Το τελευταίο διάστημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο πιο δυναμικά η συζήτηση για την εβδομάδα των τεσσάρων ημερών και, εκτός από τις εταιρείες που κατά καιρούς πειραματίζονται, συνήθως με τουλάχιστον ικανοποιητικά αποτελέσματα, με αυτό το διαφορετικό μοντέλο που καταργεί το πενθήμερο, έχουν αρχίσει και κυβερνήσεις να προτρέπουν τις επιχειρήσεις να το υιοθετήσουν.
Αυτό συμβαίνει στη διαβόητη για τη σκληρή εργασιακή της κουλτούρα Ιαπωνία, όπου η κυβέρνηση συστήνει στις εταιρείες να προσφέρουν στους εργαζομένους τους τη δυνατότητα να δουλεύουν τέσσερις μέρες την εβδομάδα αντί για πέντε. Η κυβερνητική πρόταση διατυπώθηκε επισήμως τον περασμένο Ιούνιο, στο πλαίσιο της οικονομικής και δημοσιονομικής στρατηγικής της, και έχει ως στόχο να βελτιώσει την ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής των εργαζομένων και να δώσει ώθηση στην παραγωγικότητα.
Έτσι, ο όμιλος Panasonic στην Ιαπωνία ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει στους υπαλλήλους του που ενδιαφέρονται, τη δυνατότητα να επιλέξουν την τετραήμερη εβδομάδα, για να υποστηρίξει την ευημερία τους, όπως διατυπώνεται από την πλευρά της εταιρείας. Ειδικότερα, η εταιρεία επιθυμεί να υποστηρίξει τους υπαλλήλους της που θέλουν να ασχοληθούν και με τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα, είτε πρόκειται γαι χόμπι ή εθελοντισμό είτε για μια δεύτερη δουλειά. Αυτή η εναλλακτική συνδυάζεται και με έναν πιο ευέλικτο προγραμματισμό αναφορικά με τον τρόπο και το μοντέλο εργασίας μέσα στην εταιρεία, όπως για παράδειγμα με τη δυνατότητα να μπορεί κανείς να δουλεύει εξ αποστάσεως ή να μπορεί να αποφασίσει αν θα μετατεθεί σε μια άλλη πόλη χωρίς την οικογένειά του.
Βέβαια, η Panasonic ανήκει σε ένα μόλις 8% ιαπωνικών εταιρειών που έχουν προσφέρει αυτήν τη δυνατότητα των τεσσάρων εργάσιμων ημερών, όπως τουλάχιστον διαπιστώνεται σε έρευνα του 2020 από το ιαπωνικό υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Ευημερίας. Πρόκειται συνήθως για επιχειρήσεις που θέλουν να βοηθήσουν τους υπαλλήλους τους να αντεπεξέλθον στις υποχρεώσεις της προσωπικής τους ζωής, όπως στην περίπτωση μια ασφαλιστικής, ή της Yahoo Ιαπωνίας, που από το 2017 προσφέρουν ένα τρίτο ρεπό μέσα στην εβδομάδα σε όσους έχουν μικρά παιδιά ή υπερήλικες συγγενείς να φροντίσουν. Υπάρχουν και άλλες εταιρείες, που με τον έξτρα αυτό χρόνο θελουν να δώσουν την ευκαιρία οι εργαζόμενοι να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, που μακροπρόθεσμα θα ωφελήσουν και τις ίδιες, καθώς διευρύνουν τιςδραστηριότητές τους και σε άλλους τομείς.
Αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο φαίνεται ότι προσεγγίζεται με θετικότερη διάθεση η ιδέα της τετραήμερης εργασίας, αφενός επειδή η ψυχική υγεία των υπαλλήλων αρχίζει να απασχολεί σοβαρά τους μεγάλους οργανισμούς, που έρχονται αντιμέτωποι με αυτό που έφτασε να χαρακτηριστεί «επιδημία burn-out», αφετέρου επειδή η πανδημία, με τα νέα πρακτικά, ψηφιακά εργαλεία που άρχισαν να χρησιμοποιοούνται ευρέως για την εξ αποστάσεως εργασία, ανέδειξε την αξία του ελεύθερου χρόνου και τη δυνατότητα να είναι κανείς περισσότερο παραγωγικός, σε λιγότερο χρόνο.
