Οι καταναλωτές των δυτικών χωρών δε φορούν τα ρούχα τους για πολύ καιρό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο μέσος Αμερικανός πετάει κάθε χρόνο 37 κιλά ρουχισμού, που πολύ συχνά μπορεί να δωρίζει σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς. Στοιχεία του 2015 δείχνουν ότι περίπου το 70% των ρούχων που δίνονται ως δωρεές στην Ευρώπη καταλήγουν στην Αφρική.
Εκεί, τα ρούχα μεταπωλούνται στις αντίστοιχες αγορές μεταχειρισμένων. Μάλιστα, σε χώρες όπως η Κένυα, που είναι από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς second hand ρούχων, εκτιμάται ότι στο 91,5% των νοικοκυριών ντύνονται με μεταχειρισμένα ρούχα που φτάνουν από τη Δύση και μεταπωλούνται για λιγότερα από 9 δολάρια το κομμάτι.
Αν και, ειδικά οι Δυτικοί, υποστηρίζουν ότι αυτή η πρακτική αποτελεί ένα ωραίο παράδειγμα κυκλικής οικονομίας, οι αντιρρήσεις από την πλευρά όσων παρακολουθούν πώς λειτουργούν αυτές οι εισαγωγές και ποιες είναι οι συνέπειές τους στις τοπικές οικονομίες, έχουν διαφορετική άποψη. Γιατί, εξηγούν, όσο και αν τα έσοδα από τη φορολογία αυτής της βιομηχανίας είναι σημαντικά, οι συνέπειές της είναι προβληματικές για την επιβίωση και την πρόοδο των τοπικών βιοτεχνιών υφασμάτων, που κάποτε άκμαζαν και αποτελούν σημαντική παράδοση της ντόπιας οικονομίας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, πριν από μερικές δεκαετίες, η βιομηχανία υφασμάτων της Κένυας απασχολούσε περίπου μισό εκατομμύριο εργαζομένους, ενώ τα στοιχεία του 2014 μιλούν για μόλις 38.000 – έστω με μικρή ανοδική τάση. Και είναι δύσκολο για τη βιομηχανία αυτή να ανακάμψει, καθώς τα ρούχα που έρχονται από τη Δύση πωλούνται πολύ φθηνότερα.
Παράλληλα, σε όσους μιλούν για κυκλική οικονομία και βιωσιμότητα λόγω της επανάχρησης των ρούχων, οι ειδικοί απαντούν ότι το να χρησιμοποιεί κανείς ένα ρούχο για περισσότερο χρόνο δεν αποτελεί βιώσιμη πρακτική. Μάλιστα, λένε χαρακτηριστικά, πρόκεται ουσιαστικά για ένα rebranding, για greenwashing των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα. Κυκλική οικονομία θα σήμαινε ανακύκλωση του ρούχου ώστε να ανανεωθεί η χρήση του. Αυτό που γίνεται τώρα, λένε, με τις εισαγωγές των μεταχειρισμένων ρούχων στην Αφρική, είναι απολύτως γραμμικό και καθόλου κυκλικό: το ρούχο απλώς συνεχίζει τη ζωή του σε ένα άλλο μέρος, για να καταλήξει τελικά εκεί στα σκουπίδια, χωρίς να έχει ανακυκλωθεί.
Μάλιστα, ειδικοί λένε ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ρούχων που φτάνουν στην Αφριή καταλήγει κατευθείαν στα σκουπίδια, συχνά αμέσως μετά την άφιξή τους στο λιμάνι, και δεν φτάνουν καν στις αγορές, καθώς η ποιότητά τους είναι πολύ κακή. Όπως λένε, τα καλύτερης ποιότητας μεταχειρισμένα ρούχα έχουν διαλεχτεί πριν φτάσουν στην Αφρική, και διοχετεύονται στα thrift shops της Δύσης.
Το 2016, χώρες της Ανατολικής Αφρικανικής Κοινότητας (East African Community – EAC) ανακοίνωσαν ότι σχεδίαζαν να σταματήσουν τις εισαγωγές από τη Δύση, ώστε να ενισχύσουν τις τοπικές βιομηχανίες υφασμάτων, που δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν την αγορά second hand ρούχων. Ωστόσο, οι Αμερικανοί λομπίστες δεν το άφησαν να περάσει έτσι.
Χρησιμοποιώντας ως επιχειρήματα ότι αυτή η απαγόρευση θα καταργήσει περίπου 40.000 θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, ανθρώπων που εργάζονται στη διαλογή και το πακετάρισμα, ότι δουλειές θα χάνονταν και στην Αφρική, στις αντίστοιχες αγορές, ότι η πρακτική είναι ωφέλιμη για το περιβάλλον, καθώς διαφορετικά όλα αυτά τα ρούχα θα κατέληγαν στις αμερικανικές χωματερές και ότι αυτή η κίνηση θα ανοίξει τον δρόμο στους Κινέζους παραγωγούς, που θα εξαφανίσουν τους Αφρικανούς κατασεκυαστές υφασμάτων, κατάφεραν να ασκήσουν πιέσεις στον υπεύθυνο αμερικανικό φορέα, ο οποίος απείλησε τις χώρες με αποβολή από τη συνθήκη για την Ανάπτυξη και τις Ευκαιρίες της Αφρικής (Africa Growth and Opportunity Act – AGOA). Έτσι, όλες οι χώρες έκαναν πίσω, εκτός από τη Ρουάντα.
Έχουν δίκιο λοιπόν όσοι λένε ότι η Αφρική θα συνεχίσει να λειτουργεί ως χωματερή για τα παλιά ρούχα των Δυτικών; Αυτό υποστηρίζουν όσοι παρακολουθούν τις ντόπιες αγορές, λέγοντας ότι ακόμα και το επιχείρημα για τις εκεί θέσεις εργασίας δε στέκει: οι δουλειές αυτές δεν είναι καλές, τα ρούχα δεν αποφέρουν κέρδος, καθώς είναι πολύ χαμηλής ποιότητας, και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, αφού δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα να υποστηριχθούν οι ντόπιοι παραγωγοί υφασμάτων.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
