Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια μαζική άνοδος των παραιτήσεων στις εταιρείες, ένα φαινόμενο που ονομάστηκε Μεγάλη Παραίτηση. Αυτό πήρε ώθηση από την πανδημία, η οποία άλλαξε ριζικά τις προτεραιότητες και τις επιθυμίες των εργαζομένων και τους έκανε λιγότερο ανεκτικούς και συμβιβαστικούς. Ένας από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι παραιτούνται φαίνεται να είναι λόγω ενός τοξικού αφεντικού ή μιας τοξικής εταιρικής κουλτούρας.
O χαρακτηρισμός “τοξικός” χρησιμοποιείται συχνά για να αναφερθεί σε έναν χώρο εργασίας που προκαλεί αρνητικά συναισθήματα, ωστόσο, η έννοια δεν είναι αρκετά σαφής από μόνο της ως προς το τι ακριβώς σημαίνει. Έχει διαφορά το να είναι ένα εργασιακό περιβάλλον ή οι εργοδότες και οι συνάδελφοι τοξικοί από το να είναι απλώς ακατάλληλος ο εργοδότης ή οι σχέσεις με τους συναδέλφους να μην είναι ιδανικές.
Το WorkLife επεδίωξε να ρίξει λίγο περισσότερο φως στην έννοια της τοξικότητας στον εργασιακό χώρο μιλώντας με διάφορους ειδικούς του κλάδου. Παρακάτω ακολουθεί μια πιο βαθιά ανάλυση της τοξικότητας στον εργασιακό χώρο τόσο στις πιο ακραίες μορφές, όπου είναι πιο ευδιάκριτη, όσο και στις πιο ήπιες, όπου συνήθως περνά απαρατήρητη.
Ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον οδηγεί σε αυξημένο άγχος στην καθημερινή επαγγελματική ζωή. Οι διευθυντές που ασκούν πίεση, τα αυστηρά deadlines, το χάσμα επικοινωνίας μεταξύ των εργαζομένων και της διοίκησης και πολλά άλλα είναι σημάδια ενός τοξικού χώρου εργασίας. Η έλλειψη αναγνώρισης, η ευνοϊκότητα, η ανθυγιεινή επικοινωνία, τα κουτσομπολιά και ο μεγάλος κύκλος εργασιών είναι μερικοί λόγοι που προκαλούν εργασιακή εξουθένωση.
Τοξική εταιρική κουλτούρα
Η εταιρική κουλτούρα, οι κανόνες, οι αξίες, οι πολιτικές και οι πρακτικές που γίνονται αποδεκτές σε έναν οργανισμό μπορεί να είναι τοξικά. Ένας ορισμός που έχει διατυπωθεί για την τοξική κουλτούρα σε μια εταιρεία είναι πως είναι εκείνη της οποίας τα συστήματα και οι κανόνες υποστηρίζουν ή διαιωνίζουν τη δυσπιστία, τον φόβο, την αγένεια και τον εκφοβισμό στους εργαζομένους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η μονόδρομη επικοινωνία από τον εργοδότη στον εργαζόμενο και η έλλειψη χώρου για έκφραση των αναγκών και τον επιθυμιών του εργαζομένου. Αυτό κάνει το εργασιακό περιβάλλον πιο αυταρχικό και λιγότερο συνεργατικό, επηρεάζοντας σίγουρα και την ποιότητα του αποτελέσματος. Όλα αυτά ενισχύονται επειδή σε αυτό το περιβάλλον η κακή συμπεριφορά δεν γίνεται απλώς αποδεκτή, αλλά διαιωνίζεται και επιβραβεύεται.
