Η γιγάντωση των social media έφερε, εκτός από διασκέδαση και «κοινωνική δικτύωση», και πολλή παραπληροφόρηση και απάτη, με πρώτα θύματα τους ίδιους του χρήστες. Ολοένα και συχνότερα καταγράφονται περιπτώσεις κατά τις οποίες κάποιος πέφτει θύμα του λεγόμενου catfishing· αναπτύσσει δηλαδή κάποιου είδους επικοινωνία και/ή σχέση σε κάποια πλατφόρμα social media ή μια dating εφαρμογή, με κάποιον που τελικά αποδεικνύεται ότι δεν είναι αυτός που νόμιζε.
Η κλοπή ταυτοτήτων, η δημιουργία πλαστών λογαριασμών, η χρήση deepfake βίντεο, με στόχο την παραπληροφόρηση, την οικονομική εκμετάλλευση, την προώθηση ρητορικής μίσους, έχουν γίνει πλέον τόσο κοινά, που είναι δεδομένο ότι η αυθεντικότητα των ταυτοτήτων των χρηστών σε αυτές τις εφαρμογές αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα, ο έλεγχος του οποίου έχει, εν πολλοοίς, ουσιαστικά χαθεί.
Το ζήτημα είναι ότι στις περισσότερες βιομηχανίες, οι χρήστες με τις πλαστές ταυτότητες βλάπτουν κατά βάση μόνο τον εκάστοτε κλάδο. Στα social media, όμως, ο αντίκτυπος είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς αποκτά αληθινές κοινωνικές, ψυχολογικές, οικονομικές διαστάσεις σε επίπεδο ατόμων.
Οι ίδιες οι πλατφόρμες έχουν κάνει κάποιες κινήσεις για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα, που όμως ούτε στο ελάχιστο δεν αποδεικνύονται ικανοποιητικές. Για παράδειγμα, το Facebook, στα τελη του 2020 κατέβασε 1,3 δισεκατομμύρια πλαστούς λογαριασμούς. Ουσιασικά, τόσο οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσο και οι εφαρμογές dating όπως το Tinder και το Bumble, κάνουν μόλις τα απολύτως απαραίτητα για να αποτρέψουν τις περιπτώσεις απάτης.
Έλεγχοι από moderators και με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης γίνονται, αλλά ο αριθμός των χρηστών είναι πλέον τέτοιος, που είναι αδύνατον να ελεγχθούν όλοι οι λογαριασμοί αποτελεσματικά. Ενδεικτικά, το Facebook ισχυρίζεται ότι διαθέτει 35.000 άτομα για να ελέγχουν και να επιβεβαιώνουν τη γνησιότητα του περιεχομένου, αλλά, όσο και αν αυτό το νούμερο ακούγεται μεγάλο, τελικά αντιστοιχεί ένας moderator σε 82.000 λογαριασμούς. Αν προστεθεί στην εξίσωση και το γεγονός ότι οι τεχνικές εξαπάτησης εξελίσσονται και τα deepfakes γίνονται όλο και πιο πειστικά, γίνεται σαφές ότι, πλέον, ακόμα και άνθρωποι εξοικειωμένοι με την ψηφιακή πραγματικότητα μπορούν να πέσουν θύματα κάποιου είδους απάτης.
Δείτε εδώ τι ανακάλυψε μια έρευνα για την ψηφιακή απάτη
Εν τω μεταξύ, το φαινόμενο του catfishing στα dating apps αναδεικνύεται σε συνηθισμένο. Ένα χρήστης μπορεί μέσα από μια τέτοια εφαρμογή να μιλά με κάποιον, να αναπτύξει μια σχέση μαζί του και τελικά να τον εμπιστευτεί τόσο, που να πειστεί για κάποιον λόγο να του δώσει χρήματα – οπότε και τελικά εκείνος εξαφανίζεται. Αυτές οι οικονομικές απάτες «ερωτικής» φύσης είναι τόσο συνηθισμένες, που μόνο σύμφωνα με όσες περιπτώσεις έχουν δηλωθεί στις ΗΠΑ, αγγίζουν το ποσό των 304 εκατομμυρίων δολαρίων για το 2020.
Παρόλ’αυτά, οι εφαρμογές dating αποτυγχάνουν να ελέγξουν την αυθεντικότητα της ταυτότητας όλων των χρηστών που τις χρησιμοποιούν. Η επιβεβαίωση ταυτότητας μπορεί να γίνει οικιειοθελώς σε εφρμογές όπως το Tinder, ωστόσο οι περισότερες δεν έχουν καμία σχετική πρόβλεψη, καθώς κάτι τέτοιο φοβούνται ότι θα απέτρεπε την εγγραφή νέων χρηστών.
Τελευταία, πολλές φωνές ακούγονται σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει αυτή η απουσία ελέγχου για τα άτομα και τις κοινωνίες, και σημειώνουν ότι θα έπρεπε η ίδια η κοινωνία, οι ίδιοι οι χρήστες να ζητήσουν να δημιουργηθούν από τις πλατφόρμες κάποιες δικλείδες ασφαλείας.
Από την άλλη, όμως, επισημαίνεται ότι η αυθεντικοποίηση της ταυτότητας στα social media μπορεί να έχει και κάποια ανεπιθύμητα αποτελέσματα: Για παράδειγμα, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, που χάρη στα social media μπορούν ίσως να επικοινωνήσουν, ή ανθρώπους που ζουν σε απολυταρχικά καθεστώτα και διώκονται για τις πολιτικές τους απόψεις. Ακόμα, από την αυθεντικοποίηση των λογαριασμών θα μπορούσαν να ωφεληθούν εκείνοι που διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις, καθώς έτσι θα διευκολύνονταν να χτίσουν ένα μεγαλύτερο κοινό και να ισχυρoποιήσουν το προσωπικό τους brand.
Δείτε ακόμα: Πώς αλλάζουν τα social media
Αλλά ακόμα και οι διαδικασίες αυθεντικοποίησης μπορεί να αποδειχθούν στην πορεία αναποτελεσματικές, όπως αποδεικνύει το πρόσφατο παράδειμα του Twitter, το οποιο κατάργησε το αντίστοιχο πρόγραμμα επιβεβαίωσης ταυτότητας, αφού επιβεβαίωσε ως γνήσιους πολλούς πλαστούς λογαριασμούς. Το Facebook έχει κάνει, από την πλευρά του κάποια επιπλέον βήματα, επιβάλλοντας την επιβεβαίωση ταυτότητας υπό όρους, όταν ένας χρήστς κλειδωθεί εκτός του λογαριασμού του, ενώ βασίζει την αυθεντικοποίησή του και σε συνεκτίμηση της συνηθισμένης συμπεριφοράς του χρήστη, των εκφράσεων ή των εικόνων που χρησιμοποιεί, ώστε να τον μπλοκάρει αν χρειαστεί.
Οι πλαστοί λογαριασμοί και οι κλοπές ταυτοτήτων αποτελούν ένα πολλαπλό πρόβλημα, που μπορεί να κοστίσει χρήματα στις πλατφόρμες, αλλά και να δημιουργήσει πολύ προσωπικά προβλήματα στους χρήστες. Παρόλ’ αυτά, οι εταιρείες δυσκολεύονται να λύσουν τον γρίφο της ισορροπίας ανάμεσα στη διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων των χρηστών, τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες τους και στην προστασια της κερδοφορίας τους. Είναι όμως σημαντικό να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την προστασία των χρηστών τους από την εξαπάτηση.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
