Η πλήξη και η δημιουργικότητα

Τι προκαλεί την πλήξη; Είναι η πλήξη ένα σοβαρό πρόβλημα ή μια συνηθισμένη κατάσταση;Πρέπει να ανησυχούμε ότι θα βαρεθούμε και να προσπαθήσουμε να το αποφύγουμε; Υπάρχει ένας απλός τρόπος για να μετατρέψουμε την πλήξη μας σε παραγωγικές δραστηριότητες; Είναι η πλήξη χάσιμο χρόνου;

Παρόλο που σίγουρα δεν πρόκειται για νέες ερωτήσεις, είναι πιο ενδιαφέρουσες τώρα από ποτέ, με μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας σε καραντίνα και πολλές από τις δραστηριότητες διασκέδασης και αναψυχής μας να είναι σε αναμονή.

Χάρη στο Netflix έχουμε εκπομπές σαν Casa de Papel, Stranger Things,Tiger King και μπορούμε ακόμα να αφιερώσουμε αρκετό χρόνο για να παρακολουθήσουμε τους social λογαριασμούς των φίλων μας από το γυμνάσιο ή να ανακαλύψουμε στο Facebook τι είχε η γάτα του συναδέλφου μας για πρωινό, αλλά τι πρέπει να κάνουμε με το υπόλοιπο της ημέρας;Για όσους είναι αρκετά τυχεροί και εξακολουθούν να έχουν δουλειές κατά τη διάρκεια της καραντίνας, ή οι γονείς που έχουν υπέρογκα αυξημένα γονεϊκά καθήκοντα αυτές τις ημέρες, η σκέψη της πλήξης μπορεί να μοιάζει με ουτοπική φαντασία.

Άλλοι μπορεί να είναι τόσο εξειδικευμένοι στην αυτο-ψυχαγωγία που η πλήξη τους φαίνεται αρκετά ξένη έννοια. Οι ψυχολόγοι έχουν αφιερώσει πολύ χρόνο στη μελέτη της φύσης, των αιτίων και ιδιαίτερα των συνεπειών της αποφυγής της πλήξης.Η πλήξη ορίζεται ως μια ψυχολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μια γενική έλλειψη ενδιαφέροντος, ενθουσιασμού ή κινήτρου.Όπως σημείωσε ο φιλόσοφος Arthur Schopenhauer, η πλήξη είναι το αντίθετο της γοητείας.

Αν και δεν υπάρχει συμφωνία για το τι είναι και δεν είναι βαρετό, όλοι αναγνωρίζουμε την πλήξη όταν την νιώθουμε, όχι μόνο στον εαυτό μας αλλά και σε άλλους.Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε συμπεριφορά, η πλήξη εξαρτάται τόσο από το άτομο όσο και από το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται. Αυτό σημαίνει ότι η ίδια κατάσταση που θα φαίνεται μάλλον βαρετή για κάποιους θα είναι ενδιαφέρουσα για τους άλλους.

Σημαίνει επίσης ότι ορισμένα άτομα θα έχουν έντονη τάση για πλήξη, ενώ άλλοι σπάνια θα το βιώσουν.Μερικά από τα πρώτα σύγχρονα πειράματα στην ψυχολογία έδειξαν πώς, για παράδειγμα, οι εξωστρεφείς άνθρωποι δυσκολεύονται όταν τους βάζεις σε απομόνωση, ενώ οι εσωστρεφείς άνθρωποι είναι εντάξει με αυτό. Οι εσωστρεφείς υποφέρουν πολύ περισσότερο όταν τους βάζετε σε πολύ κοινωνικές, διεγερτικές καταστάσεις.

Σύμφωνα με τη γενική θεωρία της προσωπικότητας, η ίδια η εξωστρέφεια είναι προϊόν εγκεφάλων που διεγείρονται φυσικά.Δηλαδή οι άνθρωποι γίνονται εξωστρεφείς για να αντισταθμίσουν τα χαμηλά επίπεδα της ψυχικής δραστηριότητάς τους, ενώ άλλοι γίνονται εσωστρεφείς επειδή έχουν διανοητική υπερδιέγερση. Όπως σημείωσε η Susan Cain, «Οι ήσυχοι άνθρωποι έχουν τα πιο δυνατά μυαλά».

Όλοι θα βιώσουμε την πλήξη, λιγότερο ή περισσότερο από άλλους. Η βασική διαφορά είναι πόσο καλά το ανέχονται, είτε αισθάνονται την ανάγκη να το καταστείλουν, είτε αν είναι καλά με το να βαριούνται.Σε πολλούς ανθρώπους, η πλήξη θα αυξήσει τη δημιουργικότητα και την περιέργεια. Ακόμα και στα ζώα, η επιθυμία να αποφευχθεί η πλήξη έχει συνδεθεί με την αύξηση της πρωτοτυπίας και της εφευρετικότητας.

Η ακαδημαϊκή έρευνα δείχνει ότι η ίδια η λειτουργία της πλήξης είναι να δημιουργήσει μια θαμπή ψυχική κατάσταση αρκετά δυσάρεστη για να ωθήσει τους ανθρώπους σε παραγωγικές ή δημιουργικές δραστηριότητες.Όπως σημείωσε με σύνεση η Σούζαν Σόνταγκ, «Η ζωή του δημιουργικού ανθρώπου καθοδηγείται και ελέγχεται από την πλήξη. Η αποφυγή της πλήξης είναι ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς μας. “Εάν είστε ευχαριστημένοι με την πλήξη σας, τότε δεν χρειάζεται να ανησυχείτε.

Μπορείτε ακόμη και να αναρωτηθείτε αν η κατάστασή σας είναι πράγματι πραγματική πλήξη. Εάν η πλήξη σας ενοχλεί, το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να βρείτε κάτι που πρέπει να κάνετε.Τίποτα αξίας δεν έχει δημιουργηθεί ποτέ από ανθρώπους που ήταν πολύ απασχολημένοι κάνοντας κάτι άλλο. Υπό αυτήν την έννοια, η πρόκληση δεν είναι να αποφασίσουμε αν θα κάνουμε κάτι, αλλά να αποφασίσουμε τι ακριβώς να κάνουμε.

Για παράδειγμα: επιλογή χόμπι, εκμάθηση γλώσσας ή παιχνίδι οργάνου. Το γράψιμο ενός βιβλίου η το διάβασμα; Μπορούμε να περάσουμε την ημέρα μας στο WhatsApp ή να κάνουμε ένα διάλειμμα από αυτό και να σκεφτούμε;Προφανώς δεν υπάρχει καθολική απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά ορισμένοι γενικοί κανόνες εξακολουθούν να ισχύουν. Βρίσκουμε κάτι που μας ενδιαφέρει πραγματικά.Εάν εξυπηρετεί κάποιο μακροπρόθεσμο σκοπό ή αξία, αυτό είναι ένα μεγάλο πρόσθετο πλεονέκτημα. Εάν πάνω από αυτό, έχουμε κάποιο ταλέντο ή δυνατότητες, τότε θα πρέπει να το επιδιώξουμε με όσο περισσότερο πάθος μπορούμε, ακόμα κι αν μερικές φορές βαρεθούμε με αυτό.