Οι συμβουλές της IKEA για την υιοθέτηση ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης 

Η καινοτομία κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους επικεντρώθηκε αρκετά  στην ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, ειδικά αυτών που δεν είχαν μέχρι πρότινος ψηφιακή παρουσία.

Στη συνέχεια, υπήρξε έντονη προσπάθεια να συλλάβουν και να εφαρμόσουν οι εταιρείες τις νέες ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρηματικές ιδέες, όπως οι απευθείας πωλήσεις και το influencer marketing.

Το επόμενο βήμα — και ενδεχομένως το πιο κρίσιμο — σχετίζεται άμεσα με την βιωσιμότητα. Έτσι, η εταιρεία BP δεσμεύτηκε κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους ότι θα εξαλείψει ή θα αντισταθμίσει όλες τις εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050.

Μέρος αυτής της μετάβασης θα περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις σε νεοσύστατες επιχειρήσεις και σε νέους τομείς όπως τα καύσιμα υδρογόνου, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η εταιρεία.

Εν τω μεταξύ, το ΙΚΕΑ, η εταιρεία επίπλων με διεθνή παρουσία, στοχεύει να αποτελέσει μία απόλυτα θετική και καθόλου επιβλαβή  για το κλίμα επιχείρηση μέχρι το 2030.

Μάλιστα, ένα από τα βήματα που έκανε προς την κατεύθυνση αυτή ήταν η ανακοίνωση ενός σχεδίου μεταπώλησης επίπλων. Σύμφωνα με αυτό, το IKEA θα αγοράζει τα ανεπιθύμητα έπιπλα από τους πελάτες και θα τα μεταπωλεί πίσω στο κατάστημα ως μεταχειρισμένα προϊόντα,  μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τα απόβλητα υγειονομικής ταφής.

Δεδομένου, μάλιστα, ότι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς δείχνουν τον δρόμο προς την βιωσιμότητα, οι μικρότερες εταιρείες αποζητούν όλο και περισσότερο την ενσωμάτωση συμβουλευτικών υπηρεσιών καινοτομίας για να βοηθήσουν στην εφαρμογή πρακτικών και σχεδίων βιωσιμότητας.

Ταυτόχρονα, υφίσταται μία γενική τάση που θέλει την νέα γενιά πελατών να απαιτεί από τις εταιρείες να δείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το οικολογικό τους αποτύπωμα. 

Η πανδημία του κορονοϊού και οι επιπτώσεις της έχουν επιταχύνει σημαντικά αυτήν την τάση, γεγονός που δημιουργεί μια μοναδική ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τα πράγματα και να πράξουμε αυτήν την φορά εντελώς διαφορετικά. 

Ταυτόχρονα, υπάρχουν πολλά κυβερνητικά προγράμματα που στοχεύουν αλλά και ενισχύουν τέτοιου είδους εταιρικές πρωτοβουλίες. Ωστόσο, είναι εφικτό να συμβεί μία ολιστική αναδιαμόρφωση των πραγμάτων από την μία στιγμή στην άλλη;

Οι περισσότεροι άνθρωποι που εργάζονται στις μεγάλες εταιρείες και τους οργανισμούς γνωρίζουν ότι οι καλές προθέσεις μπορούν εύκολα να εκτροχιαστούν στον δρόμο της σύνθετης γραφειοκρατίας και των πολιτικών αποφάσεων. 

Σε ένα πρόσφατο webinar που αφορούσε τα σχετικά ζητήματα ο υπεύθυνος βιώσιμης ανάπτυξης του ΙΚΕΑ στην Μ. Βρετανία μοιράστηκε τις καλύτερες συμβουλές για το πώς μπορούν οι εταιρείες να κάνουν μία αποτελεσματική στροφή προς ένα περισσότερο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης:

1. Αλλαγή της νοοτροπίας αντί για την απλή εφαρμογή δράσεων

Για να θεωρηθεί αποδοτικός ο οικολογικός μετασχηματισμός μιας εταιρείας, απαιτείται να συμβεί προηγουμένως μια σε βάθος αλλαγή νοοτροπίας στην εταιρεία. Το Forum for the Future περιγράφει τέσσερις διαφορετικές εταιρικές νοοτροπίες, οι οποίες ανταποκρίθηκαν η καθεμία διαφορετικά στην κρίση που προκάλεσε η πανδημία.

Έτσι, οι βασικές εταιρικές νοοτροπίες που διαφάνηκαν ήταν οι εξής:  α)αυτές που προσπάθησαν να προστατεύσουν την πελατειακή τους βάση, β) αυτές που εφάρμοσαν περισσότερο έλεγχο, γ) αυτές που αισθάνθηκαν ταραχή εξαιτίας της αβεβαιότητας , δ) αυτές που αντιμετώπισαν την κρίση ως εφαλτήριο για αλλαγή. 

Στην περίπτωση που η εκάστοτε εταιρεία ανήκει στην τελευταία κατηγορία, τότε η στροφή προς την αποτελεσματική και βιώσιμη νοοτροπία είναι πιο εύκολη για εκείνη και οι καταναλωτές είναι βέβαιο ότι θα δείξουν μεγάλη προθυμία και θα ακολουθήσουν αυτό το ταξίδι.

