Μπορεί οι χώρες ανά τον κόσμο να χαλαρώνουν τα περιοριστικά μέτρα και να επιστρέφουν δειλά στην κανονικότητα, όμως η πανδημία του κορωνοϊού έχει ήδη επιφέρει ισχυρό πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία.
Εκατομμύρια άνεργοι, έντονες αναταράξεις στις διεθνείς αγορές, κομμένες εφοδιαστικές αλυσίδες και προσωρινό «λουκέτο» σε εργοστάσια ανά τον κόσμο. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί για τη χειρότερη ύφεση από τη δεκαετία του ’30 και ανάκαμψη 5,8% το 2021.
Η βαθιά ύφεση είναι αναπόφευκτη, παρά τα υποστηρικτικά μέτρα και «ενέσεις» ρευστότητας πολλών τρισ. δολαρίων από κυβερνήσις και κεντρικές τράπεζες για τη στήριξη των οικονομιών. «Πόσο πραγματικά άσχημα είναι τα πράγματα;» και «πόσο σύντομα θα επέλθει η ανάκαμψη;» είναι τα δύο βασικά ερωτήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Οι πιθανές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα συνοψίζονται σε τέσσερα γράμματα: V, U, W και L.
Τα τέσσερα γράμματα προέρχονται από τα διαγράμματα που περιγράφουν την οικονομική δραστηριότητα στη διάρκεια μιας ύφεσης και μετέπειτα επιστροφής σε οικονομική ανάκαμψη.
Ανάκαμψη τύπου V
Aυτό θεωρείται το καλό σενάριο, που περιγράφει μια ύφεση με απότομη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, της οποίας όμως επακολουθεί ταχεία και δυναμική ανάκαμψη. Σε ένα σενάριο τύπου V, η ύφεση θα διαρκέσει λίγα τρίμηνα πριν από την επιστροφή σε ανάπτυξη, επαναφέροντας την οικονομία στα επίπεδα προ της πανδημίας του κορωνοϊού.
Κλασικό παράδειγμα ανάκαμψης τύπου V είναι η περίπτωση της Αμερικής το 1953, όταν τα υψηλά επιτόκια έβαλαν φρένο στη χρυσή περίοδο οικονομικής ανάπτυξης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την απότομη συρρίκνωση του ΑΕΠ, ένα χρόνο μετά η οικονομία ήταν και πάλι σε άνθηση.
Ανάκαμψη τύπου U
Πρόκειται για ένα σενάριο παρόμοιο με την ανάκαμψη τύπου V, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια. Στο σενάριο τύπου U, το ΑΕΠ συρρικνώνεται επί αρκετά διαδοχικά τρίμηνα και επιστρέφει με αργούς ρυθμούς στα επίπεδα ανάπτυξης προ κρίσης.
Η Αμερική είχε ύφεση και μετέπειτα ανάκαμψη τύπου U στις αρχές και έως τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Στις αρχές του 1973 η αμερικανική οικονομία άρχισε να συρρικνώνεται απότομα, ενώ βίωσε πολύ χαμηλή ανάπτυξη σχεδόν για μία διετία, για να επιστρέψει σε δυναμικούς ρυθμούς το 1975.
Ανάκαμψη τύπου W
Με το συγκεκριμένο γράμμα περιγράφεται μια κατάσταση όπου η μετάβαση της οικονομίας από την ύφεση στην ανάκαμψη μοιάζει αρχικά με ανάκαμψη τύπου V, στη συνέχεια όμως παρατηρείται ξανά συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας, πριν από την οριστική επιστροφή στην ανάκαμψη. Πρόκειται για το φαινόμενο τις διπλής ύφεσης(double-dip recession), καθότι παρατηρείται διπλή βουτιά του ΑΕΠ προτού η οικονομία επιστρέψει στα προ της κρίσης αναπτυξιακά επίπεδα.
Η οικονομική ύφεση των ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αποτέλεσε επί της ουσίας δύο φάσεις ύφεσης, με την οικονομία να συρρικνώνεται από τον Ιανουάριο 1980 έως τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς. Ακολούθησε μια περίοδος ισχυρής ανάπτυξης προτού η οικονομία εισέλθει και πάλι σε ύφεση ένα χρόνο αργότερα, για να επανακάμψει στα τέλη του 1982.
Ανάκαμψη τύπου L
Πρόκειται για το χειρότερο σενάριο, περιγράφει μια περίοδο βαθιάς ύφεσης, με την οικονομία να μην καταφέρνει να επιστρέφει στους προηγούμενους ρυθμούς ανάπτυξης παρά μόνον αρκετά χρόνια αργότερα.
Η επονομαζόμενη «χαμένη δεκαετία» της ιαπωνικής οικονομίας -κατά τη δεκαετία του ’90- αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας ανάκαμψης τύπου L.
Αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έως τα τέλη της δεκαετίας του ’80, η ιαπωνική οικονομία ήταν σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά, που όμως οδήγησε στη δημιουργία φούσκας. Το σκάσιμο αυτής της φούσκας στις αρχές της δεκαετίας του ’90 οδήγησε την Ιαπωνία σε έναν φαύλο κύκλο αδύναμης ανάπτυξης, με τη χώρα να μην έχει καταφέρει να επιστρέψει στα επίπεδα του 1980.
Ακόμη δεν μπορεί κανείς να προβλέψει μετά βεβαιότητας ποιο τύπο ύφεσης έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού. Μέσα σε συνθήκες έντονης αβεβαιότητας, είναι δύσκολο να γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις για το μέγεθος της ζημιάς από το καθολικό lockdown. Και, όπως είχε πει ο γνωστός οικονομολόγος Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ, «η μόνη αξία των οικονομικών προβλέψεων είναι να κάνουν την αστρολογία να μοιάζει αξιόπιστη».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
