Καθώς η πανδημία έχει οδηγήσει χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις να κλείσουν προσωρινά ή ακόμη και να κλείσουν επ’ αόριστο, η εξαφάνιση και η εξασθένιση των καφετεριών και των συνοικιακών χώρων συνάθροισης μπορεί να υποδηλώνει πολλά περισσότερα πέρα από την απώλεια μισθών και εσόδων.
Αντιπροσωπεύει,επίσης, την συλλογική απώλεια δημιουργικότητας.Οι ερευνητές έχουν αποφανθεί πώς η δημιουργική σκέψη μπορεί να καλλιεργηθεί με απλές συνήθειες όπως η άσκηση, ο ύπνος και η ανάγνωση.
Ωστόσο, ένας ακόμη καταλύτης είναι σίγουρα οι αλληλεπιδράσεις με στενούς φίλους, γνωστούς και ξένους. Με το κλείσιμο των καφετεριών – για να μην αναφερθούν μέρη όπως μπαρ, βιβλιοθήκες, γυμναστήρια και μουσεία-αυτές οι ευκαιρίες εξαφανίζονται.
Φυσικά, δεν υπονοείται εδώ ότι όλες οι τυχαίες συναντήσεις οδηγούν σε λαμπρές ιδέες. Ωστόσο, καθώς μεταφερόμαστε από τόπο σε τόπο, κάθε σύντομη κοινωνική συνάντηση φυτεύει ένα μικρό σπόρο που μπορεί να μετατραπεί σε μια νέα ιδέα ή έμπνευση.
Δεν είναι η καφεΐνη, είναι οι άνθρωποι
Διάσημοι καλλιτέχνες, μυθιστοριογράφοι και επιστήμονες μπορεί κατά καιρούς να σκέφτονται ότι οι ιδέες και η δουλειά τους προέρχονται από ένα και μοναδικό μυαλό. Αλλά, φυσικά αυτού του είδους η σκέψη είναι αρκετά παραπλανητική.
Οι ιδέες, ακόμη και αυτές των πιο απομονωμένων ποιητών, των μαθηματικών ή των θεολόγων αποτελούν ένα μόνο μέρος των ευρύτερων συνομιλιών μεταξύ συνομηλίκων ή δίνονται ως ερεθίσματα από τον έξω κόσμο. Έτσι, ο Νεύτωνας ίσως να μην είχε ανακαλύψει τον νόμο της βαρύτητας εάν δεν του έπεφτε εκείνο το μήλο στο κεφάλι!
Οι συναθροίσεις για τσάι και τα καφενεία του Λονδίνου τον 18ο αιώνα που σε μεγάλο βαθμό αποτελούσαν τον πυρήνα της σκέψης την εποχή του Διαφωτισμού, λειτουργούσαν με τρόπο ανάλογο με τους σημερινούς συγγραφείς που χρησιμοποιούν τις καφετέριες ως ένα δεύτερο γραφείο.
Τότε, όπως και τώρα, οι άνθρωποι γνώριζαν διαισθητικά ότι ήταν πιο παραγωγικοί ή πιο δημιουργικοί όταν εργάζονταν σε εξωτερικούς χώρους. Όπως φανερώνουν τα ευρήματα των ερευνών, δεν είναι η καφεΐνη που κάνει την διαφορά, αλλά οι άνθρωποι, καθώς η απλή ύπαρξη γύρω από άλλους ανθρώπους που εργάζονται μπορεί να παρακινήσει κάποιον να κάνει το ίδιο.
Με άλλα λόγια, η δημιουργικότητα είναι γένους κοινωνικού και βασίζεται στην αλληλεπίδραση. Έτσι, ο περιβάλλοντας χώρος διαδραματίζει έναν λιγότερο προφανή αλλά κρίσιμο ρόλο.
Οι ερευνητές των αρχιτεκτονικών ζητημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, διαπίστωσαν ότι ο σχεδιασμός της τάξης επηρεάζει την ταχύτητα με την οποία μαθαίνουν οι μαθητές.
Διαπίστωσαν, ακόμη, ότι τα χαρακτηριστικά της τάξης, όπως τα έπιπλα και ο φωτισμός, έχουν τόσο μεγάλο αντίκτυπο στη μάθηση σχεδόν όσο και οι εκπαιδευτικοί. Κατ’ αναλογία, παρόμοιες πτυχές του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού ενός καφέ μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα.
Σχεδιασμός και δημιουργικότητα
Τα κτίρια επηρεάζουν ένα ευρύ φάσμα των ανθρώπινων λειτουργιών. Η θερμοκρασία και η υγρασία, για παράδειγμα, επηρεάζουν την ικανότητά μας να συγκεντρωθούμε, ενώ ο φωτισμός της ημέρας συνδέεται θετικά με την παραγωγικότητα, τη διαχείριση του στρες και τις ανοσολογικές λειτουργίες.
Ακόμη, η ποιότητα του αέρα καθώς και η χημική σύνθεση των επίπλων και των εσωτερικών στοιχείων όπως τα χαλιά επηρεάζουν τόσο την αναπνευστική λειτουργία όσο και την ψυχική υγεία. Μάλιστα, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός έχει συνδεθεί ακόμη και με την ευτυχία.
Ομοίως, ένα καλά σχεδιασμένο καφέ μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα-όπου η επαφή μεταξύ των ανθρώπων εκτός προγραμματισμένων συνθηκών μπορεί να πυροδοτήσει τους σπινθήρες της καινοτομίας και της δημιουργικότητας.
Ο φιλόσοφος Michel de Certeau υπογραμμίζει ότι οι χώροι που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας είναι ένα σκηνικό στο οποίο συμβαίνει και ξετυλίγεται ένα σύνολο πιθανών συνδυασμών και ο αυτοσχεδιασμός της καθημερινής ζωής.
Όσο η κοινωνική ζωή μεταβαίνει πλήρως στην ψηφιακή σφαίρα, αυτές οι ευκαιρίες γίνονται περιορισμένες, οι συνομιλίες γίνονται προκαθορισμένες, ενώ οι παράπλευρες επαφές και η επικοινωνία που λαμβάνουν χώρα πριν ή μετά από μια συνάντηση ή εκδήλωση έχουν εξασθενίσει αφού στις τηλεδιασκέψεις οι συμμετέχοντες μιλούν είτε σε ολόκληρο το δωμάτιο είτε σε κανέναν.
Για τους ιδιοκτήτες καφέ, τους υπαλλήλους και τους πελάτες, η εποχή μετά την πανδημία δεν μπορεί να εγγυηθεί την απόλυτη και αναίμακτη επιστροφή στις πρότερες καταστάσεις. Μπορούμε μόνο να ελπίσουμε ότι πέρα από την δημιουργικότητα, οι καφετέριες θα εμπνεύσουν και υψηλά ποσοστά δημιουργικότητας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
