Η επίδειξη δύναμης από την πλευρά της κινεζικής κυβέρνησης δεν εξαντλείται στη λογοκρισία των εγχώριων μέσων ενημέρωσης και τον έλεγχο καταστάσεων και ανθρώπων. Η Κίνα χρησιμοποιεί την οικονομική της δύναμη και το γεγονός ότι ελέγχει μία από τις μεγαλύτερες αγορές τους κόσμου με τρόπο ώστε να επιβάλλει την ατζέντα της και να ενιχύει τον απολυταρχισμό της.
Οι μεγάλες δυτικές εταιρείες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα προσπαθώντας να διαχειριστούν τις απαιτήσεις και τον έλεγχο που ζητά να έχει επάνω τους η κινεζική κυβέρνηση, χωρίς να έχουν συχνά βοήθεια από τις δικές τους χώρες. Προσπαθούν λοιπόν να διατηρήσουν μια κάποια ισορροπία, συχνά ανεπιτυχώς και σε βάρος του κοινού τους, ανάμεσα στα έσοδα που φιλοδοξούν να αποκομίσουν από την τεράστια κινεζική αγορά, και τις αξίες που διακηρύττουν ότι υπηρετούν. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολύ συχνά, κατηγορούνται ότι υποκύπτουν σε όλες τις απαιτήσεις της Κίνας.
Οι πιέσεις των κινεζικών αρχών εκδηλώνονται με κάθε τρόπο, δημιουργώντας ένα εχθρικό περιβάλλον. Μπορεί να κατεβάζουν ολόκληρους ιστότοπους, να ζητούν δεδομένα πελατών των δυτικών εταιρειών, να λογοκρίνουν υπηρεσίες και δηλώσεις, ακόμα και εκτός των συνόρων της χώρας. Οι εταιρείες ελέγχονται ώστε να μην παίρνουν θέση και να μην εκφράζονται για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας· για παράδειγμα, τα ζητήματα της αυτονομίας της Ταϊβάν, της κατάστασης στο Χονγκ Κονγκ, της μειονότητας των Ουιγούρων, ακόμα και της προέλευσης και της αντιμετώπισης του κορονοϊού, αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για τις κινεζικές αρχές.
Στην πράξη, τη χρονιά που πέρασε, αυτό μεταφράστηκε ποικιλοτρόπως, σε διάφορες μεγάλες εταιρείες. Για παράδειγμα, το LinkedIn, που τελικά αποφάσισε να αποχωρήσει από την Κίνα, και να λανσάρει μια νέα πλατφόρμα μόνο για εκεί, αναγκάστηκε να μπλοκάρει τους λογαριασμούς ξένων δημοσιογράφων. Το ξενοδοχείο Marriott στην Πράγα αρνήθηκε να φιλοξενήσει ένα συνέδριο ακτιβιστών και εκπροσώπων των Ουιγούρων της διασποράς, επικαλούμενο «πολιτική ουδετερότητα», ενώ ο ιδρυτής της Bridgewater, σε συνέντευξή του στο CNBC, απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα, λέγοντας ότι δεν είναι ειδικός για τέτοια θέματα. Ακόμα και αξιωματούχοι της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής αποφεύγουν να μιλήσουν ή δηλώνουν άγνοια, ενόψει μάλιστα και των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που θα γίνουν τον Φεβρουάριο του 2022 στην Κίνα – όπως αποδεικνύει και η πρόσφαστη στάση τους στην περίπτωση της εξαφάνισης της Κινέζας τενίστριας Peng Shuai, όπου προσπαθούσαν να ασκήσουν μια ήρεμη διπλωματία.
Δεν είναι, ωστόσο, μόνο η λογοκρισία το πρόβλημα για τις εταιρείες που θέλουν να συνεχίσουν να λειτουργούν επί κινεζικού εδάφους. Το πρόβλημα είναι ότι οι τοπικές αρχές ζητούν πρόσβαση στα δεδομένα των πελατών τους, ως προϋπόθεση για να τις αφήσουν να δραστηριοποιπούνται εκεί. Εδώ λοιπόν διακυβεύεται η ασφάλεια των ίδιων των χρηστών που θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες αυτών των εταιρειών – αλλά και η ακεραιότητα της ίδιας της αγοράς.
Τι έχουν να περιμένουν, λοιπόν, οι δυτικκές επιχειρήσεις από την Κίνα το 2022;
Κάποιες από τις μεγάλες εταιρείες δέχονται τους όρους της Κίνας και συνεχίζουν. Άλλες αποχωρούν, όπως έκανε το LinkedIn. To Amazon, λόγου χάρη, υπάκουσε στους κινέζικους κανονισμούς και μετέφερε την τεχνολογία του cloud της σε τοπικές εταιρείες. Ή η Apple λογοκρίνει τις εφαρμογές της στο app store της Κίνας, αλλά και αποθηκεύει τους κωδικούς της κρυπτογράφησής της σε μια κρατκή εταιρεία που διαχειρίζεται τα δεδομένα της εκεί. Ο Tim Cook, CEO της Apple, λέει σχετικά ότι η εταιρεία του έχει την ευθύνη να λειτουργεί όπου μπορεί, ακόμα και στη Κίνα.
Το ότι οι κινεζικές αρχές είναι λοιπόν ισχυρότερες από τις εταιρείες είναι δεδομένο και αποδεικνύεται καθημερινά. Τόσο, που γίνεται είδηση όταν κάποιος οργανισμός αντιδρά, όπως έγινε στην περίπτωση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Τένις Γυναικών (W.T.A.), που πίεσε πολύ για να εντοπιστεί η Κινέζα αθλήτρια, απειλώντας ότι θα ακυρώσει όλα της τα τουρνουά που γίνονται στην Κίνα.
Παρόλ’ αυτά, οι κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμα δημιουργήσει κάποιους επίσημους μηχανισμούς για τη στήριξη των επιχειρήσεων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζουν τώρα ένα σύστημα εμπορικών εργαλείων με στόχο να περιορίσουν τη δύναμη της Κίνας να επιβάλλει οικονομικά αντίποινα, ενώ στις ΗΠΑ, ετοιμάζουν ένα προσχέδιο νόμου για τη συγκρότηση μιας ομάδας δράσης, η οποία θα μπορεί να προτείνει λύσεις για τις πιέσεις που ασκεί η Κίνα στις επιχειρήσεις.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