Έτσι, πραγματοποιούνται ανά τον κόσμο διάφορα πιλοτικά προγράμματα σε επιχειρήσεις που δοκιμάζουν αυτο το μοντέλο, τόσο τώρα, αλλά ήδη και πριν από την πανδημία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε έρευνα του 2019, καταγράφηκε άνοδος της παραγωγικότητας σε περισσότερες από το 60% των επιχειρήσεων που υιοθέτησαν την τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα. Την ίδια χρονιά, τα μέσα είχαν ασχοληθεί ιδιαίτερα με την περίπτωση της Microsoft, η οποία, επίσης στην Ιαπωνία, είδε θετική ανταπόκριση από το 90% των εργαζομένων της – και τα έξοδά της για ηλεκτρική ενέργεια να μειώνονται.
Στη Νέα Ζηλανδία, η Unilever εφαρμόζει αυτο το πρόγραμμα, και μάλιστα χωρίς μείωση του μισθού, και εξετάζει τώρα αν θα επεκτείνει αυτήν την πολιτική και σε άλλες περιοχές. Και στο Σαν Φρανσίσκο, μια start-up υιοθέτησε την τετράωρη εργασία μόνιμα, αφού κατέγραψε άνοδο της παραγωγικότητας έπειτα από μια δοκιμαστική περίοδο εφαρμογής.
Διαβάστε ακόμα: Οι πολλές ώρες δουλειάς συνεχίζουν να θεωρούνται δείκτης επιτυχίας
Ίσως βέβαια το περισσότερο προβεβλημένο παράδειγμα έρχεται από την Ισλανδία, που εφάρμοσε πιλοτικά το πρόγραμμα των τεσσάρων ημερών σε επιχειρήσεις για μια περίοδο από το 2015 έως το 2019, χωρίς να μειωθούν οι απολαβές των εργαζομένων. Το πρόγραμμα στέφθηκε με επιτυχία, και σήμερα το 86% του εργατικού δυναμικού στην Ισλανδία είτε ήδη εργάζεται λιγοτερες ώρες, είτε έχει την προοπτική να το κάνει.
Ωστόσο, οι εργοδότες δεν είναι συνήθως πρόθυμοι ή φοβούνται να προχωρήσουν σε μια τέτοια αλλαγή, όπως αποδεικνύον και τα χαμηλά ποσοστά, σε μεγάλο βαθμό επειδή αρνούνται να πληρώνουν τους υπαλλήλους τους τα ίδια χρήματα, για λιγότερο χρόνο, ακόμα και αν η παραγωγικότητά τους αντιστοιχεί σε εκείνην μιας τυπικής πενθήμερης εργάσιμης εβδομάδας. Η λύση που έχουν βρει κάποιες εταιρείες είναι να αυξήσουν τις ώρες εργασίας τις τέσσερις αυτές ημέρες, ώστε να υπάρξουν τρία ρεπό μέσα στην εβδομάδα. Παράλληλα, όταν αυτή η δυνατότητα προσφέρεται μόνο ως εναλλακτική, πολλοί εργαζόμενοι μπορεί να διστάζουν να την αξιοποιήσουν από φόβο ότι θα επιβαρύνουν τους συναδέλφους τους.
Από την άλλη, ειδικοί όπως εκείνοι του οργανισμού 4 Day Week Global, παρατηρούν ότι οι επιχειρήσεις βγαίνουν ωφελημένες από την υιοθέτηση της τετραήμερης εργασίας επειδή γίνονται πιο δελεαστικές για τους ταλαντούχους εργαζόμενους, κάτι που αποκτά ιδιαίτερη σημασία αυτήν την εποχή, που στον χώρο εργασίας γίνονται μεγάλες ανακατατάξεις, μετακινήσεις, εργαζόμενοι παραιστούνται και πολλές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν ικανά στελέχη. Το 63% των εταιρειών που εφαρμόζουν αυτό το πλάνο μειωμένου χρόνου, μάλιστα, αναφέρουν ότι, πράγματι, προσελκύουν τους καλύτερους – σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού.
Το πιθανότερο είναι, δεδομένου και του παραδείγματος της ιαπωνικής κυβέρνησης και της Panasonic, ότι θα ακολουθήσουν και άλλες επιχειρήσεις, έστω με δοκιμαστικά προγράμματα. Ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αισθητά διαφορετικό εργασιακό μέλλον.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
