Ζήσαμε όλοι δύο χρονιές, το 2020 και το 2021, πρωτόγνωρες που αφήνουν βαθύ σημάδι στην κοινωνία αλλά και στην επιχειρηματικότητα.Η πανδημία άλλαξε την αγορά όσο δεν την έχει αλλάξει τίποτα άλλο τα τελευταία 50 χρόνια.Το μόνο που μπορεί να συγκριθεί με την αλλαγή που προέκυψε λόγω της πανδημίας είναι η αλλαγή που έφερε η τεχνολογία στην αγορά.
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές αλλαγές που προέκυψαν ήταν η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου που επέφερε δομική αλλαγή στο παγκόσμιο λιανικό εμπόριο.Η ίδια αλλαγή συνέβη και στην Ελλάδα και ξεκινήσαμε να παραγγέλνουμε ντομάτες και μακαρόνια ηλεκτρονικά, να βάζουμε παραγγελία ρούχα την Κυριακή για να παραλάβουμε την Τρίτη, να αγωνιούμε πότε θα χτυπήσει το κουδούνι ο courier για να μας παραδώσει, να θέλουμε τώρα τα πάντα.
Ένας καταναλωτής εάν θέλει να φάει παγωτό τώρα δεν πάει στο περίπτερο η στο super market η στο κατάστημα με παγωτά αλλά μπαίνει στο efood η στο Wolt και παραγγέλνει για να το φάει στα επόμενα 30 λεπτά.Η ίδια λογική υπάρχει και στις παραγγελίες όλων των προιόντων, να παραγγείλω τώρα αυτό που θέλω και να το έχω γρήγορα στο σπίτι μου η στο γραφείο μου.Απλά το γρήγορα στα τρόφιμα και ποτά είναι μερικά λεπτά και στα άλλα προιόντα είναι επόμενη ημέρα η επόμενες ημέρες.
Αυτό που συμβαίνει είναι διαφορά αντίληψης του χρόνου, όπως θέλω να δω σε μια ημέρα μια σειρά 12 επεισοδίων στο Netflix αντίστοιχα θέλω να φάω παγωτό τώρα.Θέλω να παραγγείλω ρούχα από το Asos στην Αγγλία την Κυριακή και αν είναι δυαντόν να τα παραλαβω την Τρίτη η την Τετάρτη.Ο χρόνος είναι λοιπόν καθοριστικός και οι αγοραστικές συμπεριφορές που υιοθετούνται είναι συνέπεια αυτής της αλλαγής αντίληψης.
Στην Ελλάδα όπως και σε άλλες χώρες τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν εταιρείες courier η κρατικά ταχυδρομεία που προσπαθούσαν τα τελευταία χρόνια πριν την πανδημία να γίνουν εταιρείες e-commerce last mile logistics.Πέραν αυτού δεν υπήρχε κάποια άλλη σοβαρή υποδομη που θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτη την αλλαγή αντίληψης.
Αυτό που συνέβη κάποια χρόνια πριν την πανδημία ήταν μια μεγάλη αλλαγή με την εμφάνιση εταιρειών όπως το efood οι οποίες είχαν δημιουργηθεί με ένα σκεπτικό που υπηρετούσε την αλλαγή στην αντίληψη του χρόνου.Απόλυτα επικεντρωμένες στο food and beverage βγήκαν στην αγορά με δύο κυρίως πλεονεκτήματα, καλό marketing που απευθυνόταν στις νεότερες γενιές και λειτουργική δομή παράδοσης που μπορούσε να υποστηρίξει την γρήγορη εξυπηρέτηση.
Ουσιαστικά έγινε αυτή η μεγάλη αλλαγή όπου η πλατφόρμα είναι το brand και φέρνει τα λεφτά ενώ τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι μέρη της αλυσίδας που ικανοποιεί τους πελάτες της πλατφόρμας.Με απλά λόγια που έχουν γραφτεί πολλές φορές ξανά, το efood είναι η μάρκα που η αξία του μεγαλώνει ενώ η πιτσαρία που έχει καλή πίτσα έχει ανάγκη να βρίσκεται σε μια τέτοια πλατφόρμα για να πουλήσει τα προϊόντα της.