Διαβάστε επίσης: Έρευνα | Οι υπάλληλοι που νιώθουν ότι δεν τους ακούν, παραιτούνται
Σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη του Ινστιτούτου Υγείας McKinsey, το 1/4 των εργαζομένων σε όλο τον κόσμο αναφέρει τακτικά ότι έχει βιώσει υψηλά επίπεδα τοξικής συμπεριφοράς στον χώρο εργασίας. Στο μεταξύ, η τοξική συμπεριφορά σε μια εταιρείας συνδέεται άμεσα με την παραίτηση του προσωπικού. Οι εργαζόμενοι που δήλωσαν ότι βιώνουν τοξική συμπεριφορά στην εργασία τους είναι οκτώ φορές πιο πιθανό να αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα συμπτωμάτων επαγγελματικής εξουθένωσης. Αυτό καθιστά έξι φορές πιο πιθανό να θέλουν να αφήσουν τη δουλειά τους μέσα στους επόμενους τρεις έως έξι μήνες.
Συμπερασματικά, η τοξική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας για την πρόθεση παραίτησης εντός των επόμενων τριών έως έξι μηνών. Στην πραγματικότητα, ωθεί τους εργαζόμενους να παραιτηθούν τέσσερις φορές περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα στον χώρο εργασίας που αξιολογήθηκε στην έρευνα. Ο μέσος άνθρωπος περνάει 90.000 ώρες στη δουλειά κατά τη διάρκεια μιας μέσης ζωής. Είναι λοιπόν κατανοητό ότι θέλουμε να περνάμε τον χρόνο μας σε ένα υγιές, άνετο και γεμάτο χαρά περιβάλλον.
Τοξικός vs. ακατάλληλος εργοδότης
Ένας ακατάλληλος εργοδότης μπορεί να είναι κάποιος που δεν έχει τις τεχνικές ή διοικητικές δεξιότητες για να ηγηθεί καλά ενός έργου, αλλά αυτό έχει τεράστια διαφορά από το να είναι τοξικός. Ένας τοξικός εργοδότης μπορεί να είναι πολύ ικανός από άποψη δεξιοτήτων αλλά να επιδεικνύει άσχημη συμπεριφορά στον τρόπο που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους.
Πιθανές τοξικές συμπεριφορές εκ μέρους ενός εργοδότη είναι το να γελοιοποιεί τους υπαλλήλους και να τους υποτιμά κάνοντας αρνητικά σχόλια. Ακόμα, οι τοξικοί εργοδότες μπορεί να παίρνουν τα εύσημα για τη δουλειά των άλλων ή να πιστεύουν πάντα ότι έχουν δίκιο και ότι οι ιδέες τους είναι οι καλύτερες. Επιπλέον, μπορεί να αρνούνται να εξετάσουν άλλες λύσεις στα διάφορα ζητήματα και να μη συμμετέχουν σε αμφίδρομες συζητήσεις.
Διαβάστε επίσης: Έρευνα | τι ακριβώς θέλουν οι εργαζόμενοι από έναν εργοδότη
Τοξικοί συνάδελφοι vs. κακές σχέσεις με συναδέλφους
Ένας εργαζόμενος μπορεί να μην έχει τις ιδανικές σχέσεις με τους συναδέλφους του. Εξαιτίας διαφορών στον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία ή ακόμα και την έλλειψη φυσικής επαφής σε περιπτώσεις τηλεργασίας, μπορεί οι εργαζόμενοι να μην έχουν ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ τους. Οι μπορεί αυτές να είναι και σημαντικά διαταραγμένες με τσακωμούς και κακή συνεργασία. Αυτά μπορεί να δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα, αλλά δεν έχουν να κάνουν απαραίτητα με τοξικότητα.
Διαβάστε επίσης: Οι «συνάδελφοι-φαντάσματα»: μια παράπλευρη συνέπεια της εξ αποστάσεως εργασίας
Αντίθετα, τοξικοί θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι συνάδελφοι που κάνουν υποτιμητικά σχόλια για ένα άτομο ή τις ιδέες του. Ακόμα μπορεί να αποκλείουν κάποιο άτομο από τις συζητήσεις. Φυσικά, τοξικοί είναι και οι συνάδελφοι που επιδεικνύουν ρατσιστικές ή σεξιστικές συμπεριφορές και απόψεις απέναντι σε άλλους συναδέλφους.