2. Εφαρμογή των γνώσεων περί ψηφιακού μετασχηματισμού και εν γένει της γνώσης που αποκτήθηκε τον καιρό της πανδημίας

Οι διευθύνοντες σύμβουλοι έκαναν λόγο για πλατφόρμες που φλέγονταν, όταν πριν από 10-15 χρόνια , οι εταιρείες έκαναν σχέδια περί ψηφιακού μετασχηματισμού. Αυτή η περίοδος αποτελούσε στο παρελθόν μία πολύ κρίσιμη χρονική στιγμή, όπου οι επιχειρήσεις έπρεπε είτε να μεταμορφωθούν είτε να αφήσουν τους ανταγωνιστές τους να κυριαρχήσουν.

Σήμερα, ισχύει, το ίδιο για τη βιωσιμότητα και την νοοτροπία που την περιβάλλει, και, έτσι,  οι ηγέτες θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα ίδια ισχυρά επιχειρήματα για να την προωθήσουν.

Είναι σαφές ότι οι πελάτες  -ιδιαίτερα οι νεότεροι- δεν υποστηρίζουν πλέον τις μη οικολογικές επιχειρήσεις, καθώς η περιβαλλοντική καταστροφή και η ανισότητα έχουν ήδη επιφέρει επιπτώσεις στις επιχειρήσεις αλλά και στο σύνολο του πλανήτη.

3. Η βιωσιμότητα οφείλει να προστεθεί σε όλα σχεδόν τα επαγγελματικά καθήκοντα των εργαζομένων

Εάν ο απώτερος σκοπός είναι να λάβουν σοβαρά υπόψη οι άνθρωποι την βιωσιμότητα και τους στόχους της, τότε οι περιγραφές των θέσεων εργασίας θα πρέπει να περιλαμβάνουν τους στόχους αυτούς ως αναπόσπαστο μέρος των καθηκόντων των υποψηφίων. 

Ακριβώς έτσι λειτουργεί το ΙΚΕΑ καθώς όλοι οι managers έχουν τώρα την λέξη βιωσιμότητα στην καθημερινότητα τους και θεωρούνται υπεύθυνοι για τους στόχους βιωσιμότητας όσο και για την αναφορά των κερδών και των ζημιών.

4. Οι στόχοι πρέπει να είναι μετρήσιμοι

Με σκοπό να αποδείξει μία εταιρεία ότι δεσμεύεται σοβαρά απέναντι στους στόχους της βιωσιμότητας, πρέπει να καταμετρηθεί η πρόοδος της σε σχέση με τους στόχους της και όλα αυτά τα στοιχεία να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και να είναι εύκολο να επαληθευτούν.

Ένα καλό βήμα για να ξεκινήσει μία εταιρεία να βασίζει τους στόχους της σε επιστημονικά δεδομένα είναι το Science Based Targets, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που διευθύνεται από το CDP και το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF), το οποίο προσφέρει πολλά προς αυτήν την κατεύθυνση.

5. Τα μικρά πρώτα βήματα είναι ιδανικά για να κινητοποιήσουν την μεγάλη στροφή προς την βιωσιμότητα

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ενθαρρύνετε μια εταιρική ομάδα να ακολουθήσει την διαδρομή προς την βιωσιμότητα είναι να πετύχετε μερικές μικρές γρήγορες νίκες και να τις χρησιμοποιήσετε ως σημεία απόδειξης και ως κινητήρια δύναμη.

Για παράδειγμα, ο πίρος σφήνας του IKEA,  είναι απλά ένα μικρό κομμάτι που μοιάζει με ξύλινη βίδα. Ωστόσο,  έχει κάνει τα έπιπλα IKEA απλούστερα ως προς την συναρμολόγηση, γεγονός που μειώνει την πιθανότητα για ένα έπιπλο να καταστραφεί ή να πρέπει να πεταχτεί.

Πρόκειται για ένα πολύ μικρό κομμάτι που είχε ήδη, όμως, μετρήσιμο αντίκτυπο. Έτσι, τα μικρά πρώτα βήματα είναι ιδανικά για να κινητοποιήσουν την μεγάλη στροφή προς την βιωσιμότητα.

6. Ο ενθουσιασμός για μία μεγάλη ιδέα είναι «μεταδοτικός»

Ακούγεται κάπως αντιφατικό σε σχέση με τις αναφορές στις προηγούμενες μικρές νίκες. Ωστόσο, είναι σημαντικό ένα όραμα να μην βασίζεται σε μέτριες ή βολικές λύσεις. Για παράδειγμα, όταν το IKEA αποφάσισε να προχωρήσει στην πώληση αποκλειστικά λαμπτήρων LED, ήταν σημαντικό να το εφαρμόσει αυτό καθολικά και όχι μόνο σε ένα τμήμα.

Διαφορετικά, οι άνθρωποι μπορεί να σκεφτούν αντίστοιχα, ότι δηλαδή μπορούν διατηρήσουν κατά ένα μέρος τις παλιές τους συνήθειες και ότι κάτι τέτοιο θα  ήταν φρόνιμο και δεν θα επηρέαζε αρνητικά την οικολογία. 

Εξάλλου, το μεγάλο όραμα και τα φιλόδοξα πλάνα για την πράσινη ενέργεια είναι αυτά που ώθησαν την Ikea, να κάνει το μεγάλο βήμα και να μετακινηθεί σε αυτή την νέα στρατηγική.