Η πανδημία του Covid-19 επέφερε πολλές αλλαγές στο εργασιακό τοπίο, υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να δουλέψουν με τηλεργασία, καθώς τους κράτησε μακριά από τα γραφεία. Καθώς οι εμβολιασμοί αυξήθηκαν και η ασθένεια έγινε πιο διαχειρίσιμη, η τηλεργασία έδωσε τη θέση της σε υβριδικά μοντέλα εργασίας και ευέλικτες ρυθμίσεις.
Η ευέλικτη εργασία, όπως ακριβώς υποδηλώνει και ο όρος, δημιουργήθηκε για να προσφέρει στους ανθρώπους μεγαλύτερη ευελιξία, δηλαδή να τους δίνει την δυνατότητα να ορίζουν εκείνοι το πρόγραμμά τους με τον τρόπο που τους εξυπηρετεί καλύτερα. Εκ πρώτης όψεως, θα έπρεπε να είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα και δύσκολα θα έβρισκε κανείς αρνητικά σε αυτό.
Αν και η ευέλικτη εργασία όντως έχει διάφορα θετικά και δίνει πολλές δυνατότητες, η πραγματικότητα απέχει πολύ από την θεωρία. Πολλαπλές έρευνες να έχουν αποδείξει ότι τελικά οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας δεν έχουν πάντα το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Έχει αναδειχθεί το ζήτημα ότι για πολλούς ανθρώπους, και ιδίως για γυναίκες, η ευέλικτη εργασία έχει καταστήσει πιο δύσκολη την αποσύνδεση από την εργασία. Το αποτέλεσμα είναι να δουλεύουν οι εργαζόμενοι πιο πολύ και τα όρια μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής να θολώνουν, κάτι που συνδέεται άμεσα με την επαγγελματική εξουθένωση.
Πάντως, έχει φανεί πως οι ρυθμίσεις ευέλικτης εργασίας είναι κάτι πολύ επιθυμητό για τις γυναίκες, κάτι που αποζητούν οι ίδιες. Μάλιστα, πολλές πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι πολλοί κατατάσσουν την ευελιξία μεταξύ των κορυφαίων προτεραιοτήτων τους, ξεπερνώντας ακόμη και τον μισθό. Για παράδειγμα, όταν η ασφαλιστική εταιρεία Zurich συμπεριέλαβε τους όρους “μερική απασχόληση”, “κατανομή εργασίας” και “ευέλικτη εργασία” στις αγγελίες πρόσληψης, ο αριθμός των γυναικών που υπέβαλαν αίτηση για διευθυντικές θέσεις αυξήθηκε κατά σχεδόν 20%.
Διαβάστε επίσης: Γιατί οι γυναίκες είναι περισσότερο burned-out από τους άντρες εργαζόμενους;
Ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
Συχνά ο όρος “ευελιξία” συνδέεται με καθεστώτα όπως η τετραήμερη εβδομάδα ή η εργασία μόνο τα πρωινά. Ωστόσο, στην πραγματικότητα το ζήτημα δεν είναι τόσο επιφανειακό. Αντίθετα, περιλαμβάνει μια πιο θεμελιώδη επανεξέταση της έννοιας της εργασίας και της σύμβασης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, η οποία δημιουργεί μια δυνατότητα για τον εργαζόμενο να ελέγχει το πρόγραμμά του σύμφωνα με τις προσωπικές του προτεραιότητες.
Ο καθένας ενδεχομένως να χρειαζόταν κάτι τέτοιο, και δεν είναι μόνο οι εργαζόμενες μητέρες που θέλουν χρόνο για τον εαυτό τους κατά τη διάρκεια της εργάσιμης μέρα. Όλοι έχουμε τις δικές μας ανάγκες. Εάν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες είχαν μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής θα μπορούσε να προσαρμοστεί με εντυπωσιακό τρόπο.
Προκατάληψη εις βάρος των γυναικών και των ευέλικτων ρυθμίσεων
Η ευελιξία στην εργασία συχνά συνδέεται με το φύλο, κάτι που σχετίζεται έμμεσα με φυλετικές προκαταλήψεις και στερεότυπα. Είναι μια θλιβερή πραγματικότητα ότι το βάρος της φροντίδας των παιδιών και των ηλικιωμένων πέφτει δυσανάλογα στις γυναίκες, και η διαμόρφωση των δυνατοτήτων ευελιξίας ειδικά ως ένα γυναικείο ζήτημα σε μια εταιρεία ενισχύει και ρίχνει φως στην προκατάληψη.
Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να μη συνδέεται η ευέλικτη εργασία με το είδος των θέσεων εργασίας που προσανατολίζονται σε καθήκοντα χαμηλής ευθύνης και χαμηλών αμοιβών που παραδοσιακά συνδέονται με τη μερική απασχόληση. Στην ΕΕ, οι εργαζόμενες γυναίκες έχουν σχεδόν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να απασχολούνται με μερική απασχόληση σε σχέση με τους άνδρες. Η ερμηνεία της “ευελιξίας” ως προσφοράς περισσότερων ρόλων μερικής απασχόλησης στις γυναίκες είναι κάτι που επίσης ενισχύει το στερεότυπο.
Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να θέλουν να εργάζονται εξ αποστάσεως και είναι πιο δύσκολο να διαχειριστεί κανείς τις αλληλεπιδράσεις με δίκαιο τρόπο όταν κάποιοι άνθρωποι βρίσκονται μαζί φυσικά και άλλοι εξ αποστάσεως. Έτσι, οι εταιρείες θα πρέπει να κάνουν ακόμη και τους ανώτερους ρόλους πιο ευέλικτους, ώστε να είναι προσβάσιμοι και για τις γυναίκες εργαζόμενες που βιώνουν προσωπικούς περιορισμούς και αποζητούν την ευελιξία.
Με άλλα λόγια, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες επαναφέρουν τους ανθρώπους στο γραφείο, πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα νέα πρότυπα υβριδικής εργασίας δεν θέτουν σε μειονεκτική θέση την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των γυναικών. Υπάρχει μια αναδυόμενη ανάγκη να εκπαιδεύονται οι διευθυντές στην διαχείριση της υβριδικής εργασίας, διασφαλίζοντας ότι οι απομακρυσμένοι εργαζόμενοι δεν περιθωριοποιούνται λόγω των πιο ευέλικτων ρυθμίσεών τους, δεδομένης της τάσης να αναδεικνύονται όσοι έχουν ισχυρή φυσική παρουσία στο γραφείο.
Διαβάστε επίσης: Πιστεύει η κοινωνία ότι οι γυναίκες και οι άνδρες είναι εξίσου κατάλληλοι ηγέτες;
Ο ρόλος των ηγετών
Η ευελιξία προϋποθέτει μια αναλυτική επανεξέταση της έννοιας της εργασίας και της σύμβασης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Οι υπεύθυνοι έχουν βασικότατο ρόλο σε αυτόν τον επαναπροσδιορισμό, καθώς και στον καθορισμό ορίων για όλους του εργαζόμενους. Ακόμα, οι εργοδότες πρέπει να καθορίσουν σαφείς στόχους για τους υπαλλήλους και τρόπους αξιολόγησής τους ανάλογα με το πόσο καλά επιτυγχάνουν τους στόχους τους, και όχι με το πόσες ώρες περνούν στο γραφείο.
Και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι μπορούν να συμβάλουν στην αλλαγή μιλώντας. Οι γυναίκες, στην προκειμένη περίπτωση, πρέπει να ενθαρρύνονται να υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους στην εργασία. Ωστόσο, τα βαθιά ριζωμένα συστημικά ζητήματα της ανισότητας των φύλων στον εργασιακό χώρο χρειάζονται κυρίως κυβερνητική δράση. Οι σκανδιναβικές χώρες, για παράδειγμα, πρωτοπορούν με νόμους που επιτρέπουν την ισότιμη κατανομή της γονικής άδειας, και όχι την άδεια μητρότητας μόνο για τις μητέρες.
Η άποψη ότι η ευελιξία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντιμετώπιση για διάφορα συστημικά ζητήματα που εμποδίζουν τις γυναίκες να διαπρέψουν στον εργασιακό χώρο αποτελεί μύθο. Η ευελιξία δεν μπορεί, από μόνη της, να αντιμετωπίσει βαθιά ριζωμένα ζητήματα, όπως το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, τις διακρίσεις στον χώρο εργασίας και την έλλειψη εκπροσώπησης των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις. Μπορεί να συμβάλει, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα κατανοηθεί ευρύτερα.
Με πληροφορίες από το World Economic Forum
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