Αυτό που συνέβη λοιπόν στην συνέχεια έχοντας αυτές οι πλατφόρμες την αναγνωρισμένη μάρκα, την δυνατότητα παράδοσης εντός προσδοκιών και την τεχνογνωσία που χρειάζεται να μπορούν να επεκτείνουν τις υπηρεσίες του και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων, από ψώνια στο super market μέχρι λουλούδια από το ανθοπωλείο.
Και φαίνεται μέχρι τώρα ότι η αγορά αυτή λειτουργεί πολύ καλά και κερδοφόρα για τις εταιρείες, αυτές ειδικά στο food and beverage, και σταδιακά προσδοκούν το ίδιο και για τις υπόλοιπες κατηγορίες προιόντων.
Μια άλλη μεγάλη δεύτερη αλλαγή που είδαμε στα δύο χρόνια, 2020 και 2021, ήταν η αναγκών των εταιριών super market να δημιουργήσουν η να διευρύνουν υποδομές για την εξυπηρέτηση ηλεκτρονικών παραγγελιών.Οι εταιρείες ανταποκρίθηκαν γρήγορα και σήμερα σχεδόν όλες οι εταιρείες έχουν επενδύσει αρκετά σε αυτή την κατεύθυνση και μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών τους σε μεγάλο βαθμό.Βέβαια, η δραστηριότητα του ηλεκτρονικού εμπορίου για τις εταιρείες super market δεν είναι ακόμη κερδοφόρα γιατί γίνονται επενδύσεις, οι όγκοι παραγγελιών δεν καλύπτουν τα λειτουργικά κόστη και κυριαρχεί ακόμη σταθερά η προτίμηση των περισσότερων καταναλωτών να επισκεφθούν φυσικά καταστήματα για αυτές τις αγορές.Και σε αυτή την αγορά όμως οι εταιρείες σχεδιάζουν πως θα καλύψουν την αλλαγή στην αντίληψη του χρόνου και φαίνεται ότι με την ωρίμανση της αγοράς και την ανάπτυξη των όγκων παραγγελιών θα μπορούμε να μιλάμε για qcommerce, τουλάχιστον από κάποιες λίγες εταιρίες.
Οι εταιρείες που βρίσκονται σε αυτές τις αγορές και υπέστησαν αυτές τις αλλαγές στην πανδημία βγήκαν καλύτερες, δυνατότερες , πιο ολοκληρωμένες και με μεγαλύτερη αξία για την μάρκα τους τουλάχιστον οι περισσότερες.Για παράδειγμα η αξία της μάρκας του Σκλαβενίτη ή η αξία της μάρκας του efood είναι μεγαλύτερη μετά την πανδημία ενώ αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να προκαλέσουν ζημιά εάν η ανταπόκριση δεν ήταν καλή.
Μια τρίτη αλλαγή που αναμέναμε να συμβεί και μάλλον θα έπρεπε να είναι η πρώτη ήταν να αλλάξει η αγορά των courier εταιρειών.Αυτό όμως μάλλον δεν συνέβη.Μάλλον οι εταιρείες που ήταν στην αγορά βγαίνουν με τραυματισμένη την μάρκα τους μετά την πανδημία.Και εδώ πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός με τα κέρδη που εμφάνισαν αυτές οι εταιρείες, αφού δεν είναι σίγουρο ότι αυτά τα κέρδη ήρθαν από βελτίωση των υπηρεσιών, καλύτερο marketing, καλύτερη εξυπηρέτηση η από κάποια άλλη στρατηγική υλοποίηση.Ήρθαν απο την αυξημένη ζήτηση σε μια αγορά η οποία ζητούσε περισσότερη και καλύτερη προσφορά.
