Όταν ο πρώην οδηγός της Uber Yaseen Aslam ξεκίνησε για πρώτη φορά την εκστρατεία σχετικά με τα δικαιώματα των λεγόμενων «app workers» το 2014, η μάχη φαινόταν άνιση, καθώς ήταν αρκετά δύσκολο από τη στιγμή που η πλειοψηφία των συναδέλφων του ή αλλιώς gig workers αποτελούνταν είτε από άτομα εθνικών μειονοτήτων είτε από ολιγομελή εργατικά συνδικάτα.
Επτά χρόνια αργότερα, ο Aslam, πλέον πρόεδρος της App Drivers and Couriers Union (ADCU), μίας ένωσης απαρτιζόμενη από χιλιάδες μέλη, έχει τη δύναμη να εκφράσει τις πεποιθήσεις του σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και στην Ευρώπη καθώς και να παρακολουθήσει αρκετές δικαστικές υποθέσεις σχετικά με τα εργασιακά δικαιώματα των gig workers.
Τους τελευταίους 12 μήνες, οι εταιρείες της gig economy πέρασαν αρκετό χρονικό διάστημα στις αίθουσες των δικαστηρίων, καθώς τα αρμόδια δικαστικά όργανα εξετάζουν εξονυχιστικά το εκάστοτε επιχειρηματικό μοντέλο, που υπόσχεται στους εργαζόμενους μεγαλύτερη ευελιξία με αντάλλαγμα λιγότερα δικαιώματα σε σύγκριση με εκείνα των παραδοσιακών εργαζομένων.
Παρόλα αυτά στις 9 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις αναφορικά με το συγκεκριμένο επιχειρηματικό μοντέλο μέχρι σήμερα, δημοσιοποιώντας ένα νέο νομοσχέδιο, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να αναδιαμορφώσει τη σχέση μεταξύ των gig workers και των πλατφορμών που εργάζονται. Εφόσον οι νέοι κανόνες εγκριθούν θα μπορούσαν να επηρεάσουν έως και 4 εκατομμύρια άτομα σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής, καθώς υπάρχουν εκατοντάδες υποθέσεις που ακόμη εκκρεμούν.
Η πρώτη υπόθεση- ορόσημο του 2021 για τη συγκεκριμένη εκστρατεία, αφορούσε το Ηνωμένο Βασίλειο και συγκεκριμένα μία ομάδα 25 οδηγών, η οποία μαζί με τον Aslam αμφισβήτησαν τον τρόπο με τον οποίο η Uber τους αποκάλεσε ως αυτοαπασχολούμενους. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας τάχθηκε υπέρ των οδηγών, δίνοντάς τους δικαιώματα όπως είναι η παροχή κατώτατου μισθού και εποχικού επιδόματος. Μετά τη συγκεκριμένη υπόθεση ακολούθησαν και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις, μέσω των οποίων επηρεάστηκαν εφαρμογές μεταφοράς όπως είναι οι Uber, Bolt, και Ola, καθώς και διάφορα delivery apps όπως είναι το Deliveroo και το Glovo.
Η Uber ανέφερε ότι θα ασκήσει έφεση σε παρόμοια απόφαση που ελήφθη από ολλανδικό δικαστήριο τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την οποία οι οδηγοί ήταν υπάλληλοι και όχι εργολάβοι. Στο Βέλγιο οι δικαστικές αρχές αποφάσισαν τον Νοέμβριο ότι μόνο οι οδηγοί της Uber, οι οποίοι διαθέτουν αυθεντικές άδειες ταξί μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται. Μάλιστα αναφέρεται ότι η εταιρεία απέκλεισε το (95%) των οδηγών στην εφαρμογή. Πριν από μερικές μέρες το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου έκρινε ότι ο τρόπος με τον οποίο οι εφαρμογές ride-hailing ισχυρίζονταν ότι διευκολύνουν τη σύναψη σύμβασης μεταξύ ενός οδηγού και ενός επιβάτη, δεν συμβάδιζε με τους γενικότερους κανονισμούς μεταφορών της πόλης.
