Μέσα στον τελευταίο χρόνο, τα delivery apps που υπόσχονται εξαιρετικά γρήγορη παράδοση των αγορών, ειδών σούπερ μάρκετ κυρίως, χάρη στα κατά τόπους dark stores, έχουν γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη και έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον των επενδυτών, που δείχνουν να αναμένουν σημαντικές αποδόσεις στο μέλλον.
Το μοντέλο των «σκοτεινών καταστημάτων» είναι χτισμένο γύρω από την υπηρεσία πολύ γρήγορης παράδοσης της παραγγελίας στον καταναλωτή· στόχος, το delivery των 10 λεπτών. Για να επιτευχθεί αυτό, οι εταιρείες εγκαθιστούν σε διάφορες γειτονιές των πόλεων dark stores, που είναι μη επισκέψιμα καταστήματα, στα οποία ετοιμάζονται για τους διανομείς οι παραγγελίες που πρέπει να παραδοθούν στις γύρω περιοχές. Dark stores, ή κέντρα διανομής, υπάρχουν πλέον σε πολλές μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, και στην Ελλάδα.
Ωστόσο, τα πράγματα δε μοιάζουν να προχωρούν με τον αναμενόμενο ευοίωνο τρόπο. Σε αρκετές πόλεις, οι κάτοικοι στις γειτονιές όπου ανοίγουν αυτά τα «σκοτεινά καταστήματα» αντιδρούν, περίπου με τον ίδιο τρόπο που αντιδρούσαν όταν άρχισαν οι οικιστικές ζώνες να γεμίζουν με τους τουρίστες των καταλυμάτων του Airbnb που ξαφνικά πλημμύρισαν τις πόλεις. Και αν αυτές οι νέες delivery υπηρεσίες φάνταζαν ευπρόσδεκτες την περασμένη χρονιά, όταν ακόμα υπήρχαν και τα κατά τόπους lockdowns, τώρα που εξαπλώνονται, αναδεικνύονται για μεγάλη μερίδα των κατοίκων ως ενοχλητικοί εισβολείς.
Διαβάστε ακόμα: Η αρνητική πλευρά των dark stores και του γρήγορου delivery
Οι αρχές των πόλεων, μάλιστα, συμφωνούν με τους κατοίκους, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη απόφαση του Άμστερνταμ και έπειτα του Ρότερνταμ, στην Ολλανδία, που επέβαλαν «πάγωμα» στο άνοιγμα νέων dark stores για ένα χρόνο, διαταράσσοντας τον προγραμματισμό μεγάλων εταιρειών, όπως οι Gorillas, Getir, Flink και Zapp, που είχαν σχέδια να επεκτείνουν το δίκτυό τους στις πόλεις, ώστε να γίνουν επικερδείς. Στον ίδιο δρόμο είναι πιθανόν να κινηθούν και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, που βλέπουν τα κέντρα διανομής να διαταράσσουν τον αστικό τους ιστό.
Η Ολλανδία, καθώς είναι μικρή και πυκνοκατοικημένη, είναι ιδιαίτερα δελεαστική για αυτές τις εταιρείες, και ήδη, τον Ιανουάριο υπήρχαν μόνο στο Άμστερνταμ 31 dark stores, ενώ και ο αριθμός των καταναλωτών που χρησιμοποιούν αυτές τις υπηρεσίες έχει τριπλασιαστεί μέσα σε ένα χρόνο, φτάνοντας τις 700.000. Μαζί όμως με τους πελάτες, αυξάνονται και τα παράπονα και οι καταγγελίες: φασαρία από τους διανομείς που πηγαινοέρχονται ή κάνουν το διάλειμμά τους έξω από τα κέντρα διανομής, που λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, κυκλοφοριακή συμφόρηση στις γειτονιές, κλείσιμο πεζοδρομίων από τα μηχανάκια και τα ποδήλατα, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που οι κάτοικοι καταγγέλλουν επιθετική συμπεριφορά ή παρενόχληση από τους διανομείς – οι οποίοι από την πλευρά τους απαντούν ότι και οι ίδιοι έχουν να αντιμετωπίσουν επιθετικότητα και ρατσισμό.
Όλα αυτά, ωστόσο, κινητοποίησαν τις αρχές να παγώσουν το άνοιγμα νέων dark stores, με την απαγόρευση να ισχύει από τις 27 Ιανουαρίου στο Άμστερνταμ και μία εβδομάδα αργότερα για το Ρότερνταμ. Αυτές τις μέρες, λέγεται ότι σε ανάλογες αποφάσεις για συγκεκριμένες περιοχές προσανατολίζονται η Χάγη, το Γκρόνινγκεν, το Άρνεμ.