Γιατί όμως συνέβη αυτό; Γιατί οι εταιρείες courier δεν είναι καλύτερες απο πριν απο την πανδημία;
Γιατί η αγορά αυτή έχει δύο κυρίως κατηγορίες εταιρειών.Από τη μία πλευρά μικρότερες και μικρές που δεν μπορούν να μεγαλώσουν ενώ θέλουν να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες και από την άλλη μεγάλες και μεγαλύτερες που δεν θέλουν η δεν μπορούν να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες.
Η κατηγορία των μικρών η μικρότερων εταιρειών που δεν μπορούν να μεγαλώσουν είναι μια ξεχωριστή ανάλυση και θα επικεντρωθούμε στις μεγάλες και μεγαλύτερες που δεν θέλουν η δεν μπορούν να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες.
Ένα βασικό πρόβλημα αυτών των μεγάλων εταιρειών είναι η τιμή που εισπράτουν για τις υπηρεσίες τους, ο ανταγωνισμός έχει οδηγήσει σε πολύ χαμηλές τιμές που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μην καλύπτουν ούτε τα κόστη.
Το ερώτημα γιατί δεν διεκδικούν καλύτερες τιμές είναι εύκολο να απαντηθεί, για να ζητήσουν μεγαλύτερη τιμή από τον ανταγωνισμό πρέπει να προσφέρουν καλύτερη υπηρεσία και αυτό δεν θέλουν η κυρίως δεν μπορούν να το κάνουν.Θα είχε ενδιαφέρον μια έρευνα στους καταναλωτές εάν θα ήθελαν να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για τα μεταφορικά της παραγγελίας τους στις γνωστές μεγάλες εταιρείες courier, θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε τις απαντήσεις η τα ευρήματα.Επίσης θα είχε ενδιαφέρον εάν θα είχαν την δυνατότητα να επιλέξουν οι ίδιοι την μεταφορά της παραγγελίας τους εάν θα επέλεγαν κάποια από τις γνωστές και μεγάλες εταιρείες.
Γιατί αυτό που συμβαίνει τώρα στην αγορά, είναι οι εταιρείες που πουλάνε προϊόντα να πληρώνουν λίγα χρήματα για μεταφορικά ενώ επιλέγουν μέτρια έως κακή υπηρεσία που προσφέρεται από τις μεγάλες και γνωστές εταιρείες courier. Το πρόβλημα είναι ότι οι εταιρείες courier δεν μπορούν να διεκδικήσουν καλύτερες τιμές γιατί δεν μπορούν η δεν θέλουν να προσφέρουν υπηρεσίες σε τέτοια ποιότητα που να μπορούν να τιμολογηθεί υψηλότερα.Η υπηρεσία της ταχυμεταφοράς έχει υποτιμηθεί από τις ίδιες τις εταιρείες, δεν μπόρεσαν και δεν μπορούν μέχρι σήμερα να αποδείξουν ότι η υπηρεσία τους έχει μεγαλύτερη αξία.
Και δεν μπορούν να το κάνουν- αν υποθέσουμε ότι θέλουν- γιατί έχουν πρόβλημα στρατηγικής τοποθέτησης, έχουν μεταβληθεί σε μεταφορικές εταιρίες εμπορευμάτων -βασίζονται στους μεγάλους όγκους παραγγελιών με μέτρια υπηρεσία.Δεν είναι εταιρείες που μπορούν να κάνουν last mile ηλεκτρονικού εμπορίου, τουλάχιστον τώρα με αυτη την στρατηγική που έχουν.Μπορούν να παραλάβουν χιλιάδες παραγγελίες σε μια ημέρα αλλά δεν μπορούν να παραδώσουν γιατί είναι φτιαγμένες απο “φθαρμένα υλικά”.Είναι εταιρείες που δημιουργήθηκαν και μεγάλωσαν όταν το courier αφορούσε κυρίως μικρά πακέτα και φακέλους.
