Η κυριαρχία της πίτσας στη διεθνή γαστρονομία δεν οφείλεται τόσο σε ένα ένδοξο παρελθόν που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, όσο από ένα ανθρωπολογικό φαινόμενο γνωστό ως “φαινόμενο της πίτσας”.
Ο όρος αυτός αποτυπώνει ουσιαστικά το αποτέλεσμα που επιφέρει ένα ασήμαντο πολιτιστικό στοιχείο ή κάποια πρακτική μιας χώρας όταν εξάγεται σε μια άλλη χώρα, όπου και επιτυγχάνει ένα μη αναμενόμενο επίπεδο επιτυχίας. Η μητρική χώρα βλέπει τότε την αξία που αποδίδεται σε κάτι που θεωρούσε δεδομένο, το επανεκτιμά και από τη νέα οπτική γωνία, γεννιέται μια δυνητικά προσοδοφόρα παράδοση. Η ιστορία της ιταλικής πίτσας είναι το κατεξοχήν παράδειγμα αυτού του φαινομένου.
Η λέξη “πίτσα” εμφανίζεται στα μεσαιωνικά λατινικά, αλλά μέχρι τον 16ο αιώνα, σε όλη την ιταλική χερσόνησο, ο όρος αναφερόταν κυρίως σε πλούσια, προζυμένια ψωμιά και όχι στην μορφή της πίτσας που ξέρουμε σήμερα. Μόλις στα τέλη του 18ου αιώνα παρατηρείται η πρώτη αναφορά στην πίτσα ως αντικείμενο εμπορίου και του διανομέα πίτσας.
Η ναπολιτάνικη πίτσα, όπως είναι γνωστή σήμερα, ήταν ένα κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο. Ήταν αρχικά ένα είδος street food, αν και τον 19ο αιώνα, ο όρος αυτός δεν είχε ούτε ίχνος του ρομαντισμού που έχει σήμερα. Τότε ήταν ένα γεύμα στο οποίο είχαν πρόσβαση οι κατώτερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες, οι οποίες δεν είχαν πολλές άλλες ευκαιρίες για φαγητό. Έτσι, η πίτσα συνδέθηκε γρήγορα με όσους την έτρωγαν, στιγματίζοντάς την εξαρχής με συνειρμούς φτώχειας, βρωμιάς και αρρώστιας.
H βασίλισσα της πίτσας Μαργαρίτα
Σύμφωνα με τον μύθο, το 1889, η βασίλισσα Μαργαρίτα έκανε δεκτό το αίτημα για τη βασιλική σφραγίδα στη ναπολιτάνικη πίτσα με τυρί και βασιλικό, επιτρέποντας έτσι να φέρει το όνομά της – η γνωστή πίτσα μαργαρίτα, εξευγενίζοντας έτσι ένα μέχρι πρότινος ατιμωτικό φαγητό. Τα κρατικά αρχεία, ωστόσο, δεν έχουν καμία σχετική καταγραφή, ενώ η εγκριτική επιστολή κηρύχθηκε πρόσφατα πλαστή.
Οι 54 πιτσαρίες που καταγράφηκαν στη Νάπολη στις αρχές του 19ου αιώνα αυξήθηκαν σε 121 μέχρι το 1900. Η πίτσα φαίνεται ότι ήταν δημοφιλής, αλλά μόνο στη Νάπολη, καθώς κάθε προσπάθεια να ανοίξει μια πιτσαρία σε άλλα μέρη της Ιταλίας κατέληγε σε αποτυχία. Βέβαια, η ναπολιτάνικη πίτσα άρχισε να εμφανίζεται στα τοπικά βιβλία μαγειρικής ως καινοτομία, αλλά και πάλι δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το παρελθόν της, παρά την κατασκευασμένη έγκριση της βασίλισσας.
Διαβάστε ακόμα: Η Pizza Hut ανάμεσα στα πιο επιτυχημένα brands στο TikTok
Με την αλλαγή του αιώνα, η πίτσα εξάχθηκε στις ΗΠΑ μαζί με τους Ιταλούς μετανάστες και άρχισε να διαδίδεται σε περιοχές με υψηλή συγκέντρωση μεταναστών από τη νότια Ιταλία, κυρίως στη Νέα Υόρκη. Παρόλ’ αυτά, υπήρχαν ακόμα πολλοί που δεν την εκτιμούσαν. Ωστόσο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ιταλία γνώρισε μια μαζική μετανάστευση από το νότο προς το βορρά, με πολλούς να εγκαταλείπουν τις φτωχές αγροτικές περιοχές και τις συνθήκες των αστικών κέντρων για την ασφάλεια και τις ευκαιρίες που προσέφεραν οι βιομηχανοποιημένες πόλεις.
Παράλληλα, καθώς η ροή του τουρισμού άρχισε να επιταχύνεται στην Ιταλία, οι ξένοι περίμεναν να βρουν πίτσα παντού, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι επρόκειτο για μια γαστρονομική παράδοση που περιοριζόταν στη Νάπολη. Ξαφνικά, το εμπόριο πίτσας έγινε μια προσοδοφόρα αγορά.
Οι μεταπολεμικές δεκαετίες στην Ιταλία ήταν μια εποχή πρωτοφανούς ανάπτυξης, που αναφέρεται ως “οικονομικό θαύμα”, με όλο και περισσότερους Ιταλούς να είναι σε θέση να συμμετέχουν στην οικονομία του ελεύθερου χρόνου και με τον τουρισμό να αυξάνεται ραγδαία. Καθώς οι τουρίστες από όλο τον κόσμο έδειχναν μεγάλη αγάπη για την πίτσα, πολλοί Ιταλοί άρχισαν να δίνουν προτεραιότητα στο συγκεκριμένο πιάτο, και πλέον αγαπούσαν την πίτσα, την οποία άρχισαν να συνδυάζουν με ευχάριστες εμπειρίες, οικονομική άνεση, διασκέδαση με αγαπημένα πρόσωπα.
Διαβάστε ακόμα: Γνωρίζετε την πραγματική προέλευση των ζυμαρικών; δεν είναι η Ιταλία
Σήμερα, η Associazione Verace Pizza Napoletana, που ιδρύθηκε το 1984, λειτουργεί με αποστολή την προστασία της “αληθινής” ναπολιτάνικης πίτσας. Οι αρχές της AVPN ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο πιστοποιώντας τις πιτσαρίες εάν, και μόνο εάν, η πίτσα ανταποκρίνεται στα πρότυπα ποιότητας αυτής της μεγάλης ιστορικής παράδοσης. Τα αυστηρά τους κριτήρια υπαγορεύουν ότι η πίτσα πρέπει να σχηματίζεται με το χέρι, χωρίς τη βοήθεια πλάστη, και στη συνέχεια να ψήνεται γρήγορα σε ξυλόφουρνο 905°F για όχι περισσότερο από 90 δευτερόλεπτα.
Στο τώρα, η πίτσα είναι μια αγαπημένη επιλογή για ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και έχει συνδεθεί με τις πιο ευχάριστες στιγμές, με διασκέδαση, με χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια. Έχει πλέον εξελιχθεί σε πολλές διαφορετικές μορφές και με διάφορες επιλογές συστατικών και μπορεί να καλύψει όλα τα γούστα. Για την ίδια την Ιταλία και τους Ιταλούς, η πίτσα υπήρξε ένα βασικό στοιχεία ανάπτυξης και είναι πλέον συνυφασμένη με την ιταλική κουλτούρα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