Παράπονα για θόρυβο και ενοχλήσεις από τα dark stores έχουν γίνει και σε περιοχές του Λονδίνου και του Βερολίνου, ενώ στο Παρίσι, ο αντιδήμαρχος χαρακτήρισε αυτά τα χωρίς διακριτικά καταστήματα πληγή για το τοπίο της πόλης και κάλεσε τους υπεύθυνους να βγάλουν άδειες αποθηκών, με την απειλή προστίμων.
Αλλά, όπως εξηγούν από την πλευρά των εταιρειών, ολόκληρο το business model αυτών των εφαρμογών είναι βασισμένο στην ιδέα του delivery των 10 λεπτών και αυτό, για να είναι εφικτό, απαιτείται παρουσία μέσα στις γειτονιές – εκεί δηλαδή που προκαλείται η ενόχληση. Αν απομακρυνθούν σε περιοχές έξω από τις πυκνοκατοικημένες, ώστε να μην ενοχλούν με την σε 24ωρη βάση τροφοδοσία τους, τότε δε θα μπορούν να εξυπηρετήσουν σε τόσο σύντομο χρόνο. Παράλληλα, οι εταιρείες προσπαθούν να δώσουν έμφαση στους ευχαριστημένους πελάτες τους, που κάνουν χρήση των υπηρεσιών τους, και δηλώνουν ότι είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με τις δημοτικές αρχές για να βρουν κοινά αποδεκτές λύσεις – αν και κάποιες από τις προτεινόμενες, όπως το πολύ περιορισμένο ωράριο και η εύρεση χώρων για τους διανομείς, θα επιβάρυναν το ήδη περιορισμένο περιθώριο κέρδους τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι εταιρείες δηλώνουν απογοητευμένες και έκπληκτες, καθώς κινδυνεύουν να χάσουν χρηματοδοτήσεις επενδυτών, λένε ότι οι απαγορεύσεις αυτές θα τους αναγκάσουν να επιβαρύνουν τη χρήση των ήδη υπαρχόντων κέντρων διανομής, και προσπαθούν να δώσουν έμφαση στον αριθμό των ανθρώπων που απασχολούν. Η Gorillas, λόγου χάρη, που ιδρύθηκε στο Βερολίνο το 2020 και στηρίζεται από επενδυτές όπως ο κολοσσός Delivery Hero, διαθέτει αυτήν τη στιγμή 180 dark stores σε ολόκληρη την Ευρώπη, και μόνο στο Άμστερνταμ, που ήταν και η πρώτη πόλη που επέβαλε το «πάγωμα», απασχολεί 2.000 υπαλλήλους.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι αυτοί οι περιορισμοί θα μπορούσαν να ωφελήσουν τελικά τους μεγαλύτερους ανταγωνιστές αυτών των υπηρεσιών, που είναι οι ήδη δημοφιλείς πλατφόρμες διανομής φαγητού, οι οποίες συνεργάζονται με μεγάλα σούπερ μάρκετ και προσφέρουν και υπηρεσίες παραγγελιοληψίας.
Δεν είναι σίγουρο πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα με αυτήν την ιδέα που έμοιαζε ότι θα κατακτήσει τις πόλεις με την ταχύτητα των υπηρεσιών. Αλλά καθώς, εκτός από τις διαμαρτυρίες, φαίνεται ότι ακόμα υπάρχει προοπτική και κοινό, όπως αποδεικνύεται από τα νούμερα των πελατών, οι εταιρείες σίγουρα θα αναζητήσουν τρόπους να συνεχίσουν να παραδίδουν τα ψώνια των καταναλωτών σε ταχύτητες ρεκόρ.
Υπάρχει, λόγου χάρη, η σκέψη, ότι θα μπορούσαν να αναζητήσουν περισσότερο χώρο, μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, που θα τους δίνουν μεγαλύτερη άνεση να περικλείουν όλα τα στάδια της επιχείρησής τους, να διαθέτουν δηλαδή χώρους φορτοεκφόρτωσης και ανεφοδιασμού και σταθμούς φόρτισης για τα οχήματα. Αλλά αυτές οι αλλαγές θέλουν χρόνο, και οι πελάτες θέλουν ταχύτητα, λένε οι υπεύθυνοι των εταιρειών. Ίσως όλα εξαρτηθούν τελικά από το πώς θα κινηθούν οι αρχές και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