Παράδειγμα τοξικής συμπεριφοράς
Τα παραπάνω στοιχεία φανερώνουν διάφορα παραδείγματα τοξικότητας ακόμα και από τις μεγαλύτερες εταιρείες. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η ανακοίνωση του Elon Musk προς τους υπαλλήλους της SpaceX και της Tesla που απαιτούσε να βρίσκονται στο γραφείο τουλάχιστον 40 ώρες την εβδομάδα, αλλιώς θα απολύονταν. Μπορεί η απαίτηση της επιστροφής στο γραφείο να μην είναι από μόνη της κάτι τοξικό, όμως τρόπος που το επικοινώνησε ο Elon Musk θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έτσι.
Με άλλα λόγια, ίσως για να απαιτείται η επιστροφή στο γραφείο υπάρχει λόγος, όπως ενδεχομένως στοιχεία χαμηλής απόδοσης, πράγμα που μπορεί να συνδέεται με την εργασία από το σπίτι. Ωστόσο, το μήνυμα δε θα χαρακτηριζόταν τοξικό εάν είχε μια άλλη διατύπωση. Αν, για παράδειγμα, εξηγούσε το σκεπτικό πίσω από τη νέα πολιτική, οικοδομούσε μια συναίνεση και επέτρεπε τη σταδιακή επιστροφή στο γραφείο, αντί να μιλάει για απόλυση σε περίπτωση μη άμεσης συμμόρφωσης, σίγουρα κανείς δεν θα μπορούσε να το χαρακτηρίζει τοξικό.
Διαβάστε επίσης: Έρευνα | Πώς νιώθουν οι υπάλληλοι που επιστρέφουν στο γραφείο μετά την τηλεργασία
Μπορεί οι μεγάλες εταιρείες να έχουν περισσότερα περιθώρια τοξικότητας στην εταιρική τους κουλτούρα, αλλά οι μικρότερες εταιρείες θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικές με αυτό, καθώς μπορεί να αποδειχθεί ένα επιζήμιο ζήτημα. Οι μικρότερες εταιρείες μπορεί πολύ πιο εύκολα να χάσουν τους εργαζομένους τους, πράγμα που θα προκαλέσει ποικίλα προβλήματα, και καθώς πλέον τα νέα κυκλοφορούν και οι άνθρωποι δε διστάζουν να καταγγείλουν την τοξικότητα όταν την βιώνουν, μια τοξική εταιρεία θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην πρόσληψη νέων υπαλλήλων.
Διαχείριση τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος
Η τοξικότητα στον επαγγελματικό χώρο μπορεί να δημιουργήσει πολύ αρνητικά συναισθήματα και να επηρεάσει σημαντικό τον ψυχισμό ενός ανθρώπου. Εύλογα, λοιπόν, τα άτομα αυτά εγκαταλείπουν μια θέση εργασίας και αναζητούν κάτι καλύτερο που θα επιδεικνύει περισσότερο σεβασμό στην προσωπικότητά τους.
Ωστόσο, δεν είναι πάντα εύκολο να εγκαταλείπει απλώς κάποιος μια τοξική εταιρεία. Μερικές φορές τα άτομα είναι υποχρεωμένα να υπομείνουν την κατάσταση, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μπορέσουν να διαχειριστούν σε ένα βαθμό οι εργαζόμενοι αυτήν την κατάσταση. Το σημαντικότερο είναι να θέσει ο εργαζόμενος τα προσωπικά του όρια. Τα όρια πρέπει να τίθενται ιδανικά σε αρχικά στάδιο, αν και ποτέ δεν είναι αργά, με σταθερό αλλά ήπιο ή ουδέτερο τόνο.
Με πληροφορίες από worklife.news
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