Από την άλλη εταιρείες όπως η Uber και η Free Now θα πρέπει να αναλάβουν οι ίδιες την ευθύνη για τις διαδρομές εντός της εφαρμογής. Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Λονδίνου είναι μόνο ένα παράδειγμα της κατάργησης του συγκεκριμένου εργασιακού καθεστώτος. Μάλιστα έχουν παρατηρηθεί ακόμη πιο ακραίες υποθέσεις όπως εκείνη του Βελγίου, όπου στις 8 Δεκεμβρίου ένα δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι μεταφορείς της Deliveroo δεν αναγνωρίζονταν ως πραγματικοί εργαζόμενοι.
Ωστόσο η πλειοψηφία των δικαστών της Ευρώπης έχουν ταχθεί κατά του συγκεκριμένου φαινομένου, κάτι το οποίο αποδεικνύει ότι το επιχειρηματικό μοντέλο της gig economy είναι πολύ πιθανό να αλλάξει εντελώς από τις χώρες της Ευρώπης. Σε χώρες όπως είναι η Ισπανία και η Πορτογαλία οι δικαστικές αρχές έχουν ταχθεί με ανάλογο τρόπο όσον αφορά το συγκεκριμένο εργασιακό φαινόμενο. Εάν οι εταιρείες που ανήκουν στην επονομαζόμενη gig economy επιθυμούν να επιβιώσουν τότε θα πρέπει να ακολουθήσουν ένα επιχειρηματικό μοντέλο, το οποίο είτε θα στηρίζεται σε συγκεκριμένους κανονισμούς, είτε θα αλλάξει εξολοκλήρου παρέχοντας στους εργαζόμενους τις ανάλογες χρηματικές απολαβές καθώς και τα ανάλογα εργασιακά δικαιώματα.
Διαβάστε επίσης: e-food και gig economy | τι μάθαμε από αυτό;
Οι προτεινόμενοι κανονισμοί της ΕΕ προσπαθούν να αποσαφηνίσουν τη λεπτή γραμμή μεταξύ ενός αυτοαπασχολούμενου εργαζόμενου στην πλατφόρμα και εκείνου που έχει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με έναν κοινό εργαζόμενο. Η συγκεκριμένη προσέγγιση στη πραγματικότητα είναι πέντε βασικά κριτήρια, τα οποία επικεντρώνονται στον έλεγχο που ασκεί μια πλατφόρμα σε κάποιον εργαζόμενο, όπως για παράδειγμα το ωράριο εργασίας του. Ωστόσο οι πλατφόρμες της gig economy δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο χωρίς μάχη. Για παράδειγμα η Uber έχει δεσμευτεί να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας για τους εκατοντάδες χιλιάδες οδηγούς και ταχυμεταφορείς, εφαρμόζοντας πιο ευέλικτες πρακτικές εργασίας.
Διαβάστε επίσης: Το Uber εγγυείται σε 70.000 οδηγούς τον κατώτατο μισθό και άλλα προνόμια
Επιπλέον η γερμανική εταιρεία παράδοσης ειδών παντοπωλείου Gorillas προσφέρει στους οδηγούς της σταθερές συμβάσεις εργασίας από την αρχή της λειτουργίας τον Μάιο του 2020. Παράλληλα τον Δεκέμβριο του 2020, η ολλανδική εταιρεία παράδοσης τροφίμων Just Eat δήλωσε ότι θα προσφέρει στους εργαζόμενους στο Ηνωμένο Βασίλειο ωρομίσθιο, μισθό σε περίπτωση ασθενείας αλλά και συνταξιοδότηση.
Εν κατακλείδι οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν τίθενται σε ισχύ αμέσως. Αντιθέτως αποτελεί μία διαδικασία αρκετά χρονοβόρα. Μετά από προσπάθεια κάτοικοι της πολιτείας των ΗΠΑ ψήφισαν υπέρ ενός νομοσχεδίου, το οποίο θα αναγκάζει τις εταιρείες της gig economy να αναγνωρίσουν τους εργαζόμενούς τους όπως τους αρμόζει, συμπεριλαμβάνοντας όλα τα δικαιώματά τους. Είναι αναμφίβολα μία πολύ σημαντική ενέργεια χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι ο αγώνας τελείωσε.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
