλυτης εξαφάνισης. Στο χειρότερο μακροπρόθεσμο σενάριο, ολόκληρο το νοτιοδυτικό τμήμα της Σικελίας δεν θα διακρίνεται κλιματικά από την Τυνησία. Αυτό αναγκάζει τους αγρότες να προσαρμοστούν στις νέες καλλιέργειες τώρα γιατί είναι μια διαδικασία που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη.
Με πληροφορίες από Global Coffee Report και The Guardian
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