Τώρα όμως η αγορά απαιτεί προηγμένη τεχνολογία για να υποστηρίζει την λειτουργία και κυρίως καλή εξυπηρέτηση των παραληπτών παραγγελιών.Επιπλέον η αγορά απαιτεί δέσμευση στην ποιότητα της υπηρεσίας και στον χρόνο παράδοσης.Ποια εταιρεία από αυτές που γνωρίζουμε ως μεγάλες μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι τεχνολογικά προηγμένη η έχει εξαιρετική εξυπηρέτηση;
Η απάντηση είναι καμμία, το πιο σοβαρό πλεονέκτημα που έχουν αυτή την στιγμή οι μεγάλες εταιρείες είναι το πανελλαδικό δίκτυο, ότι μπορούν να καλύψουν όλη την Ελλάδα.Ορισμένες κάνουν και επενδύσεις σε υποδομές αλλά καμμία από αυτές δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι μετά την πανδημία και την τεράστια ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι καλύτερη.
Είναι επίσης σοβαρό πρόβλημα ότι ενώ όλες η σχεδόν όλες είναι κερδοφόρες τα δίκτυα των καταστημάτων τους είναι ζημιογόνα.Και αυτό συμβαίνει γιατί οι εταιρείες έχουν μεταφέρει κόστη που θα έπρεπε να αναλάβουν οι ίδιες για να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους στα καταστήματα και στους συνεργάτες τους.Είναι “πρωτότυπο”, απόλυτα προβληματικό αλλά και άξιο μεγαλύτερης έρευνας και ανάλυσης πως κερδοφόρες εταιρείες έχουν ζημιογόνα και με μεγάλα χρέη καταστήματα.
Μπορούν και θέλουν αυτές οι εταιρείες να αλλάξουν και να γίνουν καλύτερες; Εάν θέλουν πραγματικά ίσως να μπορούν, αλλά αυτό θα απαιτήσει επενδύσεις, τεχνολογία αλλά κυρίως αλλαγή τρόπου σκέψης.Τα δύο πρώτα απαιτούν κεφάλαια που κάποιες διαθέτουν και άλλες εύκολα μπορούν να βρουν αλλά το τρίτο απαιτεί διάθεση για σοβαρή και ριζική αλλαγή.Και στο τρίτο μάλλον θα υπάρχει πρόβλημα, γιατί οι μέτοχοι των εταιρειών βγάζουν κέρδη ενώ η στελεχιακή δομή αυτών των εταιρειών είναι μέρος του προβλήματος.Η αλλαγή πρέπει να είναι βαθειά και ριζική, δεν μπορεί να γίνει με επικοινωνία για ρομπότ που κάνουν διαλογή ή για hub που καλύπτουν μεγάλους όγκους.Το πρόβλημα είναι στρατηγικό και απαιτεί έναν νέο τρόπο σκέψης, μιαν άλλη νοοτροπία, μια προσέγγιση ποιότητας στην υπηρεσία και αυτά θέλουν συνέπεια και συνέχεια.Επίσης θέλουν αυθεντικότητα και ειλικρίνεια στις υποσχέσεις που δίνονται.
Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική φάση όπου το παλιό θα αντικατασταθεί από κάτι νέο ακόμη και εάν αυτό δεν είναι ορατό αυτή την στιγμή.Θα δούμε εάν αυτό το νέο θα προκύψει από τις εταιρείες που έχουν ήδη τα μεγαλύτερα μερίδια στην αγορά του courier ή θα έχουμε disruption απο έναν μικρότερο παίκτη η μια νέα πρόταση απο κάποιον “παίκτη” που τώρα δεν γνωρίζουμε.Πάντως εάν οι εταιρείες που ήδη έχουν μεγάλα μερίδια θέλουν να είναι αυτές που θα συνεχίσουν να είναι μεγάλες το να ξεκινήσουν αύριο την αλλαγή είναι αργά.Θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει χθες.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
